Czołgi w Gdańsku

[topick]

Złomowisko powstało zaraz po wyzwoleniu Oliwy (26 marca 1945 r.) przy ulicy Grunwaldzkiej na parcelach nr 491 i 493 (z relacji wynika że na jednej częściowo) i istniało przez prawie trzy lata.
Znajdowało się bezpośrednio przy bocznicy kolejowej stacji Oliwa wykorzystywanej przed zakończeniem działań wojennych przez oliwską fabrykę HOENE (Grunwaldzka 479). Zaraz po wojnie była to Fabryka Kolejek Wąskotorowych, Zakłady Przemysłowe byłej firmy Hoene pod Zarządem Państwowym.
W 1947 roku zaczęto wywozić złom częściowo przebrany przez młodzież oliwską wagonami pochodzącymi z ZSRR. Nie musiało to jednak oznaczać wywozu tego złomu bezpośrednio do Związku Radzieckiego jak wynika ze wspomnień.

http://www.dawnaoliwa.pl/opisy/ulice/nr/grunwaldzka491.html

[jayms]

Zdjęcia z FB z tablicy Dawne Przymorze:"

Andrzej Ditrich przesłał bardzo ciekawe zdjęcia z rosyjskiego archiwum Pamiant-Narodu, na zdjęciach widać wraki niemieckich czołgów Tiger II, należały one do Schwere SS-Panzer-Abteilung 503. Zdjęcia wykonano w 1945, gdzieś w okolicach Oliwy. Jedyny charakterystyczny element to widoczna transformatorownia. Może ktoś rozpoznaje dokładną lokalizację?

[bodziu000000]

podobno podczas walk o Gdańsk

[bocznica]

Coś mi się kojarzy, że te koty stoją  na wysokości kolonii Abbega we współczesnej Strzyży w Gdańsku.

 

Edytowane 5 Grudzień 2019 przez bocznica

[jayms]

W dniu 5.12.2019 o 23:11, bocznica napisał:

Coś mi się kojarzy, że te koty stoją  na wysokości kolonii Abbega we współczesnej Strzyży w Gdańsku.

 

Na wysokości Kolonii Abbega były tory tramwajowe w jezdni a na zdjęciach ich nie widać. Ale jest to na pewno najbliższa okolica. Przeglądając historyczne zdjęcia dzielnicy zauważyłem przy ulicach Szymanowskiego, Karłowicza,Chopina drewniane płotki bardzo podobne do tych,które widać zaraz za Tygrysami. 

Edytowane 30 Grudzień 2019 przez jayms

[bodziu000000]

U Rosjan ciągle coś ciekawego się pojawia, i właśnie pokazały się zdjęcia z Gdynii. Jako, że nie ma wątku o walkach, czy pojazdach pancernych w Gdynii, pozwolę sobie na zamieszczenie ich w tym wątku (jakże blisko położonym) 

Czekam na specjalistów od tych terenów, może rozpoznają miejsca

Na początek wieża (a może i cały czołg) Pz.38(t) jako punkt oporu

[bjar_1]

Daj lina do całego albumu.

[bodziu000000]

tym razem Pantera

[bodziu000000]

i jeszcze jedna Pantera

[jayms]

Słabej jakości zdjęcie z portalu Pamjat Naroda. Stug rozbity na drodze z Gdańska do Oliwy.

 

[jayms]

Gdańsk-Stogi

[jayms]

Gdańsk-Stogi

[jayms]

Wisłoujście

[jayms]

IS-2.Aleja Zwycięstwa

[jayms]

Sherman przy ul.Zakopiańskiej 32

[beaviso]

13 lat temu napisałem:
Może więc śladów brakujących kociaków" należy szukać na Zaspie, gdzie któryś mógł zakończyć swój szlak bojowy?

No i jednak wyszły w końcu zdjęcia 2 KT gdzieś między Oliwą a Strzyżą Dolną (post z lutego 2019)
Ale miło! 

Znane są ponadto zdjęcia 2 kolejnych KT ze Stogów (stoją jeden za drugim), no i tego z Długich Ogrodów. Co do Stogów, to radziecki raport z 31.03 (44. Dywizja Strzelecka Gwardii) wspomina o popołudniowym kontrataku Niemców z rejonu pn-wsch Stogów idącym przy wsparciu "dwóch królewskich tygysów" - nazwa ta pada dwukrotnie.

Wziąłem na warsztat te 2 nowe fotki, bo nie dają mi spokoju. Jedna, ukazująca KT rzekomo na odcinku "Oliwa - Strzyża Dolna" będzie bardzo trudna w lokalizacji. Wieża trafo jest jedynym punktem zaczepienia. Płotek jakich wiele, ale brak zabudowań w tle (być może to sprawa źle naświetlonego zdjęcia), no i niemłode drzewa oraz bruk. Te dwie ostatnie cechy przemawiają za tym, że to może być najzwyczajniej gdzieś na głównej alei z Oliwy do Wrzeszcza, być może w sąsiedztwie wiaduktu kolejki kaszubskiej, ale jeszcze przed zwartą zabudową rozpoczynającą się od ul. Chopina.

Drugie zdjęcie pozwala na więcej. Przede wszystkim należy zacząć od jego poprawienia, bo Rosjanin zamieścił je w lustrzanym odbiciu. Podpis mówi już konkretnie o Strzyży Dolnej. To niewielki rejon. Błędny podpis jestem skłonny wykluczyć - Rosjanin spisał z mapy to, co było najbliżej. Mówi ponadto o bezpośrednim trafieniu w układ jezdny. Kwestią otwartą jest to, czy dostał jako porzucony, czy w marszu, a może jako nieruchomy punkt ogniowy? Naboje do 8.8 cm (prawdopodobnie) są widoczne na ziemi obok wozu. Bój w tamtym rejonie to 26.03 po południu.

Wytypowałem dwie lokalizacje:

a) mniej prawdopodobna - ul. Chrobrego przy narożniku cmentarza na Zaspie, skrzyżowanie z Ciołkowskiego (200 metrów od mojego rodzinnego domu ;))

b) bardziej prawdopodobna - pd-zach skraj lotniska, po przeciwnej stronie torów kolejowych niż Kolonia Abbega, z widocznym w tle początkiem zabudowań ulicy Kościuszki

ad. a) Wóz mógł przemieszczać się z Czarnego Dworu do Wrzeszcza. Ulica Chrobrego nie była brukowana, wzdłuż niej chodził tramwaj (widać jakiś słup), cmentarz porastały drzewa i nie był on ogrodzony murem takim jaki przetrwał do lat '80 (ten pojawił się prawdopodobnie w latach '60). Nieznany jest wygląd ówczesnego ogrodzenia. Wzdłuż Chrobrego były duże drzewa. W tle byłyby widoczne domy ul. Krzemienieckiej - ale nie pasują mi odstępy między nimi.
Zamieszczam foto z 1929 z zaznaczonym rzutem.

ad. b) Niemożliwa do odtworzenia lokalizacja w rejonie dzisiejszego skrzyżowania Hynka, Kościuszki i nowej alei "Przeklętych". Brak budynków mieszkalnych w bezpośrednim sąsiedztwie. Ogrodzenie nieznane. Jednak na foto lotniczym z grudnia 1944 widać, że w tej części, zawierającej wybudowane podczas wojny obiekty socjalne lotniska, były drzewa. Odchodziła tam bocznica. Wydaje mi się, że w tle widać baraki, a te istniały na pocz. ul. Kościuszki (choćby emaliernia Segora znana ze wspomnień B. Zwarry). Duży budynek to ściana szczytowa pierwszego bloku przy Kościuszki, w prawo od niego (wypalone?) szczyty budynków Kilińskiego - faktycznie dachy tamtejszej zabudowy były spalone i sterczały kominy.
Zamieszczam projekcję w oparciu o Google Maps 3D i fragment foto lotniczego z 1944.

M.

[jayms]

Beaviso,dzięki za bardzo ciekawą analizę tych zdjęć.Będę musiał znowu wrócić do studiowania wszystkich albumów i pójść tropem,który zasugerowałeś. Tymczasem na stronie Pancerne Wraki 39,pojawiło nowe zdjęcie zniszczonych Tygrysów opisane jako Gdańsk Stogi.Mam wątpliwości czy to właściwa lokalizacja. Pamietam,że kilka(naście)? lat temu pisałeś dość dokładnie o ilości tych czołgów,które dotarły na Wyspę Sobieszewską i wszyscy znamy zdjęcia wraków w okolicach ulicy Sówki. Na tym zdjęciu okoliczności przyrody są zupełnie inne. To poprostu szczere pole i stąd moje wątpliwości. A może to zdjęcie odholowywanych z pola bitwy czołgów?I jeszcze jedno,czy jest znana jakaś przybliżona chociaż ilość niemieckich czołgów które przedostały sie na wyspę?

 

Edytowane 16 Czerwiec 2020 przez jayms

[beaviso]

7 godzin temu, jayms napisał:

Tymczasem na stronie Pancerne Wraki 39,pojawiło nowe zdjęcie zniszczonych Tygrysów opisane jako Gdańsk Stogi.Mam wątpliwości czy to właściwa lokalizacja. Pamietam,że kilka(naście)? lat temu pisałeś dość dokładnie o ilości tych czołgów,które dotarły na Wyspę Sobieszewską i wszyscy znamy zdjęcia wraków w okolicach ulicy Sówki. Na tym zdjęciu okoliczności przyrody są zupełnie inne. To poprostu szczere pole i stąd moje wątpliwości. A może to zdjęcie odholowywanych z pola bitwy czołgów?I jeszcze jedno,czy jest znana jakaś przybliżona chociaż ilość niemieckich czołgów które przedostały sie na wyspę?

Zdjęcie nie pasuje do Stogów wizualnie, podobnie jak takie nagromadzenie KT.

Ze Stogów tylko te 2 znane, obok siebie (pierwotnie dostępne fotki ukazywały tylko 1 z nich, ale te nowsze ujęcia obejmują oba). Poza tym 1 Nowe Ogrody, no i te 2 na odcinku Oliwa  - Wrzeszcz Dolny. Nic mi nie wiadomo o KT na Wyspie, a co do innych czołgów/dział, to kronika 4. Pz.Div. wymienia nawet 12 sztuk w drugiej połowie kwietnia (na Mierzei) - nie wiem skąd aż tyle, może z Piławy coś dotarło i zostało wcielone?

Przede wszystkim należy wiedzieć, że łącznie KT dotarło na Pomorze Gdańskie nie więcej jak 17 sztuk. Do walki weszły 26.02.1945 pod Grabowem/Bobowem, zastępując operujący tam od kilku dni He-Pz.Jg.Abt. 743 (Hetzery). To też ciekawy wątek i kolejny typ wozu operującego w tamtym rejonie (obok Panter, Jagdpanter, Króli i Nashorna w sąsiedztwie). Z tych max. 17 sztuk do Gdańska dotarło przynajmniej 5, jak widać z ujawnionych przez lata zdjęć. Na szlaku bojowym pojawia się Starograd i okolice, Skarszewy, Bysewo, nawet Kack. Pod Starogard trafiło 13 sztuk (łącznie sprawnych i wymagających remontu) i nie wiem, czy to było wszystko, czy jednak 4 pozostałe (17 minus 13) trafiły do dyspozycji innego korpusu, skoro znalazły się aż w Kacku. Ale raczej nie, bo daty zupełnie by nie pasowały, i zamiast 17 trzeba liczyć 13? Wszystkie po 20.02. dojechały do Tczewa i tam rozpoczął się ich bojowy szlak pod Gdańskiem. Do samego Gdańska dotarło zatem minimum 5. Pisano o 4 w Oliwie - czyli albo o 1 za mało, albo też np. ten z Długich Ogrodów wcale nie znajdował się wcześniej w Oliwie, lecz walczył w oderwaniu albo wycofywał się wcześniej jako niesprawny (co nie zawsze przecież oznaczało unieruchomiony).

Napotkałem też radziecką wzmiankę o Tygrysie w rejonie mostka nad Radunią w Oruni (Małomiejska), teraz do niej na szybko nie dotrę. Ale - jak to u Rosjan - nazwa "tygrys" mogła, ale wcale nie musiała oznaczać Tygrysa. Kolejna wzmianka dotyczy rejonu na zach. od Pszczółek, czyli jednak kierunek pasowałby (Pszczółki -> Orunia 15 dni później).

M.

[beaviso]

W dniu 14.11.2007 o 15:47, the_tuna napisał:

664 oddział ciężkich niszczycieli czołgów dosiadający Nashorn-ów ..3 kompania wcielona do 4 Dywizji Pancernej WH zdaje się w lutym 1945 .

3./Pz.Jg.Abt. 664 była wyposażona w holowane armaty 8.8 cm.
Nashorny były w 2. kompanii, było ich 8 (stan na połowę lutego), a trop ostatniego sprawnego użytego bojowo urywa się pod koniec lutego, w rejonie wsi Wirty pod Starogardem Gdańskim. D-two korpusu wytknęło niską dostępność sprawnych maszyn, bo z tych 8 większość była w remoncie przez ten czas.

M.

[jayms]

16 godzin temu, beaviso napisał:

Z tych max. 17 sztuk do Gdańska dotarło przynajmniej 5, jak widać z ujawnionych przez lata zdjęć. Na szlaku bojowym pojawia się Starograd i okolice, Skarszewy, Bysewo, nawet Kack. Pod Starogard trafiło 13 sztuk (łącznie sprawnych i wymagających remontu) i nie wiem, czy to było wszystko, czy jednak 4 pozostałe (17 minus 13) trafiły do dyspozycji innego korpusu, skoro znalazły się aż w Kacku. Ale raczej nie, bo daty zupełnie by nie pasowały, i zamiast 17 trzeba liczyć 13? Wszystkie po 20.02. dojechały do Tczewa i tam rozpoczął się ich bojowy szlak pod Gdańskiem. Do samego Gdańska dotarło zatem minimum 5. Pisano o 4 w Oliwie - czyli albo o 1 za mało, albo też np. ten z Długich Ogrodów wcale nie znajdował się wcześniej w Oliwie, lecz walczył w oderwaniu albo wycofywał się wcześniej jako niesprawny (co nie zawsze przecież oznaczało unieruchomiony).

Napotkałem też radziecką wzmiankę o Tygrysie w rejonie mostka nad Radunią w Oruni (Małomiejska), teraz do niej na szybko nie dotrę. Ale - jak to u Rosjan - nazwa "tygrys" mogła, ale wcale nie musiała oznaczać Tygrysa. Kolejna wzmianka dotyczy rejonu na zach. od Pszczółek, czyli jednak kierunek pasowałby (Pszczółki -> Orunia 15 dni później).

Kiedyś mieszkając w okolicach Starogardu i Skarszew,próbowałem rozpytywać autochtonów czy posiadają jakąś wiedzę o walkach lub wrakach czołgów. Co ciekawe w dzielnicy Starogardu Hermanowie nie spotkałem nikogo,kto pamiętałby jakikolwiek czołg. Zdziwiłem się ponieważ są przekazy o zniszczonym KT a nawet zdjęcie płonącego opisanego jako Starogard. Natomiast wzmiankę o jakimś "Tygrysie" usłyszałem od nieżyjacego już niestety  mieszkańca miejscowości Ulkowy.Wspominał,że poruszał się tam jakiś ogromny czołg "który jak huknął z armaty to ziemia drżała". Inną informację o wraku pozyskałem od kilku mieszkańców wsi ,w której mieszkałem. Otóż w latach 80tych byli świadkami wydobycia wraku czołgu z jeziora Mały Mergiel. Oczywiście wszyscy twierdzili,że był to "Tygrys" ale sposób jego wyciągnięcia wykluczał aby w tym jeziorze tkwił wrak tak ciężkiej maszyny. Podobno na brzeg wyciągnęły go dwa Stalińce z pobliskiego PGRu poczym wrak został pocięty palnikami co świadczy o tym że było to coś dużo lżejszego. Świadek pokazał mi też artefakty,ktore wyciągnął z wraku. Były to duże kombinerki i lewarek,ktory raczej był na wyposażeniu Sd,Kfz niż jakiegoś czołgu. W każdym razie ta historia jest wiargodna (tzn.że wyciągnieto jakiś wrak)poniewaz potwierdziłem to w dwóch innych niezależnych od siebie źródłach. Zastanawiało mnie,że w ludzkiej pamięci nie zapadł taki ogromny czołg jak KT. Ale z drugiej strony  przypuszczam,że Tygrysy walczyły w rozproszeniu więc nie wryło się to w ludzką pamięć tak jakby to miało pewnie miejsce w przypadku gdyby te maszyny walczyły w zwartej formacji.

 

Edytowane 17 Czerwiec 2020 przez jayms

[vogd]

może nie Gdańsk ale bardzo blisko - Sopot

[beaviso]

może nie Gdańsk ale bardzo blisko - Sopot

Wpadli w odwiedziny do @ndrewa :lol:

Sądząc po czcionce podpisu - z tego samego raportu, co te dwa KT z Gdańska Oliwy i Strzyży Dolnej.
Przyznam, że mimo spędzenia setek godzin w PN, do tego raportu jeszcze nie dotarłem

Ale za to w innym wypatrzyłem ciekawostkę. Zawalony wiadukt kolejowy nad dzisiejszą Al. Grunwaldzką - już na 2-3 dni przed walkami (23. marca po południu). A niby spuścili go w ostatniej chwili i nawet Panzerfaustami sobie pomogli - tyle warte te niemieckie kroniki  Czyli tamtędy żaden czołg raczej nie wycofał się z Oliwy.

M.

Edytowane 7 Lipiec 2020 przez beaviso

[beaviso]

W dniu 17.06.2020 o 18:59, jayms napisał:

Natomiast wzmiankę o jakimś "Tygrysie" usłyszałem od nieżyjacego już niestety  mieszkańca miejscowości Ulkowy.Wspominał,że poruszał się tam jakiś ogromny czołg "który jak huknął z armaty to ziemia drżała"

No widzisz. A wspomniałem o wzmiance mówiącej o miejscu "na zachód od Pszczółek". Miałem na myśli właśnie rejon Ulkowych, Żelisławek. Radzieckie wozy tam nie operowały (poza bodajże 3 szt. SU-85 działającymi w rejonie Klępin). Rosjanie raportowali działania wozów niemieckich pod Łaguszewem i właśnie pod Ulkowymi (dawniej to były Ulkowy I - te pierwsze jadąc od Pszczółek).

M.

[Mirosław Jastrzebski]

Z początkiem marca 1945 s.H.Jg.Abt.664 raportował osiem dział samobieżnych na stanie z czego trzy w naprawie. ( żródło: Panzer Tracts No.7-3).

[beaviso]

Wcześniej był pokazany nieśmiertelnik z 3./schw.H.Jg.Abt.664 i wzmianka o "dosiadaniu Nashornów". Sprostowałem, że akurat 3. kompania dysponowała holowanymi 8.8 cm. Nashorny były w 2. kompanii. Co się z nimi stało - nie wiadomo - trop urywa się z końcem lutego na pd-zach. od Starogardu Gd. Faktycznie, było ich w sumie 8, a sprawność podniosła się do 5 sztuk ostatniego dnia lutego.

M.