Edmundo

Fakt, krzyż i na bank tak jak napisałeś czarny w cienkiej białej obwódce (co po powiększeniu wyraźnie widać) a więc oznaczenie przynależności do armii niemieckiej.

I chyba nie krzyż a oznaczenie (znak taktyczny ?) na kształt litery T bo po cóż miałoby być malowane oznaczenie sanitarne (jeśli istotnie byłby to czerwony krzyż) na tyle wozu i do tego TKS-a.

Przyczyną braku fotografii dokumentujących PS Nr 93 wykonanych we wrześniu 1939 r. czy też po kampanii wrześniowej zniszczonego lub znajdującego się w obcej służbie może być to iż według jednej z wersji Planu Mobilizacyjnego W" pociąg nie był przewidziany do mobilizacji o czym pisaliśmy w tym temacie przy okazji hipotetycznych pociągów sztabowych dla Naczelnego Wodza.

Kolego Tadeusz p.p dzięki za zainteresowane się tematem i dodanie powyższego zdjęcia. Moim skromny zdaniem jest to PS Nr 93 (wagony typu Mhx numer 816-831) a wagon nosi numer 826.

Proponuję na razie pozostawić temat wagonów Mhx a dalej drążyć niezmiernie ciekawy i praktycznie nie znany wątek tyczący wszystkich pociągów sanitarnych WP począwszy od wojny polsko-bolszewickiej do czasów po II WŚ co też było tu czynione.

Kolego wa1aw stawiam trzecią hipotezę odnośnie wagonu oznaczonego umownie Xxn938. Czyli hipotetycznie możliwym jest także to że był to wagon z serii 80 przekazanych Polsce w 1919 r. ale z wózkami kolei LMS z innych wagonów otrzymanych w ramach reperacji wojennych czy też przekazanych w ramach pomocy ewentualnie zakupionych przez PKP z demobilu po 1945 r. które to wózki zamontowano podczas remontu (być może głównego) powiedzmy w latach pięćdziesiątych czy też później.

Co takiego mają żołnierze na furażerkach na ostatnim ze zdjęć. Czy są to kotyliony" Armii Ochotniczej utworzonej latem 1920 r. ?

Zdecydowanie KOP a patrząc na czapki to po 1936 r.

Poza napisami w języku rosyjskim i ukraińskim proszę zwrócić uwagę na brak szyb w oknach co wskazywałoby na to iż fotografię wykonano krótko przez zajęciu Tarnopola przez armię niemiecką co miało miejsce w dniu 2 lipca 1941 r.

Taka mała uwaga. Misja Amerykańska Czerwonego Krzyża dla Rosji tudzież i wagon proweniencji rosyjskiej.

Panowie na zdjęciach dodanych przez bodzia000000 podpisanych Łowicz 1934" i Tarnów 1939" jest na 99,9 % ta sama ekipa za wyjątkiem jednego z żołnierzy a ich umundurowanie czyli bluzy letnie nie wskazują że zdjęcie wykonano w 1939 r. Bardziej prawdopodobna data to rok 1934 r.

Kolega wa1aw napisał cyt. Proszę zatem o pomoc w rozwikłaniu zagadki zestawiania P.S.-ów z różnych składów wagonów. Jaki, w takim przypadku, numer ewidencyjny posiadał taki pociąg sanitarny?". Co się tyczy pociągów szkolnych" dla Wyższej Szkoły Wojennej to najprawdopodobniej pociąg (pociągi) zestawiane z różnych wagonów (nie tylko ze składów pociągów sanitarnych) nie nosiły oznaczeń przynależnych właściwym pociągom sanitarnym gdyż były składami zbiorczymi" zestawianymi tylko na określony czas z dostępnego określonego regulaminem taboru a następnie rozwiązywanymi.

Z bardzo ciekawych informacji podanych w ostatnim wpisie przez sadyka wynika iż improwizowane pociągi wykorzystywane przez WSWoj. zestawiane były z różnego typu wagonów a tylko w części z wagonów sanitarnych typu Mhx oprócz których był między innymi wagon kąpielowy zapewne na czas W" wchodzący w skład jednego z mobilizowanych pociągów dezynfekcyjno-kąpielowych. A informacja o zestawianiu czy też uruchamianiu dwóch pociągów A" iB" jest przyczynkiem do dodanych przez Kolegów zdjęć na których widać pociągi czasowo wykorzystywane przez WSWoj.

Pociąg widoczny na zdjęciu dodanym przez Krzysztofa115 posiadał załogę złożoną z żołnierzy Wojska Wielkopolskiego bądź też wywodzących się z Wielkopolski (po scaleniu z Wojskiem Polskim) na co ewidentnie wskazuje umundurowanie.

Panowie wkradł się błąd. Napisałem że Barbarossa" zaczęła się 6 czerwca oczywiście zaczęła się w dniu 22 czerwca 1941 r.

Co do zdjęcia dodanego przez Kolegę wa1aw w dniu 2016-03-19 22:31:05 podpisanego Lazarettzug an der Ostfront, 01.01.1941" to jest ewidentny błąd w podpisie (rozchodzi chodzi mi się o datę) albowiem Barbarossa" a co za tym idzie szeroko pojęty Ostfront" zaczęła się w dniu 6 czerwca 1941 r. Poza tym sceneria nie wygląda na zimową (bazując na podpisie do zdjęcia wykonanego rzekomo 01.01.1941 r.) Co do okresowego grupowania pociągów to być może fotografie wykonano na terenie bocznic kolejowych (może na terenie Głównych Warsztatów PKP) gdzie w czasie pokoju pociągi na stałe stacjonowały i gdzie były serwisowane i zestawiane o czym zresztą pisaliśmy wcześniej.

Co do lokalizacji Kościoła Garnizonowego Świętego Wojciecha to mam pewną hipotezę. Na początku XX wieku w Kowlu stacjonował 193 Rezerwowy Pułk Piechoty (oczywiście Armii Rosyjskiej) dla którego to w 1904 r. na jednym z placów miasta wzniesiono drewnianą cerkiew w formie krzyża. Po rozformowaniu rezerwowych pułków piechoty do Kowla w 1911 r. przeniesiono 67 Tarutyński Pułk Piechoty Wielkiego Księcia Oldenburskiego (ze składu 17 DP) z własną Cerkwią Pułkową p.w. Świętego Apostoła Fomy (lub jak kto woli Świętego Apostoła Tomasza) którą ulokowano w byłej cerkwi 193 rpp. I tu nasuwa się pewna analogia z informacją Kolegi Kris48 cyt. Pomnik Krwi i Chwały budowany w stylu zwanym gotykiem nadwiślańskim miał układ krzyżowy z przeznaczeniem na kaplicę wojskową". Być możliwe iż na potrzeby tejże świątyni czyli Kościoła Garnizonowego Świętego Wojciecha przebudowano byłą cerkiew 67 Tarutyńskiego pp.

Trochę dodatkowych informacji na temat Kowla w okresie międzywojennym a dokładniej według danych z 1939 r. Myślę że poniższe informacje zainteresują w szczególności Kolegę Kris48. Wojsko i poniekąd związana z wojskiem Policja Państwowa: Komenda Garnizonu- ul. Brzeska Komenda Rejonu Uzupełnień- ul. Monopolowa 12 Komenda Powiatowa PP- ul. Królowej Bony Komisariat PP- ul. Łucka 20 Posterunek PP- dworzec kolejowy A także dwa kina (oczywiście cywilne): Kino Miejskie- ul.Mickiewicza 10 (a więc dawny Kinoteatr Express" istniejący w latach dwudziestych) Kino Oaza"- ul Łucka (być może w miejscu dawnego Kinoteatru Central"). A tak ogólnie to w 1939 r. w Kowlu stacjonowało: Dowództwo 27 Dywizji Piechoty 50 Pułk Piechoty (bez III batalionu) Kompania Łączności (27 Dywizja Piechoty) Pluton Żandarmerii Kowel" (2 Dywizjon Żandarmerii) Wojskowy Sąd Rejonowy Kowel" Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel" Rejonowy Inspektorat Koni Placówka Oficerska SRI DOK Nr II Rzymskokatolicka Parafia Wojskowa Świętego Wojciecha

Jeszcze jedna ważna kwestia a propos kościołów to w Kowlu funkcjonowała Rzymskokatolicka Parafia Wojskowa Świętego Wojciecha z własną świątynią najprawdopodobniej na terenie koszar 50 pp (to jest temat do sprawdzenia) i to do niej udawali się żołnierze miejscowego garnizonu.

Kowel był okupowany przez Austriaków o czym świadczy nadruk na pocztówce K.u.K.-Kaiserlich und Königlich czyli C.K.- Cesarsko-Królewski. Poza tym na fotografiach są widoczni ewidentnie żołnierze (oficerowie ?) C.K. Armii.

Co do ostatniego zdjęcia to z tymi latami dwudziestymi i sanitariuszem PCK to mam wątpliwości. A może (ale jak kilka razy pisałem w tym temacie to daleko posunięta hipoteza) fotografia przedstawia Pociąg Sanitarny Nr 15 (oczywiście z wagonami Mhx) podczas tak zwanych okowań" w Mikaszewiczach w 1919 r.

Pilot oznaczony numerem 6 to Merian Caldwell Cooper (1893-1973) późniejszy reżyser i scenarzysta.

Kolego wa1aw jestem, jestem (to tak na marginesie innego tematu tyczącego sznura naramiennego). A bardziej merytorycznie, to pragnę zwrócić uwagę iż zasadniczo wszystkie pociągi sanitarne (czy też szpitalne) WP oznaczane były znakiem Czerwonego Krzyża na białym tle co było zgodne z przyjętymi konwencjami. Natomiast nie wszystkie były pociągami formalnie wystawionymi przez organizację Czerwonego Krzyża (Polski czy też innego kraju) tudzież przez inne organizacje niosące pomoc poszkodowanym. Dotyczy to także innych krajów czego przykładem jest podpis z epoki do jednego ze zdjęć przedstawiających niemiecki pociąg sanitarny które to zdjęcie zamieszczono w tymże wątku. Generalnie rozchodzi mi o to że nie wszystkie pociągi oznaczone czerwonym krzyżem bądź zdjęcia podpisane jako pociągi sanitarne Czerwonego Krzyża były pociągami wystawionymi przez tą organizację. Może trochę pokrętnie ale chyba zrozumiale. Pozdrawiam.

W związku z powyższym kolejne zagadki. Czy Pociągi Amerykańskiego Czerwonego Krzyża przybyłe do Polski otrzymały własną numerację tak jak inne pociągi Służby Zdrowia WP o których pisałem w dniach 2015-11-26 godz. 23:21:24 i w dniu 2015-11-28 godz. 23:50:54. Czy pociąg ze zdjęcia zamieszczonego przez Krzysztofa115 był pierwszym z dziesięciu pociągów Amerykańskiego Czerwonego Krzyża czy też pierwszym Pociągiem ACK w ramach dziesięciu innych pociągów wystawionych przez Czerwony Krzyż. Podpis pod fotografią można różnie interpretować. Według moich informacji Służba Zdrowia WP dysponowała kilkoma pociągami wyekwipowanymi przez Czerwony Krzyż oznaczonymi numerami tak jak inne pociągi sanitarne (poza maltańskimi noszącymi oznaczenia literowe o czym pisałem wcześniej). Były to między innymi PS Nr 2, 6, 10. Co ciekawe PS Nr 2 występuje jako pociąg sanitarny Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, być może był to pociąg zdobyczny.

Patrząc na fotografię zamieszczoną przez Kolegę Krzysztof115 można wyciągnąć wniosek że w ramach pomocy amerykańskiej Polska otrzymała także wagony sanitarne innego typu niż interesujące nas wagony Mhx. Mam też maleńką uwagę do Kolegi wa1aw. Mianowicie nie sugerował bym się w 100 % niemieckimi opisami zdjęć wykonanymi w epoce. Z doświadczenia wiem iż często są to opisy mylne o czym zresztą Kolega wspomniał w ostatnim wpisie cyt. o ile opis jest rzetelny" co oczywiście odnosi się do zdjęcia wykonanego rzekomo w Tarnowie.