Polskie pociągi szpitalne i sanitarne

[Spirit of Warsaw]

Rozumiem, że to Belle Polonaise…

[Edmundo]

4 godziny temu, Spirit of Warsaw napisał:

Rozumiem, że to Belle Polonaise…

Jeśli myślisz o Pm-36 to nie za bardzo pasują okna w "budce" oraz inne szczegóły a niemieckie parowozy pośpieszne także miały "otuliny" aerodynamiczne.

[wa1aw]

Szanowni Koledzy,

Można powiedzieć, że wróciłem z niebytu. W temacie pojawiło się wiele rewelacyjnych zdjęć i wpisów. Dziękuję Wam bardzo za tę aktywność. Dzisiaj pragnę się odnieść jedynie do wpisu Kolegi Spirit of Warsaw.  Niewątpliwie Kolega ma rację, że na zdjęciu widnieje parowóz (Belle Polonaise) Pm36-1, który w 1939 roku prowadził P.S. 84. Nasz parowóz miał unikalny design. Łatwo go odróżnić od niemieckich  parowozów z otuliną aerodynamiczną. Jak już wcześniej pisałem Niemcy po odprowadzeniu go do warszawy (o czym zaświadcza niniejsze zdjęcie) przetransportowali go następnie na testy do Bahnbetriebswerk Berlin-Grunewald - https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_locomotive_depots_in_Germany. Ostatecznie po zakończeniu ukradli go Rosjanie i w niewiadomych okolicznościach zniknął w Rosji. Taki jest na dzień dzisiejszy stan wiedzy, czyli taka funkcjonuje historyczna hipoteza.  

[Baisa]

Z Biuletynu Głownej Komisji do Spraw Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Tom XXXII, z artykułu Feliksa Piotrowskiego pt.
ZBRODNIE WEHRMACHTU NA RANNYCH ŻOŁNIERZACH I PRACOWNIKACH SŁUŻBY ZDROWIA W WOJNIE OBRONNEJ POLSKI 1939 R.

Zacytuję informacje o kilku pocìągach sanitarnych:

(..) Między innymi został zbombardowany konny 
transport sanitarny wiozący rannych z bitwy pod Kutnem: Mało kto ocalał. Relacjonujący to zdarzenie cudem uszedł z życiem, leżąc na łące w porozrywanym od odłamków płaszczu. 15 
Pociąg sanitarny ewakuował w głąb kraju zmobilizowaną grupę sanitarną. W jej skład m. in. wchodził kpt. prof. Antoni Jurasz, kierownik Katedry Chirurgii w Poznaniu, i jego adiunkt, por. lek. Chwiałkowski. Trasa wiodła przez Wrześnię, Konin, Koło, Kutno, Łowicz. Na trasie udzielano pomocy ofiarom bombardowania i wypadków kolejowych. Pociąg bombardowany był mimo oznakowania. W rejonie Żychlina załoga pociągu ze względu na bezpieczeństwo i na konieczność zabezpieczenia medycznego walczących w rejonie Kutna wojsk oraz ofiar bombardowania ludności cywilnej przez lotnictwo hitlerowskie przeszła w teren, zabierając z sobą cały personel medyczny oraz ruchomy sprzęt 
i wyposażenie sanitarne. (...)

(..)Komendantem pociągu sanitarnego nr 95 był por. dr Ereciński z Łodzi, a zastępcą ppor. dr Miller, lek. storn. z Warszawy. Ponadto w pociągu znajdował się dr Marian Stefanowski, przyszły profesor i wieloletni rektor Akademii Medycznej w Łodzi , oraz kilku innych lekarzy 
z tego miasta. Pociąg na dachach i bokach wagonu miał namalowane duże , widoczne z daleka znaki Czerwonego Krzyża , mimo to z bardzo niskiego lotu został przez niemiecki samolot ostrzelany i obrzucony bombami. Trzy wagony z rannymi zostały doszczętnie spalone. W nocy zorganizowano pogrzeb zmarłym.(...)

(...)Pociąg sanitarny nr 6 składający się z 30 wagonów zabrał wieczorem dnia 4 września 1939 r. rannych z dworca towarowego w Warszawie. W 22 wagonach umieszczono około 500 rannych z frontu północnego z Prus Wschodnich oraz chorych ze szpitali wojskowych. Pociąg wyruszył w kierunku Chełma Lubelskiego, dokąd przybył w nocy z dnia 6 na 7 września. Rannych 2zdążono wyewilkuować do szpitala wojskowego. Około godziny 16 nastąpiło silne bombardowanie pociągu bombami kruszącymi. Spowodowało to całkowite zniszczenie 9 wagonów i straty w ludziach: 2 zabitych, 1 żywcem spalony, 2 ciężko rannych.19 
Do dnia 6 września 1939 r. sztab organizujący personel pociągów sanitarnych, m. in. pociągu nr 54, mieścił się przy ul. Widzewskiej w Łodzi, w lokalu jednego z klubów robotniczych fabryki Grohmana i Scheiblera. Na skutek zagrożenia personel zmuszony był dnia 6 września do szybkiej ewakuacji samochodami w kierunku Warszawy. W dniu 8 września pod Rawą Mazowiecką transport i personel pociągu został ostrzelany ogniem zmotoryzowanej kolumny niemieckiej.(...)

Edytowane 21 Maj 2021 przez Baisa

[Baisa]

W wspomnianym wyżej Biuletynie jest jeszcze relacja komendanta jednego PSA-a z D.O.K Lwów, ale jej nie zacytuję. Dlatego, że mam stuprocentową pewność, że numer pociągu jest podany błędnie i nazwisko komendanta, z którego relacji  znajdującej się w Instytucie Sikorskiego Autor artykułu skorzystał, jest masakrycznie przekręcone. A z całą pewnością chodzi o szukany przeze mnie PS, eh...

Edytowane 21 Maj 2021 przez Baisa

[wa1aw]

Dzięki Koledze Baisa temat zostaje wzbogacony nie tylko o materiał ikonograficzny lecz także o relacje historyczne. Pragnę przytoczone w postach Posted yesterday at 17:37 oraz Posted yesterday at 18:36 relacje uzupełnić o następujące fakty:

Załogę (czyli jej medyczną część) P.S. 95 tworzyli: dowódca (komendant) por. rez. dr. med. Jan Ereciński, lekarz sierż. pchor. Tadeusz Mockałło, lekarz sierż. pchor. Eugeniusz Łazowski, lekarz sierż. pchor. Zdobysław Czerwiński, lekarz sierż. pchor. Antoni Jarnuszkiewicz. Eugeniusz Łazowski napisał książkę pt. "Prywatna wojna: pamiętniki lekarza-żołnierza 1933-1944", Stalowa Wola 2000.

Natomiast w załodze P.S. 6 służył st. sierż. pchor. Lech Iwanowski. Iwanowski wspomina ("Wilnianie we wrześniu 1939: prolog epopei", Bydgoszcz 2000), że do pociągu przydzielony został jako dowódca plutonu obsługi składającego się z 30 żołnierzy. Pełnił też funkcję zastępcy komendanta. Pociąg wyruszył z Warszawy Gdańskiej 6.IX, następnie Siedlce, Brześć (8.IX), Chełm, Kowel, Lublin (12-13.IX), Chełm i ponownie Kowel. Komendantem pociągu był oficer z Łodzi - internista. Formalnie, etatowo był to pociąg dwusekcyjny, którego załogę stanowiło 2 oficerów, 8 podoficerów, 19 szeregowych i 6 pracowników cywilnych.

 Ogółem w "Planie mobilizacyjnym W" wymieniono 34 (wg innych źródeł 35) pociągi sanitarne o numerach: 14, 15, 21, 22, 23, 24, 25, 32, 33, 34, 35, 43, 44, 45, 51, 52, 53, 61, 62, 63, 64, 66, 74, 75, 81, 82, 83, 84, 91, 94, 95, 101, 102, 103, a także 15 pociągów dezynfekcyjno-kąpielowych z numerami: 11, 12, 21, 22, 31, 32, 41, 51, 61, 62, 71, 82, 91, 92 i 102. Natomiast w publikacji autorstwa A. Felchner pt. "Pod znakiem eskulapa i marsa" podano, ze na koniec roku 1938 dysponowano 36 pociągami sanitarnymi i zarówno 15 pociągami dezynfekcyjno-kąpielowymi jak i 15 kolejowymi odkażalniami.

Odnośnie wpisu Kolegi Baisa – cytuję: W wspomnianym wyżej Biuletynie jest jeszcze relacja komendanta jednego PSA-a z D.O.K Lwów, ale jej nie zacytuję, to proszę o informację, czy ta relacja może dotyczyła P.S. 66?

Pociąg sanitarny nr 66 był właśnie z D.O.K Lwów. W jego skład wchodziły wagony Mhx (amerykańskie, czyli produkcji angielskiej), które posiadały 350 łóżek. W 1939 P.S. 66 transportował rannych ze Śląska w kierunku Lwowa. Pociąg zakończył swój bieg w okolicach Sambora w wyniku zbombardowania przez niemieckie lotnictwo. Tylko medyczny personel pociągu stanowił lekarz, 3 pielęgniarki, 6 sanitariuszek i 3 siostry PCK.

[wa1aw]

Odnosząc się do zamieszczanego w tym temacie materiału ikonograficznego, jestem wielce zobowiązany oraz składam podziękowania za cenny materiał Koledze formoza58.

Nie wiem, dlaczego wzorem innych, nie mogę postawić Koledze ocen pod wpisami.

Niezależnie od poruszanych dzisiaj tematów zwracam się do Was, Szanowni Koledzy, o pomoc w rozwikłaniu zagadki historycznej. Jaki może być numer naszego P.S. - a widocznego na jednym ze zdjęć pochodzących z albumu Niemieckiego żołnierza? Oryginalne zdjęcie tego P.S. - a kupiłem na Allegro (1 z widocznych 3). Niestety jest małego formatu i nie dostarcza więcej szczegółów niż jego skan. Pomocnym w dochodzeniu może być rewers z opisem tych zdjęć oraz mapa obszarów, na których operowały pociągi sformowane z angielskich wagonów Mhx. Mapę można znaleźć we wczesnych wpisach w tym temacie. W temacie dostępne są także przydziału (amerykańskich) pociągów sanitarnych.

[Baisa]

Godzinę temu, wa1aw napisał:

Odnośnie wpisu Kolegi Baisa – cytuję: W wspomnianym wyżej Biuletynie jest jeszcze relacja komendanta jednego PSA-a z D.O.K Lwów, ale jej nie zacytuję, to proszę o informację, czy ta relacja może dotyczyła P.S. 66?

Nie, to nie 66. PS 66 byl zbombardowany, po tym jak dwa razy wydostał się ze Lwowa z rannymi do Stanislawowa (za prof. Włodarkiewiczem " Lwów 1939".)

Bez wątpienia w Biuletynie chodzi o PS nr 63,.Zgadza się data ostrzelania przez Niemców tego pociągu w Stryju, tj 18 września 1939, ktorą znam z innej relacji komendanta, kpt dra Piotra Tymrakiewicza. Natomiast wg autora artykułu w Biuletynie, to PS 62 a relację składał dla Instytutu Sikorskiego komendant pociągu kpt Piotr PYZMANKIEWICZ, 

Edytowane 22 Maj 2021 przez Baisa

[formoza58]

Z FC... Niemieckim pociągiem sanitarnym do niewoli...

[wa1aw]

W dniu dzisiejszym na EBAY-u https://www.ebay.de/itm/274827166750?hash=item3ffcf9c41e:g:-0AAAOSwxp1gwH2K znalazłem zdjęcie, które jest jakościowo lepszą wersją fotki opublikowanej przez Kolegę leszek01 w dniu 29 Sierpień 2015 - zdjęcie wagonu Mhx 851 z P.S.53. Jednocześnie przesyłam ukłony i przeprosiny skierowane do KOLEŻANKI Baisa za dokonanie na jej delikatnej osobie niezamierzonego procederu maskulinizacji w mojej ostatniej wypowiedzi.

 

 

[bjar_1]

Ładne i tanio.

[formoza58]

Z 1920 roku... Radość wielka, rozejm podpisany.

[wa1aw]

Szanowni Forumowicze,

Dzisiaj zarejestrowałem prawie 51 000 odsłon naszego tematu. Dziękuję Wam. Pragnę odnotować to następującym wpisem:

Zdjęcie wykonane przez pułkownika G. R. Harisona w listopadzie 1919 roku przedstawiające US hospital train number 63, odstawiony na postój niedaleko miasta Clermont we Francji. Właśnie do Polski trafiły pociągi powyżej numeru 60. Mało prawdopodobne, lecz może właśnie ten? Zwraca uwagę fakt, że w opisie pociąg był w 1921 roku w podróży po Francji, Belgii i co najważniejsze także w Niemczech. Potem stał się niepotrzebny. Wspominam o tym, ponieważ do Polski na pewno trafiło więcej niż 5 oficjalnie przekazanych amerykańskich pociągów sanitarnych. W 1 Wojnie Światowej wszystkich US hospital trains (łącznie z tymi zniszczonymi) było zaledwie 19.

Nie odzywam się, lecz nieustannie szukam danych w tym temacie. Na pewno Wasza aktywność pomaga mi w tropieniu i wierzę, że kiedyś rozwiążemy zagadki pociągów sanitarnych w Polsce. Dzięki tej pracy, historyczną świadomość zyska nie tylko nasza Koleżanka Baisa, lecz także wiele więcej osób.

[bjar_1]

Ebay.

[wa1aw]

Zdjęcie opublikowane przez Kolegę bjar_1 przedstawia P.S.84 z widoczną numeracją wagonów Mhx 834 i 835. Jednak najważniejszy jest szczegół widoczny przed czołem pociągu. Kiedyś pisałem, że prawdopodobnie Niemcy polowali na ten skład. To zdjęcie dowodzi tej teorii. Pociąg stanął zablokowany przez skład węglarek, które moim zdaniem celowo zablokowały właśnie ten tor (zdj.1). Tor równoległy jest pusty aż po horyzont. Widać to na innych zdjęciach tego składu. Prawdopodobnie P.S. 84 opuszczając Bydgoszcz został ostrzelany by go zatrzymać. Uszkodzona została budka maszynisty oraz niektóre wagony z czoła składu (zdj.2 i 1 - wagon Mhx834). To działanie nie przyniosło skutku, więc wtoczono na tor, po którym jechał pociąg skład węglarek. Dopiero to zatrzymało pociąg. Po tym wszystkim Niemcy podstawili parowóz Ty23, który miał odholować skład P.S.84 z lokomotywą Pm36, którą opuściła jej załoga (zdj.3). Na zdjęciu numer 4 widać jak Niemcy oglądają cenny łup wojenny. Nie do każdej zdobyczy przyjeżdżała limuzyną delegacja wyższych oficerów.

[wa1aw]

Gdyby Niemcy chcieli zniszczyć nasz pociąg sanitarny z super nowoczesną lokomotywą Pm36, to by wysadzili tory lub ostrzelali z dział lub samolotów. Oni po prostu chcieli go zdobyć.

[Bartee]

[wa1aw]

3 godziny temu, Bartee napisał:

Bardzo dziękuję Koledze Bartee za zdjęcie. Zdjęcie parowozu Pm36-1 z tendrem 32D36 doczepionego do parowozu Ty23 uzupełniłem zdjęciem zrobionym od czoła. Zdjęcie to już wcześniej publikowałem. Zdjęcia zostały zrobione w chwili przejęcia pociągu. Niestety Koledzy z Niemiec pomylili się opisując zdjęcia. Nie jest to Panzerzug, tylko Stromlinienlokomotive.

[wa1aw]

Dzisiaj, 11 listopada 2021, pragnąc uczcić święto 103 rocznicy odzyskania niepodległości przez naszą Ojczyznę, pokazuję zdjęcia przedwojennego dworca Warszawa Główna. Dlaczego? To jest proste! Zestawiając zdjęcia naszych pociągów sanitarnych, które posiadam, to na pewno nasze P.S.-y przejeżdżały przez serce przedwojennej Warszawy zniszczonej przez bandytów z Rosji i Niemiec. Ówczesny dworzec Warszawa Główna znajdował się naprzeciwko hotelu Polonia, czyli w miejscu dzisiejszego dworca Warszawa Śródmieście. Bandyci Niemcy wysadzili go po Powstaniu Warszawskim, natomiast bandyci Rosjanie dokończyli „dzieła” po roku 1945. Chwała niepodległej Ojczyźnie!

[wa1aw]

Według źródeł niemieckich, we wrześniu 1939 roku Niemcy zdobyli 3 z 5 P.S.-ów zestawionych z wagonów Mhx. Są to pociągi sanitarne numer 66, 84 i 53. Zdobycie wszystkich trzech wyżej wymienionych pociągów przez Niemców udokumentowane jest w naszym temacie zdjęciami. W niemieckich archiwach te trzy pociągi widnieją jako „Lazarettzug bestand aus einer polnischen Zuggarnitur”, czyli pociągi, których składy zestawione były z kompletu (zestawu) polskich wagonów. Były to pociągi oznaczone w niemieckiej nomenklaturze jako Lz. (Lazarettzug) 669, 738 i 739. O ile nie ma wątpliwości, że Lz.669 to P.S.66, to jeszcze nie potrafię zestawić numerów P.S. 84 i 53 z numerami Lz. 738 i 739. W 1941 roku Niemcy rozróżniali 4 kategorie pociągów sanitarnych. 1 kategoria - to pociąg szpitalny, 2 - mieszany pociąg szpitalny, 3 - pociąg szpitalny dla lekko rannych i 4 - prowizoryczny pociąg szpitalny. Według tej nomenklatury pociąg 669 i 739 to pociągi szpitalne, natomiast pociąg 738 to mieszany pociąg szpitalny. Ciekawe, ponieważ wiemy, że skoro ostatni wagon naszego pociągu 66 został zniszczony jeszcze w 1939 roku (udokumentowane jest to zdjęciami w tym temacie) i następnie uzupełniony składem wagonów towarowych (także udokumentowane zdjęciami), to i tak zachował u Niemców nazwę pociągu szpitalnego. Zatem, który z naszych P.S.-ów, 84 czy 53 uległ takiemu zniszczeniu (zbombardowaniu, wysadzeniu) miedzy rokiem 1939 a 1941, że potem Niemcy oznaczyli go jako Lazarettzug 738 z nazwą mieszany pociąg szpitalny? Wiem to, po analizie wykazu niemieckich pociągów sanitarnych z roku 1941, czyli z momentu wdrożenia planu Barbarossa (atak na ZSRR). Czy ktoś z Was pomoże rozwikłać tę zagadkę?

W ramach relaksu przedstawiam zestawienie zdjęć - fabryczne zdjęcie parowozu Pm36-1, który prowadził w 1939 P.S.84. (zdjęcie ze strony modelarstwo.info) oraz drugie z naszego forum.

 

Edytowane 14 Listopad 2021 przez wa1aw

[Krzysztof115]

Czy rzeczywiście jest to polski pociąg sanitarny?

[Edmundo]

Patrząc na czapki sanitariuszy widocznych w oknach jest to pierwszowojenny niemiecki pociąg sanitarny.

[wa1aw]

Szanowni Forumowicze,

Dziękuję Wam (jak zwykle) za aktywność. Tym czasem, sygnalizuję potrzebę uporządkowania tematu. Nie oznacza to, że neguję zasadność spontanicznych wpisów. Są one niezwykle cenne i potrzebne! Każdy wpis ! Jednak, tymczasem, skupiam się na pociągach z "Anglii". Dlaczego? Już o tym pisałem. Materiałów, o tym jest stosunkowo najwięcej. Szanowne Koleżanki i Koledzy, pragnąc zilustrować dzisiejszy wpis, przedstawiam zdjęcie z pułkownikiem George D. Whitesidem, nowym (na ówczesne czasy) szefem Amerykańskiego Czerwonego Krzyża w Polsce. Pułkownik, przed wyjazdem do Ojczyzny, aby nieść pomoc chorym i głodnym rodakom, najpierw dowiedział się czegokolwiek o Polakach w Ameryce. Wówczas zaangażował się w pomoc dla naszej Ojczyzny. Postanowił być patriotą!

[Bartee]

[wa1aw]

Z poszukiwaniem informacji o pociągach sanitarnych jest jak z szukaniem igły w stogu siana. Nawet pociągi pancerne wydają się być bardziej pospolite, ponieważ było ich chyba około 90 składów etatowych i improwizowanych. Pociągów sanitarnych była garstka, a tych „amerykańskich - angielskich”, oficjalnie wg planu mobilizacyjnego zaledwie 5. Stąd wyśledzenie czegokolwiek, to rzadka gratka.

Dlatego, miło mi uczcić Nowy Rok 2022 taką oto gratką – na Allegro znalazłem zdjęcie (zdjęcie 1) z następującym opisem: Pociąg Specjalny Szkoła Wojenna Zbaraż PKP wagon. Na zdjęciu niewątpliwie widnieje wagon Mhx o nieustalonym numerze z pociągu P.S.32. Czerwonym owalem zaznaczyłem odczytany fragment napisu „Dyr. W...” (zdjęcie 2). Otóż w Dyrekcji Warszawskiej w składzie z wagonami Mhx stacjonował tylko pociąg P.S.32. W książce generała dywizji Wojska Polskiego, Franciszka Skibińskiego pt. Ułańska młodość 1917-1939, zawarta została informacja, że w latach 30-tych Wyższa Szkoła Wojenna korzystała z dwóch pociągów sanitarnych. Analizując mapę przydziału mobilizacyjnego pociągów sanitarnych (zdjęcie 3) wydaję się, że miasto powiatowe Zbaraż w województwie Tarnopolskim, powinno być w zasięgu operacyjnym na pewno P.S. 66. Jednak 66 – ka była z Dyrekcji Lwów. Stąd wynika, że tymi dwoma pociągami sanitarnym, którymi we wspomnieniach Pana Generała posługiwała się Wyższa Szkoła Wojenna, musiały być P.S. 66 i 32. Na rewersie zdjęcia widnieje data 22.08.39 (zdjęcie 4). Proszę Kolegów o pomoc identyfikacji widniejących tam nazwisk.