KayFranz

Dziewiątka Anderlego, uwieczniona przez Witolda Pikiela podczas prezentacji samolotów prezydentowi Mościckiemu przy okazji otwarcia Challenge'u 1934. Wyszło (i nie tylko to) dziś rano, na krajowym targowisku.

Fotka z fujzbuka, dzięki dla księdza Kulczyńskiego.

fakt, tyle, że nie w 1924...

Kanada, Ontario, Jezioro Górne. Marina w Port Arthur, 1939. :))

Jeszcze jedna grecka

https://forum.odkrywca.pl/topic/778553-zdjęcia-naszego-samolotu-część-35/

Wyjaśniałem już na FB, ale można sobie samemu poszukać, dlaczego akurat ten tutaj się znalazł...

Pdch. Emil Ryszard Schweitzer. Mimo niemiecko brzmiącego nazwiska rodowity warszawianin, pochodził z rodziny o szwajcarskich korzeniach (słynne przed wojną "musztardy Szwajcera"). Zginął w 1935, w wypadku motocyklowym (tu więcej: https://swiatmotocykli.pl/motocykle/elita-motocyklistow-polskich-emil-schweitzer/).

Przeglądam ten wątek i ze zdziwieniem skonstatowałem, że jakoś przemknęła "obok" fotografia remontowanej P.11c o bocznym numerze '5' ze 114 eskadry. Ten samolot był już kiedyś obwąchiwany, ale poza przynależnością eskadrową wtedy niczego więcej nie ustalono. Teraz znamy numer boczny. Są gdzieś na tym globusie fotki pokazujące numer podskrzydłowy, wyglądający na dwucyfrowy. Ja go nie znam, ktoś poratuje? Źródlo: ebay.de

Raport tygodniowy ze śledztwa: 1. Dostałem od Francuzów foto, pokazujące sylwetkę sterowca V-3, czyli - wg kwitów - ex VZ-11, po reorganizacji i redukcjach z 1926 roku. 2. Druga fota, opisana jako pokazująca sterowiec, używany w 1919 przez C.G.T. Także tutaj opisano go (oraz na następnej, 73. stronie rocznika "l'Année Aéronautique" za 1919) jako były VZ-9. To kolejne miejsce, gdzie wspomniano, że sterowiec VZ-9 nabyła spółka CGT. Co ciekawe, w roczniku 1920 - już go nie ma, CGT ma na stanie TYLKO samoloty. Można sobie porównywać sylwetki (zwłaszcza płetwę dolną)... Przy okazji uświadomiłem sobie, że Francuzi często pisali numery cyframi rzymskimi. A IX oraz XI wyglądają podobnie, tylko nie bardzo wiem, co z tym zrobić. Ale jeżeli ta fota powyżej rzeczywiście przedstawia byłego VZ-9, to może my naprawdę dostaliśmy gondolę VZ-9, ale powlokę (no i stery do niej przyczepione) od VZ-11, a marynarka dostała (do magazynu, na stan) zużytą powłokę od CGT.

Aerodynamika - a dokładniej wygładzenie opływu, czyli polepszenie prędkości maksymalnej podczas wyścigu. Zauważ, że płat RWD-6 jest idealnie pokryty naciągniętym pokryciem, bez żadnych zapadlisk, charakterystycznych dla większości innych samolotów z tamtych lat. Na dobrych jakościowo fotografiach widać, że wygląda to niemal jak "blacha".

Foto przykładowe, jako dowód pokrycia szczelin lotek paskami materiału (prawdopodobnie skóra). To samo było z klapami - ale tu już tylko od góry. Resztę widać na ujęciach od spodu. Modelarze uparcie 'zapuszczają" szczeliny na czarno.

Wg opisu na odwrocie - Dessau, 1936.

Podobno (zwłaszcza wśród młodszych wiekiem) był to największy "szpan" - przelecieć się samolotem w kabinie pilota. A jeśli pilot miał dobry humor i warunki pozwalały, to można było chwilę "powozić". Po czymś takim nie ma panny, która by się oparła. Dziś niemożliwe. Oczywiście mam na myśli przebywanie w kabinie pilotów podczas lotu...

Pięciu. Czasem ten dodatkowy siadał, okutany w futro, obok pilota. Trasy polskie były dość krótkie, więc nie było potrzeby zmiany pilota.

-LMK, na fabrycznym lotnisku Burbank

Przy tej okazji - Tadeusz Karpiński (1901-66), w latach trzydziestych znany pilot LOT-u oraz sportowy. W chwili, kiedy przychodził do Aerolotu z połowie lat dwudziestych miał już wylatane sporo kilometrów. Wie ktoś, gdzie on to nabił?

F-ADCK - tyż nie nasze latadło. Potez IX, CFRNA. https://fr.wikipedia.org/wiki/Compagnie_internationale_de_navigation_aérienne#/media/Fichier:Compagnie_franco-roumaine_de_navigation_aérienne,_Logo.jpg

Liczba pojedyncza i tylko ten dolny. Na górnym foto jest Caudron C.81 linii CFRNA.

Trafiony, to 3 PL. Por. Grzebalski Józef jest wymieniony na liście pilotów, stan na 1. 1. 1929. Stefan Korcz zresztą też. Księga pamiątkowa 3. Pułku, str. 82

No i ciągle coś nowego. Fota dęblińskiej "70" - na łączniku na zastrzale widoczny numer ewidencyjny - 341 (bo samolot to 34-341). Trzeba będzie poprawiać kalkomanie...

I raz jeszcze RWD-8. Na FB László Winklera pokazało się kilka fotografii ósemek "po węgiersku".

Wracam do LECHA. W skrócie jest tak: Grzebiąc tu i tam, znalazłem wczoraj zdjęcie sterowca Zodiac, z serii, z której pochodził także i ten polski. Rok 1918. W międzyczasie pomyślałem, że może warto w końcu coś sprawdzić w związku z tym fruwadłem, bo już kiedyś natknąłem się na sprzeczności w pochodzeniu LECHA. Jest takie francuskie stowarzyszenie, o nazwie l'ARDHAN, zajmujące się popularyzacją wiedzy o ichnim lotnictwie morskim od samego zarania. Napisałem więc maila z prośbą o informację, który to sterowiec Zodiac, z silnikami Renault został sprzedany Polsce w okolicach roku 1920, wrzuciłem go do "ałtomatu tómaczoncego" i wysłałem. Po czym zająłem się oglądaniem meczu znajdujących się blisko siebie w tabeli drużyn piłkarskich ze stolycy oraz z Krakowa - jako że założyłem, iż na odpowiedź to z tydzień nawet sobie poczekam. Niestety, oni tam mają inne standardy. Jeszcze w trakcie pierwszej połowy odebrałem podziękowania za zainteresowanie, zachętę do zakupu publikacji wydawnictw stowarzyszenia, długą listę tytułów tychże oraz informację, że wg ich wiedzy tylko dwa sterowce tej klasy zostały po wojnie sprzedane za granicę. Oba do Stanów. Były to VZ-7 (noszący amerykańskie oznaczenie P-3 i VZ-13 (późniejszy P-5). Oba sprzedano w 1919. Lubię to świerzbienie w paluchach, kiedy układanka przestaje pasować... Wysłałem więc zaraz fotografie polskiego LECHA, w tym także tą, pokazującą sterowiec z oznakowaniem VZ-11, widocznym jak byk na powłoce, pod dziobem. Odpowiedź brzmiała, że to niemożliwe, bo wg papierów i to niejednych VZ-11 pozostawał na stanie Marynarki do roku 1926, kiedy to w ramach redukcji stanów i unifikacji zmieniono mu oznaczenie na V-3. Skasowano go w 1930. Są kwity na jego udział w ćwiczeniach, jest lista dowódców aż do LV (Lieutenant de vaisseau - czyli po naszemu o oczko niżej niż kapitan statku) Jeana Micheau w roku 1930. No, żesz ty... To co myśmy w takim razie, do cholery, kupili? Tuż po meczu spłynęła na mnie łaska olśnienia. Wśród informacji, które dostałem nie zwróciłem uwagi na jedną. Napisałem o niej kilka zdań wcześniej, więc jesteście w podobnej sytuacji, co ja. Trzeba tylko wejść na stronę l'ARDHAN. Przejrzałem listę proponowanych publikacji stowarzyszenia. Jest tam książeczka autorstwa majora Desgouttesa "Les Commandements do l'Aeronautique Navale 1912-1944". Czyli w skrócie - lista dowódców poszczególnych jednostek marynarki. Pomyślałem, że warto prześledzić, jakie zmiany i kiedy następowały w obsadzie dowódców poszczególnych sterowców zaraz po wojnie. I czy jednak któryś nie wyszedł "poza ekran". Zdobywszy nadludzkim wysiłkiem (czyli nie pytać jak, bo i tak się wszystkiego wyprę) zawartość tej książki wgryzłem się w rozdział o sterowcach. No i faktycznie, tylko dwa sprzedano za granicę. Tyle, że zadałem złe pytanie. Bo sprzedano jeszcze jeden: VZ-9 w sierpniu 1919 został sprzedany francuskiej spółce Compagnie Générale Transaérienne. Sprawdziłem, co to za cudo. Zaczęło dzwonić. Compagnie Générale Transaérienne została założona jeszcze przed wojną, wykonywała loty sterowcami, w tym także komunikacyjne. Po 1914 zawieszono działalność. Po wojnie wrócono do lotów, nabyto jeden sterowiec z demobilu, wykonywano na nim loty turystyczne i reklamowe. Po około roku, wskutek słabego zainteresowania oraz skupienia się na lotach samolotowych pocztowych zrezygnowano z tej usługi. Sterowiec sprzedano po kosztach nieznanemu nabywcy. Brzmi znajomo? Są fotki sterowca CGT z tamtych czasów. Dołączam. Do tego momentu jest w miarę jasno. Jednakże skąd w takim razie fotografia sterowca z szachownicą, napisem LECH na gondoli i wyraźnym oznaczeniem VZ-11? Nasuwają mi się takie hipotezy: 1. Ten napis to retusz. Mało prawdopodobne, bo po co, łatwiej byłoby zamalować go w ogóle. 2. Nabyliśmy od CGT ten sterowiec, ale zażądaliśmy wymiany powłoki. Ta od VZ-9 wróciła do Rochefort, a nam dano powłokę od VZ-11. To nie jest niewykonalne, bo w zasadzie sterowiec to oddzielnie gondola z silnikami i oddzielnie powłoka. Był czas powojenny, sterowce wychodziły z użycia, mogło się obyć bez wielkich ceregieli. A nawet "drogą pozasłużbową", w końcu - jak wiadomo - w wojsku sztuka jest sztuka. Tym bardziej, że zastanawiający jest długi czas NIEUŻYWANIA VZ-11 do lotów, na początku lat 20. Nie ma podanej obsady dowódczej w pierwszej połowie dekady. 3. Cała ta teoria jest do doopy i nie kupiliśmy niczego od CGT, a jednak od Marynarki, natomiast ta uzupełniła sobie stan sterowcem od CGT (od teraz jako VZ-11, w magazynie). Nadal wydaje mi się, że kluczowe byłoby znalezienie fotografii (odbitki, a nie skanu) sterowca z Polski, pokazującej znak wymalowany (lub jego brak) na dziobie. Są różne, ale zazwyczaj tak słabej jakości, ze nie da się odczytać, czy coś tam jest czy nie. Jeśli ktoś ma taką albo zna kogoś, kto ma - proszę wziąć lupę i przyjrzeć się dokładniej. Czasem pomaga podświetlenie słoneczkiem (lub żarówką, ale tu trzeba uważać). Jeśli komuś chce się bawić dalej w detektywa - proszę bardzo, może choć trochę przetarłem te chaszcze.

Nie, drugie podejście. Podpórka: są miejsca w necie, gdzie ten problem rozwiązano.

Doleciał skan. Poczekamy na ciąg dalszy.