wa1aw

W ramach podsumowania wątku z wpisów z dnia 2016-03-04 23:03:57, 2016-03-05 12:20:58 oraz 2016-03-05 17:56:51 zamieszczam zestawienie zdjęć archiwalnych i współczesnego widoku dworca kolejowego w Mikaszewiczach. Budynki uległy gruntownej przebudowie. Opis w następnym wpisie.

W nawiązaniu do wpisu Kolegi Edmundo z dnia 2016-03-03 19:48:18 zamieszczam informację uzupełniającą i zarazem wieńczącą temat amerykańskich pilotów przybyłych do Polski pociągiem sanitarnym. Otóż na stronie http://kresy24.pl/54557/jak-dzielny-amerykanin-przegnal-z-kresow-bolszewickiego-king-konga/ znajduje się artykuł pod tytułem Jak dzielny Amerykanin przegnał z Kresów bolszewickiego King Konga". Wstęp do artykułu: Merian Caldwell Cooper to postać jak z sensacyjnego filmu. Zresztą sam był filmowcem. A także generałem armii Stanów Zjednoczonych. Zaczynał jednak „skromnie” – pomógł Polakom… pokonać sowietów w 1920 roku! Polecając lekturę wspomnianego artykułu, powracam do tematu polskich pociągów szpitalnych i sanitarnych. PS. Na zdjęciu Merian Caldwell Cooper w polskim mundurze.

Przepraszam Kolegę bodziu000000 za ponowne wklejenie zdjęcia, które opublikowałem w temacie godła na pojazdach", jednak wydaje mi się, że to zdjęcie wyjątkowo dobrze pasuje do bieżącego tematu. Link do pierwotnej stronki: http://odkrywca.pl/godla-na-pojazdach,175923.html#175923 Zdjęcie przedstawia nasz FT17 w Katowicach w 1921 roku. PS. Ponieważ na czołgach się nie znam, to mam nadzieję, że mi wybaczycie ewentualną pomyłkę w typie tego czołgu.

Szanowni Koledzy, na stronie: http://foto.karta.org.pl/rocznice/2015-kolekcje-spoleczne/OK_1108_0001_142.jpg.php znalazłem zdjęcie będące załącznikiem bieżącego wpisu. Opis zdjęcia: Lata 20., brak miejsca. Zdjęcie grupowe z sanitariuszem Polskiego Czerwonego Krzyża na tle pociągu. Fot. NN, kolekcja Jana Piekutowskiego, zbiory Ośrodka KARTA Komentarz: Zdjęcie prezentuje wagony Mhx - numer pociągu (chwilowo) nieznany. Prawdopodobnie jest to P.S. 32 PS. Zastanawiam się nad zdjęciem Kolegi sadyk z dnia 2016-02-28 18:54:27. Czy Kolega sadyk może podać źródło? Dziękuję Koledze Edmundo za informację o pilocie Merian Caldwell Cooper - cenna informacja.

Wracając do wpisu z dnia 2016-03-01 00:02:04, udało mi się zidentyfikować (jak sądzę) szóstą osobę ze zdjęcia - jest nią pilot oznaczony jako numer 6. Generalnie, zdjęcie przedstawia przybycie w 1919 roku do Warszawy pięciu z ośmiu amerykańskich pilotów walczących w wojnie polsko-bolszewickiej. Dziwnym zrządzeniem losu trzech z ośmiu pilotów zginęło w Polsce w tracie działań wojennych. Tymczasem na zdjęciu tak zwany zut do Polski" liczył pięciu pilotów. Dokładnie trzech pilotów przybyłych ponad stan liczebny zutu" zginęło. Jednak nie tylko oni zapłacili cenę życia za niesienie pomocy Polsce roku 1920. Członkowie elief expedition", czyli sanitariusze z US Army także ponieśli taką ofiarę: REGISTER, EDWARD, 1884-1920 Citation, 1922. 1 item. Officer Medical Corps U.S. Army, Citadel graduate 1905. Volunteered for typhus relief expedition in Poland while on duty in France 1919 and subsequently died of typhus. Awarded posthumously the Cross of the Valiant by the Polish government. Translation of citation provided". W wolnym tłumaczeniu: REGISTER EDWARD - oficer amerykańskiego Korpusu Medycznego, w 1905 roku absolwent Citadel. Po zaliczeniu obowiązkowej służby we Francji w 1919 roku zgłosił się na ochotnika jako uczestnik ekspedycji do Polski, następnie zmarł na tyfus. Pośmiertnie odznaczony przez rząd Polski Krzyżem Zasługi". Źródło: http://www3.citadel.edu/archivesguide/index.php/REGISTER,_EDWARD,_1884-1920 KRZYŻ ZASŁUGI to odznaczenie za czyny wymagające męstwa i odwagi niebezpośrednio w starciu z wrogiem. PS. Kolega Edmundo słusznie skwitował temat oznaczania pociągów sanitarnych godłem czerwonego krzyża. Historia jest twarzą narodu. Nieważne jak wyrażamy swoje myśli. Ważne jaki jest z tego efekt. Jestem wdzięczny, że w taki przyjazny sposób mogę współpracować z Kolegami z Forum Odkrywcy".

Zdjęcie pociągu sanitarnego w Warszawie, zamieszczone przez Kolegę Krzysztof115 (wpis 2016-02-29 11:39:25) pochodzi z książki: Dług honorowy" - Robert F. Karolevitz i Ross S. Fenn Podtytuł: Amerykańscy piloci Eskadry Myśliwskiej im. Kościuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 - ZAPOMNIANI BOHATEROWIE" Sygnatura: ISBN 83-921401-4-1 Tym razem załączyłem zestawienie zdjęcia Kolegi Krzysztof115 ze zdjęciami amerykańskich pilotów oraz pułkownika Gilchrist-a. Na grupowym zdjęciu poniżej pociągu sanitarnego, widoczni są ochotnicy amerykańscy w Warszawie (wrzesień 1919 r). Od lewej, pierwszy rząd: Shrewsbury, Noble, Crawford, Kelly; od lewej, tylny rząd: Clark, Fauntleroy, Cooper, Corsi. Numerami oznaczyłem osoby zidentyfikowane na obydwu zdjęciach, czyli pułkownika Gilchrist-a, który był szefem ekspedycji oraz pilotów amerykańskich. We wspomnianej książce znajduje się bardzo interesujący fragment, który opisuje w jaki sposób amerykańscy piloci trafili do Polski: Gdy grupa Amerykanów była gotowa do wyjazdu, szybko okazało się, że podróż do Polski w glorii bohaterstwa nie jest możliwa. We wrześniu 1919 r. przebrani za konwojentów zaopatrzenia Czerwonego Krzyża udali się z Paryża do Koblencji, a następnie podróżowali pociągiem dla chorych na tyfus. Po długiej i męczącej podróży Amerykanie dojechali wreszcie do Warszawy, gdzie mogli poznać uroki życia w zniszczonej stolicy. „Bałem się, że pół eskadry się ożeni, zanim zdołamy wyjechać na front” – wspominał później Cooper". Reasumując, dzięki zestawieniu informacji z dwóch źródeł (Typhus and Doughboys: The American Polish Typhus Relief Expedition, 1919-1921" oraz Dług honorowy") wiemy, że oprócz zaopatrzenia dla ekspedycji pociągi sanitarne US we wrześniu przywiozły pilotów. Stąd należy sądzić, że pociągi przekazane dla WP raczej trafiły do Polski na przełomie października i listopada 1919 roku (patrz wpis 2015-10-25 01:29:03). Sądzę tak, ponieważ na zdjęciu widnieją wagony typowe dla amerykańskich pociągów. Wagony Mhx przekazane dla Polski miały gładkie burty, o czym już pisałem. To znaczy, że pociąg ze zdjęcia nie został w Polsce. Pozostały tylko pociągi, które zgodnie z treścią książki Typhus and Doughboys: The American Polish Typhus Relief Expedition, 1919-1921" przyjechały do Polski dopiero na zakończenie działalności amerykańskiej ekspedycji. Dziękuję Koledze Krzysztof115 za opublikowanie zdjęcia, które pozwoliło doprecyzować termin przekazania pociągów oraz powiązało wspaniałą historię amerykańskich pilotów z historią naszych pociągów sanitarnych z wagonami Mhx.

Piłsudski i Petlura w Winnicy - 1920 rok.

Przepraszam, wkradł się błąd - komentarz dotyczy pana Julien-a Bryan-a.

Uzupełniając wpis dotyczący oznaczeń na pociągach, które w Polsce niosły pomoc rannym żołnierzom, jako ciekawostkę zamieszczam kadr z filmu Postwar damage in Poland, UNRRA, YMCA". Film pochodzi z archiwalnego zasobu Steven Spielberg Film and Video Archive". Opis: Story RG-60.4492, Film ID: 3036 Title: JB Pol Neg 1946 Collection Title: Julien Bryan Collection Event Date: 1946 Place: Poland Copyright: Sam Bryan (ten sam, który kręcił kronikę Warszawy w 1939) Duration: 00:02:27 Link: http://www.ushmm.org/online/film/display/detail.php?file_num=4835

Na dzień dzisiejszy, wszyscy wspólnie ustaliliśmy, że w Polsce na rzecz WP, w latach 1919-1939 działały składy sanitarne oznaczane czerwonym trójkątem, krzyżem maltańskim oraz czerwonym krzyżem PCK (Polski Czerwony Krzyż) i ARC (American Red Cross - Amerykański Czerwony Krzyż. Niestety za sprawą wehrmacht-u DRK (Deutsches Rotes Kreuz - Niemiecki Czerwony Krzyż) był stroną dokonującą zaboru naszego taboru sanitarnego. Piszę o DRK, ponieważ na szczęście Niemcy nie zmieniali uniwersalnego oznaczenia czerwonego krzyża na zdobycznym taborze. Dzięki temu, dzisiaj możemy łatwiej identyfikować nasz tabor na starych fotografiach. Tym samym sygnalizuję kolejny wątek na temat sposobu identyfikacji polskiego taboru sanitarnego. Jednak o tym napiszę innym razem.

Koniec IWŚ był początkiem zarówno WP jak i służby sanitarnej oraz naszych pociągów sanitarnych. Na terenach należących do Małopolski pociąg sanitarny Legionu Polskiego oraz inne pociągi, także Zakonu Maltańskiego były formowane w oparciu o tabor należący do CK Armii. Wracamy więc do samego początku historii o polskich pociągach szpitalnych i sanitarnych. Tym razem zamieszczam zdjęcie oraz artykuł z Ilustrowany-ego Kuryer-a Codziennego opublikowanego w dniu 13.10.1914 roku: Pociąg sanitarny Zakonu Maltańskiego". (Pisownia oryginalna). Od kilku dni stoi na dworcu krakowskim pociąg sanitarny suwerennego Zakonu Maltańskiego. Każdy pociąg składa się z 15 wozów dla rannych wóz zawiera 10 łóżek, z wozu komendanta, wozu prowiantowego, kuchennego, zapasowego i 2-ch magazynowych. Służbie sanitarnej oddają te pociągi niezmierne usługi. Myśl ufundowania takich pociągów powziął wymieniony Zakon na propozycyę przeora jeszcze w r. 1878, t. j. w czasie okupacyi Bośni i Hercegowiny. Przeorem tylu był wówczas Franciszek ks. Lichnowsky. Oddano wtedy do użytku władz wojskowych 6 pociągów. Kiedy pierwszy pociąg wyruszał z Wiednia po rannych, cesarz jechał tym pociągiem w towarzystwie komendantem aż do St. Polten, dając wyraz swego najwyższego uznania dla Zakonu za ten wysoce humanitarny czyn. Naczelnym lekarzem sanitarnym był wówczas bar. Jarosław Mundy. Położył on wielkie zasługi około wewnętrznego uposażenia tych pociągów. Obecnie Zakon oddał do dyspozycyj ministerstwa wojny również sześć pociągów. Wystawione one zostały w domenie Zakonu Strakowitz w Czechach własnym kosztem. —Wozy przedstawiają się jak najwygodniejsze z komfortem urządzone sale lazaretowe. Łóżka są przenaszalne. Przy transporcie zwykle sanitaryusze wynoszą łóżko z wagonu, kładą do niego chorego i wnoszą go wraz z łóżkiem do pociągu. żelazna galerya przy pomostach wozów jest także usuwalną, można więc chorych. bez trudności wnosić i wynosić z wozu po obu stronach pociągu. W wozach nie zapomniano o najdrobniejszych potrzebach rannych. Wygoda, porządek, czystość, komfort, doskonała obsługa sanitarna — oto wszystko, co spotyka się w tych wozach. Jednym pociągiem dowodzi przeor Zakonu, ks. Lichtenstein. Oprócz komendanta obsługują pociąg szef-lekarz von Bielka, lekarz von Schroter, medyk Stni, 15 pielęgniarzy, 4 siostry, 2-ch urzędników i 3 kucharzy, między nimi jest jeden Polak. * * * Pociąg Zakonu zwiedzali onegdaj z inicyatywy dyr. pol. radcy dworu Flatana przedstawiciele prasy krakowskiej. Wraz z dziennikarzami udali się na dworzec komendant żandarmeryi polowej w Krakowie Artur Sandig i komisarz pol. Warczewski. Po zwiedzeniu pociągu imieniem obecnych reprezentantów prasy podziękował p. Nenel, kierownik filii Biura korespondencyjnego w Krakowie za łaskawe udzielenie wyjaśnień i wskazówek, na co również ks. Liechtenstein bardzo serdecznie odpowiedział. Goście na pamiątkę otrzymali od ks. Liechtensteina widokówki z pociągiem, którego on jest komendantem. Ilustrowany Kuryer Codzienny, 13-10-1914 Link do artykułu: http://100lattemu.pl/aktualnosci/z-ziem-polskich/12425-pociag-sanitarny-zakonu-maltanskiego Natomiast zdjęcie zaczerpnąłem z opisu bitwy limanowskiej - Rycerze Zakonu Maltańskiego w Bitwie Limanowskiej". Ponieważ Limanowa znajduje się niedaleko Krakowa a okres opisywanych wydarzeń jest ten sam, to być może zdjęcie jest ilustracją pociągu opisanego w Ilustrowanym Kurierze Codziennym. Sądzę również, że opisywany pociąg mógł pozostać w Małopolsce i w IIRP służyć WP. Link do zdjęcia: http://www.ziemialimanowska.pl/pl/860/8529/rycerze-zakonu-maltanskiego-w-bitwie-limanowskiej.html

Dnia 2015-12-22 19:24:39 Kolega sadyk zamieścił zdjęcie pociągu sanitarnego Legionów Polskich. Tym razem zamieszczam to samo zdjęcie tyle, że w poprawionym wydaniu. Zdjęcie pochodzi z muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Opis zdjęcia: Pociąg sanitarny, 1915-1917, zbiory Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego

Przepraszam Kolegów za literówki powstałe w moich poprzednich wpisach. Szereg z nich powstaje z powodu pośpiechu oraz dziwnych błędów, które wychodzą w trakcie eksportu tekstu na stronę HTML. Dla potrzeb ubarwienia" bieżącego wpisu wklejam honorową odznakę PCK - wzór 1929. Link: http://www.jkmilitaria.com/Poland.html

Tak wygląda logo YMCA na jednym z budynków tej organizacji z tamtego okresu. Identyczne logo widniało na polskich wagonach służących także jako sanitarne. Tabor i kolejarze polscy ale załoga amerykańska.

Szanowni Koledzy. W książce WWI, której okładkę załączyłem do tego wpisu znalazłem taki oto fragment tekstu: American YMCA was also active in Poland after the war. Ameiican secretaries who worked with General Haller's Polish army in France traveled with the troops to Poland after the Armistice. The Polish government appreciated Americiin assistance, and in 1919 the Interna­tional Committee sent thirty-nine secretaries to support the dcvelopment inenl of a Polish National YMCA. When the Poles invaded the Ukrainę in April 1920, thebeginningof tbe Russo-Polish War, American secretaries provided the fourfold program to Polish troops. When the Red Army counterattacked in june 1920, the American secretaries remained with the retreating Pohsh army, even when it was almost certain that tne Russians would capture Warsaw. Because of their unwavering support, the YMCA became a strong institution in Poland". W wolnym tłumaczeniu: Po wojnie amerykańskie YMCA było także aktywne w Polsce. Amerykańscy przedstawiciele, którzy pracowali we Francji z generałem Hallerem, po zawieszeniu broni udali się z polskimi oddziałami w podróż do Polski. Rząd Polski doceniał amerykańską pomoc i dlatego w 1919 roku Międzynarodowy Komitet YMCA wysłał do Polski trzydziestu dziewięciu współpracowników, żeby podtrzymać rozwój polskiego oddziału YMCA. Gdy w kwietniu 1920 roku Polacy dokonali inwazji Ukrainy, zaczynając tym samym wojnę polsko-bolszewicką, amerykanie dostarczyli czteropunktowy program dla Wojska Polskiego. Gdy w czerwcu 1920 roku Armia Czerwona przeszła do kontrofensywy, amerykańscy współpracownicy YMCA pozostali z wycofującym się Wojskiem Polski, nawet wtedy gdy wydawało się, że Rosjanie zdobędą Warszawę. Ze względu na niezachwiane wsparcie, YMCA w Polsce stało się silną organizacją". Ten tekst jest wyjaśnieniem, że wraz z armią Hallera do Polski trafili jedynie ludzie (amerykanie) z YMCA, którzy dopiero w naszym kraju w oparciu o tabor PKP formowali pociągi sanitarne oznaczone czerwonym trójkątem YMCA. Jak wiemy okres wojny 1920 był okresem z dużą ilością wspierających naszą niepodległość Amerykanów. Mam na myśli YMCA, wyprawę pułkownika Gilchrista, lotników amerykańskich i wielu innych. Ale to już inny temat. Nas interesują jedynie składy sanitarne. Logo YMCA zamieszczę w następnym wpisie.

Zrewanżuję się szanownemu Koledze bodziu000000 równie pięknymi podziękowaniami za zamieszczone zdjęcia. Jednak, na zdjęciach bardziej przydały by się polskie pociągi sanitarne, ponieważ właśnie o tym traktuje temat tego forum. Natomiast dwa z trzech ostatnio opublikowanych przez Kolegę zdjęć wykorzystałem do zwrócenia na kilka interesujących szczegółów. Czerwoną, dwustronną strzałką zaznaczyłem układające się w rzędy wywietrzniki na dachu i wewnątrz wagonów. Strzałka jednostronna, też czerwona, wskazuje na wywietrzniki, ale znajdujące się nad nieotwieranymi oknami. Na wcześniej opublikowanym zdjęciu wnętrza polskiego wagonu Mhx, oddanego do dyspozycji dziennikarzy w pociągu sztabowym widnieją takie nieotwierane okna i wywietrzniki nad nimi. Na zdjęciach innych wagonów także widać wywietrzniki tylko, że na zewnętrznej burcie wagonów. Okna stałe mają takie wywietrzniki, a odsuwane ich nie posiadają. Na koniec, jako ciekawostkę, niebieskimi strzałkami zaznaczyłem francuskich żołnierzy w angielskich pociągach sanitarnych. Reasumując, wszyscy liczymy na pomoc Kolegi bodziu000000 w rozwikłaniu zagadek związanych z polskimi pociągami szpitalnymi i sanitarnymi. Każda pomoc będzie nieoceniona.

Cieszę się, że dołączył do nas Kolega bodziu000000. Zdjęcia, które zamieścił są bardzo ciekawe. Ich oryginały znajdują się w bibliotece Kongresu USA. Dwa z nich przedstawiają angielskie pociągi i są o tyle interesujące, że przedstawiają szczegóły (zbliżenia) konstrukcji dachów angielskich wagonów sanitarnych. O tym, że wagony Mhx miały dachy kryte papą już pisałem. Zdjęcia Kolegi mogą posłużyć jako zdjęcia porównawcze. Natomiast, pierwsze zamieszczone przez Kolegę bodziu000000 zdjęcie (2016-02-15 12:13:55) obrazuje francuski pociąg sanitarny. Widoczny na zdjęciu Kolegi wagon jest francuskim wagonem drugiej klasy, o identycznej konstrukcji jak wagon trzeciej klasy, którego zdjęcie zamieściłem tym razem. Zdjęcie to przedstawia angielskie wojsko we Francji w czasie IWŚ.

Jeszcze inną odmianą pociągów sanitarnych były pociągi zakonu maltańskiego. Na zdjęciu pociąg sanitarny maltański - rok 1914. Ale ten temat zostawiam na późniejszą dyskusję. Pozdrawiam.

Podsumowując dzisiejsze wpisy chcę powiedzieć, że wcale nie jestem pewien, czy zdjęcie zamieszczone przez Kolegę Krzysztof115 prezentuje amerykański lub angielski tabor kolejowy. Wagon towarowy prawie na pewno jest wagonem Kd. Wagon osobowy ma czterocyfrowe oznaczenie zbliżone do oznaczeń na amerykańskich wagonach, lecz logo jest polskie. Po przejrzeniu się można dojść do wniosku, że wagon konstrukcyjnie zbliżony jest do wagonu pruskiej budowy. Oznacza to, że równie dobrze Amerykański Czerwony Krzyż(ARC)nie zostawił w Polsce żadnego taboru. Na uwagę zasługuje fakt, że alternatywnymi pociągami sanitarnymi do pociągów z czerwonym krzyżem były pociągi z trójkątem - YMCA. Alternatywnymi, ponieważ także niosły pomoc i woziły rannych.

Kolejne zdjęcie członków amerykańskiej ekspedycji YMCA. Opis zdjęcia: Circa 1920 photograph, a group from the American YMCA stand in front of a Prussian Abteilwagen train car in Poland". Description: The train is likely from Warsaw ("Warszawa). During World War I, the YMCA was in Poland to serve soldiers and prisoners of war. In the years after, they helped students, children, and the impoverished. The YMCA was officially founded in Poland in 1923". W wolnym tłumaczeniu: Około roku 1920. Członkowie YMCA stoją przed wagonem kolejowym pruskiej budowy. Dodatkowy opis - wyjaśnienie zdjęcia: Pociąg jest prawdopodobnie w Warszawie. Podczas pierwszej wojny światowej, YMCA w Polsce pracowała na rzecz żołnierzy i jeńców wojennych. W latach powojennych pomagała także studentom, dzieciom i ludziom żyjącym w ubóstwie. YMCA w Polsce oficjalnie zostało założone w roku 1923. Koledzy Krzysztof115 i Edmundo arozrabiali". Przez ich dociekliwość otworzyły się nam nowe wątki historyczne. Otwierając temat Polskie pociągi szpitalne i sanitarne" zastanawiałem się dokąd nas on zaprowadzi. Jak widzę - zaszliśmy bardzo daleko, a końca wciąż nie widać!

Zdjęcie zamieszczone przez Kolegę Krzysztof115 jest dla mnie sensacyjne - otwiera nowy, nieznany wątek. W opisie zdjęcia pojawia się dodatkowe 10 pociągów! Chwilowo ustaliłem tylko tyle, że lieut. col. George D. Whiteside kierował ekspedycją American Red Cross Commissioner to Poland. Jej cele były inne niż cele ekspedycji pułkownika Gilchirsta. Odnalazłem coś na ten temat w wydaniu Arkansas Catholic z 11 czerwca 1920 roku: http://arc.stparchive.com/page_image.php?paper=ARC&year=1920&month=11&day=06&page=5&mode=F&base=ARC11061920p06&title=Arkansas Catholic&logo=http://arc.stparchive.com//images/logo/15050461562011.05.30aclogo-2011.gif PS. Kolega Edmundo ma rację. Wydaje się, że są to inne wagony niż nasze Mhx-y. Postaram się ustalić jakie. Być może są to oryginalne, amerykańskiej budowy (ale nie jestem pewny tego stwierdzenia). Jeszcze raz powtórzę - nie spodziewałem się takiej informacji. Gratuluję.

Dziękuję Koledze sadyk za zamieszczoną informację na temat pociągów P.S.66 i P.S.53. Z zamieszczonego meldunku wynika, że 1 września 1939 P.S.53 był oddany do dyspozycji w Krakowie. Zdjęcie, które zamieszczam jest perełką, pierwszy raz publikowaną. Prezentuje ono 12 wagon z wykazu wagonów Mhx, których zdjęcia posiadamy. W oryginale zdjęcie nosi opis Tarnow 1939". To oznacza, że Niemcy zdobyli ten skład na stacji macierzystej (o ile opis jest rzetelny). Pozwala to sądzić, że biorąc pod uwagę szybkość postępów armii niemieckiej, to pociąg ten mógł nie dotrzeć ze stacji macierzystej do Krakowa. Czy mam w tym rację? Oceńcie to sami. Bieżące zdjęcie zamieszczam także z powodu konieczności zwrócenia uwagi Kolegów na pokrycie dachowe. Jest to odpowiednik dzisiejszej zwykłej papy. To znaczy, że to Polacy pokryli te wagony papą. Żaden amerykański czy angielski pociąg nie ma takiego pokrycia dachowego. Jest to kolejny element identyfikacyjny (obok kominów od piecyków w wagonach) dzięki któremu będziemy mogli odróżniać wagony Mhx od innych angielskich wagonów będących w niemieckich rękach. Ten wątek będzie miał znaczenie przy omawianiu kolejnego zdjęcia Mhx-ów, które zamieszczę w przyszłości.

Dla zainteresowanych polecam film z załadunku amerykańskiego pociągu sanitarnego w trakcie działań IWŚ. Pociąg ten jest podobny do naszych, polskich składów. Oczywiście wagony są angielskiej produkcji. https://www.youtube.com/watch?v=IFpG9LhWhp8 Warto obejrzeć.

Ostatni, widoczny na zdjęciu wagon składu P.S.84 (lecz nie tylko on), również nosi ślady demolowania okien. To był zwykły bandycki atak dywersantów na skład sanitarny z logo czerwonego krzyża! W następstwie tego, wehrmacht przejął nowoczesny skład w taki sposób, jakby się tego spodziewał, ponieważ nikt z przejmujących żołnierzy nie był uzbrojony, a towarzyszyła temu zdarzeniu kronika filmowa! Akurat przyjechała (może niby przypadkiem) w rejon, gdzie nie toczyły się żadne walki!

Jeśli dołożę do tego wyczytaną gdzieś informację o ataku na stacji kolejowej przez tłum (dywersantów) na polski pociąg wojskowy, który wyniku ataku został następnie opuszczony przez nieuzbrojoną załogę, to moja teoria staje się prawdopodobna. Być może ta informacja dotyczyła właśnie P.S.84, ponieważ pochodziła z opisu wspomnień wojennych rozgrywających się (o ile dobrze zapamiętałem) w okolicach Bydgoszczy. Oceńcie to sami.