Czy Piłsudski pomógł bolszewikom?

[kindzal]

Wojna lat 1919-20 jest dziś przedmiotem sporów polsko-rosyjskich. Czy stanowisko historiografii rosyjskiej da się jakoś zniuansować?


Wśród szerszych kręgów historyków czy w ogóle ludzi zainteresowanych historią temat ten podejmowany jest raczej propagandowo. Istotne znaczenie ma tu wątek jeńców bolszewickich, który został uruchomiony jeszcze na zamówienie Michaiła Gorbaczowa. Przypomnijmy Gorbaczow inicjując ujawnienie części prawdy na temat Katynia – przypisanie wyłącznej odpowiedzialności za zbrodnię NKWD, choć bez wskazania najwyższych władz państwa sowieckiego, realnie odpowiedzialnych za tę decyzję – jednocześnie nakazał swoim propagandystom szukanie anty-Katynia. Nakazał szukanie polskich zbrodni, które w oczach sowieckiej opinii jakoś by zrównoważyły informację o mordzie popełnionym na polskich oficerach. I ten temat w kolejnych falach propagandowych w Rosji powraca. W nieco węższym kręgu wydarzenia sprzed 90 lat dyskutowane są w kontekście odpowiedzialności Piłsudskiego za uratowanie bolszewizmu. Wskazuje się lato i jesień roku 1919, rozmowy w Białowieży i Mikaszewiczach, a przynajmniej tajną ich część, bo oficjalnie dotyczyły one wymiany jeńców. Natomiast nieoficjalnie dotyczyły przerwania działań na froncie polsko-bolszewickim, czynnym praktycznie od lutego.


Dlaczego rozmowy te były tak ważne, skoro ostatecznie w kolejnym roku doszło do eskalacji wojny?


Miały one istotne znaczenie dla strony sowieckiej. Chodziło o odciążenie frontu przeciw Polsce, aby można było około 40 tysięcy szabel i bagnetów – jak się wtedy liczyło – przerzucić na front wojny domowej, wojny z Denikinem. Mimo że nie było żadnego układu Piłsudski-Lenin, to już samo prowadzenie takich rozmów realnie umożliwiło stronie sowieckiej przerzucenie tej ilości wojsk na front wewnętrzny. Denikin pisał o tym później w swoich wspomnieniach. Ale standardowo wątek ten w piśmiennictwie rosyjskim powracał. Podjął go Aleksander Sołżenicyn w eseju, który się ukazał w wydanym w latach 70. zbiorze „Iz pod głyb”. Ze strony polskiej również takie oskarżenie pod adresem Piłsudskiego zostało wysunięte. I zrobili to jego polityczni przeciwnicy – posłowie endeccy – już w roku 1920. A mogli to zrobić, ponieważ strona rosyjska w maju tego roku, gdy trwała ofensywa Piłsudskiego na Kijów, ujawniła, na zasadzie przecieku kontrolowanego do komunistycznej prasy niemieckiej, informację o rozmowach z Polakami, jakie toczyły się rok wcześniej. Chodziło o skompromitowanie Piłsudskiego, który mając w roku 1919 okazję zgnieść wspólnie z Denikinem bolszewików paktował z nimi, a teraz porywa się samotnie z motyką na słońce, kiedy w Rosji nie ma już opozycji.


Wspomniał pan o doraźnym konflikcie endeków z Piłsudskim. Czy w Polsce pojawiały się jakieś inne głosy krytykujące marszałka za działania w roku 1919?


Po drugiej wojnie światowej temat ten znalazł ważne miejsce w polskiej literaturze emigracyjnej dzięki Józefowi Mackiewiczowi. Jego książka „Zwycięstwo prowokacji” przedstawia w formie publicystycznej zarzuty wobec marszałka, które właściwie formułują Rosjanie. Mackiewicz z pasją oskarża Piłsudskiego o to, iż ten w imię wąsko pojmowanego polskiego interesu narodowego zdecydował się nie pomóc Denikinowi, a faktycznie w krytycznym momencie pomógł Leninowi. Pisarz rozwinął ten wątek w powieści „Lewa wolna”. Tu uwaga na marginesie: „Zwycięstwo prowokacji”, które w zeszłym roku ukazało się po angielsku nakładem Yale University Press, bardzo prestiżowego wydawnictwa, ze wstępem Timothy'ego Snydera, powinno w pierwszej kolejności zostać przełożone na język rosyjski. Znalazłoby z pewnością wielu wdzięcznych czytelników. A jeszcze lepiej gdyby się udało na rosyjski przełożyć takie powieści Mackiewicza jak „Lewa wolna”, bo każdy Rosjanin patriota przeczytałby ją z wielką przyjemnością.


Jakie były reakcje na książki Mackiewicza?


Spotykał się on z bardzo ostrymi ripostami ze strony środowisk piłsudczykowskich i nie tylko. Niemal wszystkie odłamy emigracji krytykowały te jego wystąpienia. Może z jednym wyjątkiem, jakim był Jędrzej Giertych, który uważał, że opinia Mackiewicza dotycząca Piłsudskiego tylko potwierdza jego negatywną ocenę marszałka. I na tym tle wywiązała się między nimi pełna szacunku korespondencja.


Może zatem powinniśmy wziąć pod uwagę nasz grzech zaniechania wobec białej Rosji?


Warto do tego problemu wracać. Dlatego mówiłem o tym, że dobrze byłoby przełożyć twórczość Mackiewicza na język rosyjski. Sądzę, że na płaszczyźnie antykomunizmu, mimo wszystkich dzielących nas różnic, jest chyba jedyna realna szansa zbliżenia wrażliwości historycznej niemałej części Polaków głęboko przeżywających swój patriotyzm z wrażliwością historyczną najlepszej części Rosjan, którzy postrzegają tradycję rosyjską jako radykalnie odmienną od komunizmu. Mamy tu jakże ważną dyskusję o tym, czy dało się obalić komunizm wspólnymi siłami w roku 1919. W „Lewej wolnej” pojawiają się pytania o to, czy dla Polski było możliwe, żeby zawrzeć układ z Denikinem na takiej zasadzie, na jakiej Denikin wyłącznie był gotów się zgodzić. A więc, żeby polskie wojska idąc na wschód zawieszały rosyjskiego dwugłowego orła nie tylko gdzieś w Mińsku czy Smoleńsku, ale już w Grodnie, Wilnie, a nawet we Lwowie, który przecież przed pierwszą wojną światową do Rosji nie należał, ale według planów rosyjskich podtrzymywanych przez Denikina miał do niej należeć. Tak więc tutaj był kłopot, bo przecież nikt z Polaków nie wyobrażał sobie, żeby Grodno czy Lwów miały się znaleźć poza granicami odrodzonego państwa polskiego.


Rozmawiał: Filip Memches


Andrzej Nowak – historyk, publicysta, sowietolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny dwumiesięcznika „Arcana”

http://www.kresy.pl/idee?zobacz/czy-pilsudski-pomogl-bolszewikom-

[Martian]

Z wielu książek pośrednio wynika, że postępowanie Piłsudskiego w tym czasie było pragmatyczne i po fiasku rozmów z iałymi" o uznaniu niepodległości Polski i braku takowego poparcia ze strony Anglii w rozmowach z nimi, uznał, że szybkie i jednoznaczne zwycięstwo iałych" nad sowietami postawi w niekorzystnej sytuacji Polskę. Były nawet pretensje o to, że korpus ekspedycyjny został postawiony w trudnej sytuacji bez odciążenia przez wojska polskie frontu. Myślę, że wówczas była to racjonalna polityka Marszałka.

[DOMILUD PL]

W pełni zgoda z Martianem. W sytuacji gdy iali" bez żadnych gwarancji niepodległości chcieli wykorzystać polskie mięso armatnie" do walki z bolszewikami, krok Piłsudskiego był słuszny, a że pośrednio pomogło to bolszewikom to już druga sprawa. Wtedy jeszcze nie znano z całą mocą słowa komunizm, a nawet jeśli znano, to tak naprawdę w czym on byłby gorszy od caratu. Moskal czerwony czy moskal biały-jeden pies. Obserwując dzisiejsze społeczeństwo Rosji widzi się w ich narodzie cechy niekoniecznie wyrobione za komuny, ale nawet już od czsów Iwana Groźnego. Wszechobecny strach przed władzą, pogarda dla życia jednostki czy przekonanie, że tylko dobry car-Putin (Miedwiediew) może rządzić narodem. Piłsudski zakładał,że wojna domowa w Rosji potrwa dłużej z korzyścią dla nas. Przypominają się wspaniałe czasy bezkrólewia w Rosji - okres panowania Wazów w Polsce - kiedy Polska mogła tam rozgrywać swoje karty.

[kindzal]

Dodam, ze Biali mieli silne wplywy i powiazania na zachodzie, a bolszewicy takich wplywow wsrod elit nie mieli. Gdyby wiec Biali wygrali w Rosji to ciezko by nam bylo na arenie miedzynarodowej wywalczyc np. wschodnie granice.

[grba]

Tyle lat Rosja bawiła się Polską, aż Polska w rewanżu wyszła jej bokiem. Najzabawniejsze jest, że za przyczyną Antona Denikina syna Polki, urodzonego w Polsce, mówiącego po polsku i chyba dlatego człowieka, który w sprawie polskiej nie chciał pójść na najmniejszy kompromis, bo wierzył w hasło Великая, Единая и Неделимая Россия".

Oprócz nas Rosji wyszła też bokiem Funlandia. Wtedy było to samo... Великая, Единая и Неделимая Россия"...

[grba]

poprawka
Finlandia

[8total4]

Kindzal, to co sie nie udało wspólnie białym i zachodowi, i tak wyszło w Jałcie kosztem naszej wschodniej granicy..


Wojny i sprawy polityczne przegrywaliśmy zwykle dzięki starym układom rosyjsko-francusko-brytyjsko-amerykańskim, bo gdyby nie one - kto wie.

Ententa nie zardzewiała.

pozdro.

[Mozets]

Faktem jest,że Piłsudski nigdy nie zgodził się na pomoc iałym" - mimo, że chętnie widziałby bolszewików na latarniach . Niektórzy twierdzą ,że to błąd polityczny. Ja twierdzę, że Piłsudski był dobrym politykiem - ale nie był kanalią taką jak Stalin, Lenin , Mołotow i cała ta reszta swołoczy. Bez zasad. To ostatni wielki narodowy przywódca Polaków, któremu udało się wywalczyć niepodległość dla Polski bez zawierania odrażających paktów z wrogiem.

______________________________________________________________

Proponuję trochę wrzucić na luz i trzymać się tematu wątku

---

Post został zmieniony ostatnio przez moderatora Trooper85 19:40 23-08-2010

[Martian]

Dodał bym, mimo iż nie wierzę w zjawiska nadprzyrodzone, że był wizjonerem. A na serio miał strasznie analityczny umysł.

[szwejk4]

Skoro nie można było się dogadac z białymi to zrobił dobre posuniecie,patrząc od strony strategi.Liczył na czas i na to ze bilszewiki się na białych wykrwawią a w tedy bez problemu obronimy swe granice.

[grba]

Podobna sytuacja miała miejsce z generałem Mikołajem Judeniczem. Ów był w paździeniku i listopadzie 1919 naczelnym dowódcą Białej Armii Północno-Zachodniej; po prełamaniu obrony czerwonych zostało mu ok. 20 km do Piotrogrodu i w tym kluczowym momencie potrzebna mu była pomoc Finów, oczywiście nie tych z Czerwonej Gwardii, tylko jak mawiali bolszewicy Białofinów", wystarczyło tylko uznać niepodległość Finlandii, ale u generałów bez wyobraźni przeważyła miłość do starego hasła Великая, Единая и Неделимая Россия".

A propos polskich korzeni, to Judenicz wywodził się ze szlachty dawnej Rzeczpospolitej i pieczętował się polskim herbem szlacheckim Nieczuja"...

[a.korbaczewski]

skoro granice obroniliśmy przed czerwonymi to byśmy obronili granice przed Białymi.

A dla ludzi na wschodzie lepiej było żyć w Białej Rosji lub w Polsce niż pod komunistami.

[Martian]

Na wschodzie lepiej było żyć!!!!, i wsio rawno pod czyim butem... To zaważyło o fiasku koncepcji Piłsudskiego... Jeszcze brakło w ów czas świadomości narodowej- tej która objawiła się podczas II wś i to w wypaczony sposób u Ukraińców. Piłsudski pomylił się o dwadzieścia kilka lat...

[Martian]

Nie do końca z tymi ustaleniami i wróblami...ponieważ, chyba od obalenia rządu tymczasowego to obydwa na dachu siedziały;)

[Czlowieksniegu]

Patrząc, jak wyglądała wojna domowa w Rosji i do kiedy toczyły się walki ulga" dla czerwonych ( po podpisaniu traktatu pokojowego w Rydze była nie do przecenienia.

[Martian]

Im silniejszą Polska będzie, tym bardziej nienawidzić jej będą Niemcy, a my potrafimy posługiwać się tą ich niezniszczalną nienawiścią. Przeciwko Polsce możemy zawsze zjednoczyć cały naród rosyjski i nawet sprzymierzyć się z Niemcami."- Uljanow

[balans]

Jest taka prosta prawda - gdyby nie rewolucja bolszewików, to niepodległa Polska nigdy by nie powstała. Co zresztą wcale nie świadczy o tym, że bolszewicy byli zainteresowani powstaniem niepodległej Polski. Ale to oni rozłożyli Imperium na łopatki, a myśmy to tylko wykorzystali...
Gdyby nie rewolucja bolszewików, to iała" Rosja byłaby w gronie państw zwycięskich Wielkiej Wojny, a do tego byłaby najważniejszym sojusznikiem Francji. I to Rosja ROZDAWAŁA BY karty w tej części Europy. Tu należy dodać, że burżuazyjna Francja bardzo nas Polaków nie lubiła [i chyba dalej nas nie lubi] - podobno jest to pokłosie Komuny Paryskiej...
Najprawdopodobniej [w najlepszym przypadku] bylibyśmy Księstwem Warszawskim", no może rozszerzonym o kawałek Galicji i kawałek Wielkopolski - pod rosyjskim i być może, pod francuskim protektoratem...

[Martian]

Bolszewicy uratowali imperium....

[szwejk4]

no to może jeszcze im podziękujmy za niepodległośc i przypadkową wojnę 20 lat po tym wszystkim:)