Morski Dywizjon Lotniczy- zdjęcia i materialy.

[Borsuk13]

W dokumentach archiwalnych jest wzmianka o złożeniu zamówienia przez Departament dla Spraw Morskich na zakup poniemieckich hydroplanów i innego wyposażenia lotniczego za sumę 1 156 000 marek niemieckich. Pismo ma datę 19 października 1920 roku i wymienia 6 samolotów bez podania typów. Były to:

1) hydroplan szkolny n. 535 za 128 tysięcy marek z silnikiem Benz o mocy 150 HP;

2) hydroplan szkolny n. 924; 128 tys. marek; Benz; 150 HP;

3) hydroplan bojowy n. 1579; 152 tys. marek; Benz; 150 HP;

4) hydroplan bojowy n. 1154; 108 tys. marek; Benz; 200 HP;

5) hydroplan bojowy n. 1382; 152 tys. marek; Mercedes; 160 HP;

6) hydroplan bojowy n. 2021; 152 tys. marek; Benz; 150 HP.

Nie znalazłem potwierdzenia zakupu, ale być może samoloty te trafiły (lub tylko ich część) do lotnictwa morskiego (w zamówieniu podano, że zakup jest dla Parku Lotniczego w Pucku). Czy można po numerach płatowców i ich silnikach określić typ samolotu? Mam swoje podejrzenia, ale na razie ich nie podam, aby nie sugerować kolegów.

Podane ceny wodnosamolotu to mnie więcej wartość dużej motorówki, więcej niż zapłacono za motorówkę typu Praga, a mniej niż za motorówkę typu Linz.

[Sedco Express]

7 godzin temu, Borsuk13 napisał:

W dokumentach archiwalnych jest wzmianka o złożeniu zamówienia przez Departament dla Spraw Morskich na zakup poniemieckich hydroplanów i innego wyposażenia lotniczego za sumę 1 156 000 marek niemieckich. Pismo ma datę 19 października 1920 roku i wymienia 6 samolotów bez podania typów. Były to:

1) hydroplan szkolny n. 535 za 128 tysięcy marek z silnikiem Benz o mocy 150 HP;

2) hydroplan szkolny n. 924; 128 tys. marek; Benz; 150 HP;

3) hydroplan bojowy n. 1579; 152 tys. marek; Benz; 150 HP;

4) hydroplan bojowy n. 1154; 108 tys. marek; Benz; 200 HP;

5) hydroplan bojowy n. 1382; 152 tys. marek; Mercedes; 160 HP;

6) hydroplan bojowy n. 2021; 152 tys. marek; Benz; 150 HP.

Nie znalazłem potwierdzenia zakupu, ale być może samoloty te trafiły (lub tylko ich część) do lotnictwa morskiego (w zamówieniu podano, że zakup jest dla Parku Lotniczego w Pucku). Czy można po numerach płatowców i ich silnikach określić typ samolotu? Mam swoje podejrzenia, ale na razie ich nie podam, aby nie sugerować kolegów.

Podane ceny wodnosamolotu to mnie więcej wartość dużej motorówki, więcej niż zapłacono za motorówkę typu Praga, a mniej niż za motorówkę typu Linz.

Ilość 6 egz. się zgadza tyle zostało zakupionych w WMG. Nie bardzo rozumiem jak należy interpretować datę tego pisma - 19.10.1920 r. ponieważ hydroplany zakupiono w sierpniu i wrześniu 1920 r.

Może po nazwie i mocy silników ?

1. Friedrichshafen FF-33J Nr 8 (zakup sierpień 1920 r.) Benz Bz-III (150 KM) - bojowy a więc być może nr 1579 lub 2021

2. Friedrichshafen FF-33L Nr 9 (sierpień 1920 r.) Benz Bz - III (150 KM) - bojowy nr 1579 lub 2021

3. Friedrichshafen FF- 49B Nr 1 (sierpień 1920 r.) Benz Bz-IV (200 KM) - bojowy nr 1154

4. Hansa-Brandenburg NW Nr 6 (sierpień 1920 r.) Mercedes D-III (160 KM) - bojowy/szkolny nr 1382

5. Lubeck Trvemunde  LT F-2 Nr 7 (sierpień 1920 r.) Benz Bz-IV (200 KM) - bojowy nr 1154

6. Sablatnig SF-8 Nr 10 (wrzesień 1920 r.) Benz Bz-III (150 -BRANDEM) - bojowy nr 1579 lub 2021

Jak widać z powyższego zestawienia jedynie do Hansy-Brandenburga można przypisać tylko jeden numer.

Wszystko to pozostaje jednak w sferze przypuszczeń ale dokument jest wielce ciekawy.

[Borsuk13]

Sablatnig SF-8 to numer 2021 (polski nr 10), patrz zdjęcie.

Ja przyporządkowałem numer 1154 do hydroplanu Lübeck Travemünde LT F-2 (7), a numer 1382 do Hansa Brandenburg NW (6).

Wydaje się logiczne, że powinny wśród nich być polskie numery 8 i 9, czyli Friedrichshafeny: FF-33J i FF-33L (czyli numer 1579 i jeden z dwóch: 535 lub 924).

Oprócz 6 wodnosamolotów zamówiono jeszcze 6 kompletów wózków z pływakami do wodowania i wciągania samolotów (po 46 tysięcy marek).

Oferta z 16 października 1920 r. nie pochodziła od inżyniera Utgoffa, ale od firmy z siedzibą w Warszawie (Piękna 20) zajmującą się sprzedażą wyrobów drewnianych.

Myślę, że były kłopoty z bezpośrednim przekazaniem samolotów od Utgoffa do lotnictwa morskiego, więc znaleziono jeszcze jednego, cywilnego pośrednika.

[Borsuk13]

A to Lübeck Travemünde F-2 ze zbliżonym numerem do 1154.

Edytowane 7 Sierpień 2022 przez Borsuk13

[ptasznik]

W dniu 6.08.2022 o 23:16, Borsuk13 napisał:

Ten holownik to prawdopodobnie jednostka Floty KRAKUS (mniejsze prawdopodobieństwo, że to bliźniacza jednostka WANDA).

Barka za holownikiem to jedna z dwóch barek warsztatowych w Pucku: KZ 14 lub KZ 15. Na jednej była mała elektrownia i obrabiarki, na drugiej składy i biuro warsztatów. Zdjęcie pochodzi z okresu maj 1922 r. — 1923 rok.

Co do barek zgoda, coś tam o tym napisałem w temacie jednostek floty.

Co do holownika, ''Krakus'' nie miał takiej nadbudowy za kominem. ''Wanda'' też. Wcale też nie jest powiedziane, że to holownik.

[ptasznik]

W dniu 6.08.2022 o 23:25, Borsuk13 napisał:

Autor tego tekstu (chyba był to M.Kuligiewicz) się myli, ta motorówka nigdy nie była w MDL, jej losy są znane. Była inna M-4.

Autorem był M.Soroka, choć pewnie czerpał z M.Kuligiewicza. Trza by sprawdzić w starych ''Morzach''.

Coś wiadomo o tej innej ''M-4'' ?

Motorówki MDLot to raczej miały w oznaczeniu ''L'', a nie ''M'' ?

Edytowane 7 Sierpień 2022 przez ptasznik

[Borsuk13]

11 hours ago, ptasznik napisał:

Autorem był M.Soroka, choć pewnie czerpał z M.Kuligiewicza. Trza by sprawdzić w starych ''Morzach''.

Coś wiadomo o tej innej ''M-4'' ?

Motorówki MDLot to raczej miały w oznaczeniu ''L'', a nie ''M'' ?

Motorówka M-4 (dł. 6,93 m, 10 KM), to oryginalny francuski kuter roboczy z ORP BURZA. Po wymianie łodzi roboczej (na C-5) na kontrtorpedowcu trafiła do MDLot 1 kwietnia 1939 roku. Rok wcześniej jednostką pływającą lotnictwa morskiego został kuter roboczy z ORP WICHER — M-6.

[Borsuk13]

Jednostki pływające BLM i MDLot

motorówka N. 215 (35 KM); ORP MYŚLIWY; hydrogliser (260 KM) - chyba 2 sztuki; motorówka WICHER; łódź strażnicza M. 53; motorówka 21/M. 21/Czeska/L. 1/L-2; motorówka M. 3/L. 3/L-3; motorówka OLEŃKA (ex ros. KASATKA); MIMOZA/L. 2/L-2; motorówka BŁYSKAWICA; motorówka MEDUZA/L. 4/L-4; motorówka Chris Craft/L .5/L-5; motorówka (pokładowa z ORP WILJA) L. 6/L-6; kuter Bałtyk nr 2 (pokładowy kuter parowy z ORP BAŁTYK, przerobiony na napęd motorowy)/L. 7/L-7; motorówka M-6 (z ORP WICHER); motorówka M-4 (z ORP BURZA); motorówka jednośrubowa (silnik 70 KM z L-7); motorówka dwuśrubowa (2x55 KM).

Łodzie wiosłowe: 4 w roku  1928 i 4 w czerwcu 1939 roku.

[ptasznik]

W dniu 13.06.2022 o 13:34, ptasznik napisał:

Z zapisków

L-4 eks Meduza, z Gdańska, 1932 rok. Około 3,4 t, 8,0x1,7x0,5 m silnik 106 KM, 23 w. Przejęta przez Niemców jako FL.D. 228.

M 4 (II) motorówka z kontrtorpedowca ''Burza'', 12.05.1939. 2,4 t, 6,93x2,11x0,64 m, silnik 10 KM, 5 w. Przejęta przez Niemców jako Fl.D. 221.

L-5 eks Chris Craft ?, 1936 rok, 0,8 t, 6,75x1,85x0,3 m, silnik 125 KM, 28 w. Przejęta i wcielona jako Fl.D. 217.

L-6 motorówka z transportowca ''Wilja'', 1936 rok, około 2,5 t, 8,5x2,0x0,5 m, silnik 20 KM, 10 w. Przejęta jako Fl.D. 229.

L-7 z hulku szkolnego ''Bałtyk'', 1936 rok. Wycofana w 1938 z powodu zużycia, silnik 72 KM wmontowano w nowej L-2.

Dla porównania.

[Sedco Express]

17 godzin temu, Borsuk13 napisał:

A to Lübeck Travemünde F-2 ze zbliżonym numerem do 1154.

Nadal mam pewne wątpliwości odnośnie tego dokumentu.

Jak rozumieć jego datowanie po fakcie zakupu wodnosamolotów ?

Ceny zakupu ? W literaturze tematu są znacznie niższe po ok. 70 tyś marek za egz. 

Bardzo dziwne,że do tej pory nie był on znany autorom wielu publikacji o lotnictwie morskim i historii BLM/MDLot, bo gdyby był to na 100 % ta informacja byłaby wykorzystana.

Dziwne !

[Borsuk13]

Niemiecka motorówka FL.D. 221 może być też ex polska M-6.

Edytowane 8 Sierpień 2022 przez Borsuk13

[Borsuk13]

4 hours ago, Sedco Express napisał:

Nadal mam pewne wątpliwości odnośnie tego dokumentu.

Jak rozumieć jego datowanie po fakcie zakupu wodnosamolotów ?

Ceny zakupu ? W literaturze tematu są znacznie niższe po ok. 70 tyś marek za egz. 

Bardzo dziwne,że do tej pory nie był on znany autorom wielu publikacji o lotnictwie morskim i historii BLM/MDLot, bo gdyby był to na 100 % ta informacja byłaby wykorzystana.

Dziwne !

Mam nadzieję, że słowo dziwne nie oznacza brak wiary w autentyczność dokumentu.

Ceny zakupu mogą się różnić w zależności od tego, czy oferowano tylko płatowiec, czy płatowiec z silnikiem. Np. w innym dokumencie pada stwierdzenie, że inż. Utgoff sprowadził do Pucka hydroplan Friedrichshafen Stoelle za 170 tysięcy marek. Na zakup hydroplanów — z pośrednictwem inż. Uthoffa (w innym dokumencie inna pisownia tego nazwiska) — przygotowano, w 1920 roku, 2 miliony marek polskich, a za realizację zamówienia na 2 hydroplany zapłacono 695 600 mkp. Mniej to mówi niż suma w markach niemieckich, bo kurs marki polskiej i niemieckiej mocno się wahał w ciągu tego roku.

Omawiany dokument rzeczywiście ma dziwną datę, wodnopłatowce o numerach od 6 do 9 już w sierpniu 1920 roku stały na lotnisku w Pucku.  Można sobie wyobrazić, że władze Gdańska unieważniły zakup i trzeba było znaleźć innego, fikcyjnego, kupca na te maszyny, który odsprzeda je do BML. W marynarce też były kłopoty z zakupami poniemieckich jednostek w Gdańsku, przypomnę sprawę POMORZANINA, GDAŃSKA czy FLISAKA.

Myślę, że warto poszukać w renomowanych publikacjach poza Polską, jakie hydroplany miały podane numery. Moje poszukiwania w internecie przyniosły podane wyniki dla Sablatinga i LT.

Natomiast mnie nie dziwi, ze autorzy publikacji o lotnictwie morskim nie natrafili na ten dokument. Jeśli się chodzi utartymi ścieżkami, to trudno trafić na perełkę. Kiedyś na sympozjum w Muzeum Lotnictwa w Krakowie usiłowałem zainteresować jednego znanego autora tym dokumentem, ale nie wykazał nadmiernego entuzjazmu.

Na koniec o pliszce, która swój ogonek chwali, ale z innej beczki. Udało mi się kiedyś znaleźć szczegółowy dokument dotyczący mobilizacji Flotylli Rzecznej w Pińsku w 1939 roku, choć Dyskant twierdził, że takiego nie ma. A pan Borowiak w swojej baaardzo grubej książce dalej podaje nieprawdziwe informacje. A czy koledzy wiedzą, że pośród statków PMW w II RP były SIENKIEWICZ i CHOPIN (mój syn znalazł w nieoczywistym zespole pełną listę mobilizacji jednostek na Wiśle w 1920 roku).

[Borsuk13]

Sprostowanie

W książce Polskie Lotnictwo Morskie 1920-1946, wydanej w 2020 roku (autorzy: Jarosław Andrychowski, Mariusz Konarski, Andrzej Olejko), jednak wspomniano o znalezionym przeze mnie dokumencie, choć przekręcono inicjał mojego imienia.

[Sedco Express]

43 minuty temu, Borsuk13 napisał:

Sprostowanie

W książce Polskie Lotnictwo Morskie 1920-1946, wydanej w 2020 roku (autorzy: Jarosław Andrychowski, Mariusz Konarski, Andrzej Olejko), jednak wspomniano o znalezionym przeze mnie dokumencie, choć przekręcono inicjał mojego imienia.

Oczywiście jak najbardziej uważam ten dokument za prawdziwy i wiarygodny.

Mam wspomniana książkę i jak sądzę treść na str. 28 i 29 dotyczy tego tematu.

Uważam, ze temat ten winien być szeroko opisany w piśmie "Historie Puckie" ale... nie był (może w numerze 13 jest).

Odnośnie pisma to obecna cena 36,-PLN plus koszt dostawy 9,-PLN (sprzedaż tylko via internet) czyli razem 45,-PLN jest z kosmosu i uważam, że pismo nie jest jej warte.

"Natomiast mnie nie dziwi, ze autorzy publikacji o lotnictwie morskim nie natrafili na ten dokument. Jeśli się chodzi utartymi ścieżkami, to trudno trafić na perełkę."

Dobrze powiedziane, że przypomnę  nie zakupienie zdjęcia Sablatinga F-8, milczenie na kilka wysłanych maili...

 

 

[ptasznik]

W dniu 8.08.2022 o 13:27, Borsuk13 napisał:

Jednostki pływające BLM i MDLot

 łódź strażnicza M. 53

Coś więcej o niej wiadomo ? Mniemam, że to jedna z sześciu (M.51 - M.56) motorówek zakupionych w 1920 roku w Gdańsku i Elblągu.

M.52 to późniejszy ''Nurek'', M.51 i M.54 wymieniono w 1922 na dwa kutry parowe. O pozostałych, w tym M.53,  cisza.

[Borsuk13]

2 hours ago, ptasznik napisał:

Coś więcej o niej wiadomo ? Mniemam, że to jedna z sześciu (M.51 - M.56) motorówek zakupionych w 1920 roku w Gdańsku i Elblągu.

M.52 to późniejszy ''Nurek'', M.51 i M.54 wymieniono w 1922 na dwa kutry parowe. O pozostałych, w tym M.53,  cisza.

Cisza w publikacjach, w dokumentach jest o nich sporo, choć nie wszystko.

M. 53 była łodzią motorowo-żaglową, która była własnością gdańszczanina H.Wolffa. Miała 7 metrów długości, a silnik miał moc 10 KM. Kupiono ją 21 maja 1920 roku w stoczni Otto Sebba (Weichselmünde) za 40 tysięcy marek niemieckich. 
Rozkazem Dowództwa Floty — z 15 maja 1922 roku — przekazano ją (bez motoru) do dyspozycji dowództwa Lotnictwa Morskiego, pozostawiając w ewidencji KPW w Pucku.

[ptasznik]

W dniu 9.08.2022 o 22:11, Borsuk13 napisał:

przekazano ją (bez motoru)

Czyli wydmuszka.

 

W dniu 9.08.2022 o 22:11, Borsuk13 napisał:

Cisza w publikacjach, w dokumentach jest o nich sporo, choć nie wszystko.

Coś tam na forach można znaleźć. M.51,52 i 54 wspomniane w literaturze przy okazji jednostek cywilnych (Straż Graniczna), na resztę widać nie przyszedł jeszcze czas.

W dniu 6.08.2022 o 23:16, Borsuk13 napisał:

Ten holownik to prawdopodobnie

Nie ma go w księdze holowników, ani w księdze statków (tom 2,3 i 4). W tomie 4 jest nieco podobny uchwycony w porcie puckim, niestety opisany jako nieznany.

 

W dniu 8.08.2022 o 13:27, Borsuk13 napisał:

Jednostki pływające BLM i MDLot

motorówka N. 215 (35 KM)

Co to ? Oznaczenie takie jakieś całkiem nietypowe.

[Borsuk13]

10 hours ago, ptasznik napisał:

Coś tam na forach można znaleźć. M.51,52 i 54 wspomniane w literaturze przy okazji jednostek cywilnych (Straż Graniczna), na resztę widać nie przyszedł jeszcze czas.

Nie ma go w księdze holowników, ani w księdze statków (tom 2,3 i 4). W tomie 4 jest nieco podobny uchwycony w porcie puckim, niestety opisany jako nieznany.

Co to ? Oznaczenie takie jakieś całkiem nietypowe.

Może nie do końca na temat, ale ta znana fotografia nigdy nie była dobrze opisana. To pucki port na początku lat 20. XX. wieku, od lewej: holownik KRAKUS, ORP POMORZANIN, motorówka strażnicza M. 51.

Jeśli u Danielewicza i Twardowskiego nie ma takiego holownika to mamy problem, spróbuję coś wyszperać z moich notatek z archiwów.

Motorówka o numerze 215 zachowała przez jakiś czas oznaczenie niemieckie. To może być numer z FMK. Na Wiśle pływała np. motorówka Nr. 216.

Edytowane 11 Sierpień 2022 przez Borsuk13

[Borsuk13]

On 8.08.2022 o 21:53, Sedco Express napisał:

Oczywiście jak najbardziej uważam ten dokument za prawdziwy i wiarygodny.

Mam wspomniana książkę i jak sądzę treść na str. 28 i 29 dotyczy tego tematu.

Autorzy książki nie „wgłębili się” w przekazaną im informację. A dokument może być istotny i przynieść nieznane dotąd informacje: niemieckie, morskie numery seryjne dla pierwszych polskich wodnopłatowców. Trzeba tylko udowodnić, że 6 zamówionych samolotów to te same, które dostarczył inż. Utgoff (Uthoff).

Udało mi się znaleźć - niestety tylko przy pomocy internetu - że numer 2021 to Sablatnig SF-8, a 1154 to Lübeck Travemünde F-2. Co ciekawe numery pasują do „poprawionych” wersji tych typów. Czyli jeszcze 4 hydroplany do identyfikacji, możliwe, że to Hansa Brandenburg i 3 Friedrichshafeny. Podobno w książkach Jacka Herrisa są podane takie numery, może ktoś z Kolegów ma dostęp do tych publikacji.

Sam zakup hydroplanów (przez DSM) od firmy handlującej drzewem z majątku Linówka, jest dziwny i wygląda na ustawiony. Oferta ma datę 16 października 1920 roku (była to sobota), a już we wtorek, 19 t.m. złożone jest zamówienie. Z Pięknej na ulicę Nowomiodową nie było daleko i goniec mógł dostarczyć pismo w pół godziny, ale tak ważnej decyzji nie podejmuje się tak szybko. Zakup musiał być omówiony dużo wcześniej. 
Zakupy w Gdańsku dla Floty i Lotnictwa Morskiego realizował urząd Przedstawiciela do Spraw Morskich i Wojskowych, którym kierował gen. Michał Borowski. Pewnie on dobił targu z Utgoffem, który dostarczył samoloty na lotnisko w Pucku, ale względy proceduralne lub finansowe zmusiły strony do szukania cywilnego pośrednika, najlepiej w Warszawie.

[Borsuk13]

Kto i kiedy zmienił przyporządkowanie wersji pierwszych hydroplanów w BLM?

Chodzi mi zmiany:

Nr 10: SF-5 —> SF-8; Nr. 7: LT F. 4 —> LT F. 2, Nr 8: FF-33E —> FF-33J.

 

[Sedco Express]

8 godzin temu, Borsuk13 napisał:

Kto i kiedy zmienił przyporządkowanie wersji pierwszych hydroplanów w BLM?

Chodzi mi zmiany:

Nr 10: SF-5 —> SF-8; Nr. 7: LT F. 4 —> LT F. 2, Nr 8: FF-33E —> FF-33J.

 

Bodajże w zeszłym roku w literaturze tematu w tym w "Historiach Puckich" pojawiła się informacja  (cytat) "pierwotnie uznawany w polskiej literaturze przedmiotu..."

Odnośnie SF-8 nr 10 to opisałem jego historię na innym forum

<http://www.konradus.com/forum/read.php?f=13&i=9131&t=9131&filtr=0&page=1>

na powyższą informację niestety nie dostałem odpowiedzi z redakcji "Historii Puckich" :-)

[Borsuk13]

1 hour ago, Sedco Express napisał:

Bodajże w zeszłym roku w literaturze tematu w tym w "Historiach Puckich" pojawiła się informacja  (cytat) "pierwotnie uznawany w polskiej literaturze przedmiotu..."

Dziękuję!

Czyli było to powtórzenie informacji ze wspomnianej książki (wydanej w 2020 roku), niewykluczone że pod wpływem dokumentu o którym pisałem. Taka rewolucja w ustaleniu wersji 3 typów hydroplanów powinna być szerzej opisana, podparta analizą zdjęć tych wodnosamolotów (tak jak na forum konradusa).

Udało mi się przyporządkować do podanych numerów seryjnych typy i wersje niemieckich wodnopłatowców. Korzystałem z internetowych wersji urywków książek Jacka Herrisa.

N. 535 (Benz, 150KM) to Friedrichshafen FF-33F (Benz, 150) z 1915 roku: 

N. 924 (Benz, 150) — Friedrichshafen FF-33J (Benz, 150); 1916;

N. 1579 (Benz, 150) — Friedrichshafen FF-33E (Benz, 150), 1917;

N. 1154 (Benz, 200) — Lübeck-Travemünde F-2 (Mercedes, 220, ale wersja F-4 miała silnik Benz o mocy 200 KM, czyli pewnie wersja F-2 z silnikiem wersji F-4);

N. 1382 (Mercedes, 160) — Hansa-Brandenburg KDW (Maybach, 160, ale wersja NW miała silnik Mercedes , 160), 1917;

N, 2021 (Benz, 150) — Sablatnig SF-8 (Benz, 150), 1918.

Mamy wszystkie opisywane polskie wodnosamoloty, oprócz Friedrichshafena FF-49b (możliwe numery seryjne to: 1536-1550, 1607-1616), ale w archiwach jest informacja o dostarczeniu do Pucka, przez Utgoffa, jednego samolotu tego typu za 170 tysięcy niemieckich marek.

Pojawił się jeden nadprogramowy hydroplan Friedrichshafen FF-33F. Czy taki samolot był na stanie BLM? Niewykluczone, bo w propozycji budżetu na rok 1922 jest pozycja zakupu benzyny dla 9 hydroplanów z Pucka?

 

 

Edytowane 13 Sierpień 2022 przez Borsuk13

[Borsuk13]

W jednej książce Herris podaje, że numer 1579 to FF-33E, w drugiej, że FF-33L.

[Sedco Express]

"Pojawił się jeden nadprogramowy hydroplan Friedrichshafen FF-33F. Czy taki samolot był na stanie BLM?"

Wątpliwe. Znane są zdjęcia wszystkich 7 wodnosamolotów różnych typów (niektórych po kilka  ujęć) i nasuwa się logiczny wniosek, że gdyby w BLM był ów FF-33F to zapewne byłyby jego zdjęcia. Oczywiście to tylko gdybanie 100 % nie ma.

Wydawać by się mogło, że już nic "nowego" związanego z historią BLM w Pucku nie do "odkrycia" a tymczasem...

Cała sprawa z Twoim "odkryciem" dokumentu i numeracji oraz szczegółami zakupów dla BLM zasługuje na jak największe uznanie.

Temat wart jest szczegółowego opracowania bo dotychczas jedyne wzmianki i to dość enigmatyczne o zakupach dla BLM są w publikacji "Polskie samoloty wojskowe 1918-1924" A.Morgały.

W nr 8 "Historii Puckich" ukazał się artykuł M. Bakuna "Gdańskie samoloty dla Wojska Polskiego via Puck 1920-1921". Dość ogólnikowo opisana jest historia zakupu samolotów (dla BLM brak wzmianki) a Puck występuje jako lotnisko bazowania po wylocie z WMG z niemieckimi pilotami.

Może warto poinformować redakcje "HP" by zajęła się tym tematem ?

[formoza58]

Fotomontaż, czy nie, ale kolejny Lublin R XIII nad " Wilkiem"