Polskie pociągi szpitalne i sanitarne

[wa1aw]

Ostatnio zająłem się analizą numeracji wagonów Mhx i składów sanitarnych z tymi wagonami. Na dostępnych mi zdjęciach, z pięciu przekazanych Polsce składów, bez najmniejszych wątpliwości mogę zidentyfikować numerację trzech. Są to składy o numerach 66, 53 i 32. Dodatkowo na zdjęciach mogę zidentyfikować jeszcze dwa składy, których numerów nie jestem w stanie odczytać. Dotyczy to pociągu ewakuacyjnego z parowozem Pm36 oraz pociągu sztabowego w Cieszynie.
Wynikiem moich analiz jest przekonanie, że pociąg sztabowy jest składem sanitarnym o numerze 32. Dowodem na to jest załączony obrazek, który pokazuje zestawienie zdjęć pociągu sztabowego w Cieszynie i PS32. Na obydwu zdjęciach widnieje wagon Mhx801. Oprócz widniejącego numeru wagonu, dodatkowym potwierdzeniem, że jest to ten sam wagon, jest kilka charakterystycznych cech budowy tego wagonu. Między innymi jest to ta sama ilość okien oraz ich specyficzny układ. Wniosek z tego, że pociąg sztabowy miał numer PS32. Pozostaje jeszcze do zidentyfikowania pociąg ewakuacyjny.
Proszę wszystkich Kolegów o pomoc przy jego identyfikacji. Może ktoś posiada zdjęcia tego pociągu z widocznymi numerami wagonów i składu?

[wa1aw]

Wracając do wczorajszego wpisu o numeracji składów. Otóż, jeśli zestawimy podział numerów wagonów 16-to wagonowych pociągów z numeracją składów sanitarnych (czyli P.S. numer), to wówczas otrzymamy:

Skład numer wagony Mhx od - do numer składu sanitarnego

1 801 - 816 P.S.32 (sztabowy)
2 817 - 832 P.S. ?
3 833 - 848 P.S. ? (ewakuacyjny)
4 849 - 864 P.S.53
5 865 - 880 P.S.66

Wynikiem tego zestawienia jest brak danych identyfikacyjnych dwóch pociągów. Nie posiadam ani jednego zdjęcia oraz żadnej informacji o drugim pociągu w tym zestawieniu.
Czy ktoś może mi pomóc w rozwikłaniu tej zagadki?


Załącznikiem jest zdjęcie wagonu numer 854 ze składu P.S.53.

[wa1aw]

Ponieważ tekst w trakcie publikacji się skleja (usuwane są odstępy), to wklejam ponownie ten tekst, rozdzielony ukośnikami. Całość ma tworzyć tabelkę.


Skład numer/ wagony Mhx od - do /numer składu sanitarnego

1 /801 - 816 /P.S.32 (sztabowy)
2 /817 - 832 /P.S. ?
3 /833 - 848 /P.S. ? (ewakuacyjny)
4 /849 - 864 /P.S.53
5 /865 - 880 /P.S.66

[Edmundo]

Kolego wa1aw gwoli ścisłości w czasie pokoju jako takie nie istniały pociągi sanitarne które pod względem wojskowo-sanitarnym mobilizowane były przez Wojskowe Szpitale Okręgowe podlegające Dowództwom Okręgów Korpusów a pod względem kolejowym i technicznym przez Dyrekcje Okręgowe Kolei Państwowych pokrywające się terytorialne z poszczególnymi DOK. Pociągi sanitarne oczekujące na wojnę" czyli będące w czasie pokoju w ezerwie" otrzymywały numery dopiero po mobilizacji co oczywiście nie przeczy Twojej tezie iż wagony ze składu pociągu sztabowego SGO Śląsk" mogły być późniejszym Pociągiem Sanitarnym Nr 32 który według Planu Mobilizacyjnego W" wystawiany był przez DOKP w Wilnie oraz WSO Nr 3 w Grodnie podlegający DOK Nr III (Grodno).
Ponadto w czasie operacji zaolziańskiej w składzie SGO Śląsk" funkcjonowały zmobilizowane na ten czas pociągi sanitarne których numery (o ile mnie pamięć nie myli) znajdowały się w artykule zamieszczonym w którymś z numerów Przeglądu Historyczno-Wojskowego (niestety nie mam tegoż przeglądu).

[Edmundo]

O ile mnie pamięć nie myli (co jeszcze raz podkreślam gdyż nie mam pod ręką źródeł) pociągi sanitarne zmobilizowane dla SGO Śląsk" (nie mylmy ich z pociągiem sztabowym) miały inną numerację niż pociągi sanitarne funkcjonujące we wrześniu 1939 r. Jest to niejako analogią do Pociągu Pancernego Nr 260 noszącego kryptonim Syrena" wystawionego przez 1 Dywizjon Pociągów Pancernych dla SGO Śląsk" a jak wiadomo tenże dywizjon w czasie późniejszej mobilizacji wystawił pociągi pancerne z numerami 11-15.

[wa1aw]

Wyjątkowo się cieszę z aktywności Kolegi Edmundo. Informacje przekazywane przez Kolegę są bezcenne. Muszę się nad nimi zastanowić oraz postarać się uporządkować zasób wspólnej wiedzy, którym dzielimy się w tym temacie na forum odkrywcy.
Póki co, wklejam analizę obrazu dokonaną na zdjęciu udostępnionym mi przez pana Adama Jońcę, autora wielu wartościowych publikacji o historii wojskowości. Nigdy dotąd niepublikowane zdjęcie przedstawia pociąg sztabowy" SGO Śląsk" w Cieszynie. Na powiększonym fragmencie widać oznaczenie wagonu Mhx802 oraz pomimo, że zostały zamalowane oznaczenia czerwonego krzyża, widoczny pozostaje numer składu sanitarnego. Numer składu jest słabo czytelny, ale opierając się tylko na tym zdjęciu (bez wiedzy o wcześniej pokazywanym) można przypuszczać, że może być to numer 32.
Jeśli tak, to zgodnie z informacją przekazaną przez Kolegę, czas zajmowania Zaolzia został uznany przez WP jako stan wojny z Czechosłowacją i została przeprowadzona mobilizacja pociągów sanitarnych wraz z nadaniem im numeracji mobilizacyjnej?

PS. Wiedza przekazana przez Kolegę Edmundo jest o tyle cenna, że staje się kolejnym elementem pozwalającym mi na identyfikację posiadanego zdjęcia pociągu sanitarnego w rękach Niemców na froncie wschodnim, w Bielgorodzie. Sądzę, że tam trafił nasz P.S.32, czyli SGO Śląsk". Ale o tej hipotezie napiszę później.
Jeszcze raz dziękuję Koledze i kłaniam się nisko.

[wa1aw]

Zupełnie na marginesie naszych dzisiejszych rozważań wklejam obrazek z analizą szczegółów wagonów budowy angielskiej.
Wspominając o zakresie modyfikacji wagonu Mhx838 (pociąg ewakuacyjny) po przeróbce na XXn938, to wskazuję na okna (żółta elipsa). Czerwoną elipsą zaznaczone są mocowania transportowe do unieruchamiania wagonów na statku. Taki załadunek i transport jest zobrazowany na zdjęciu we wpisie z dnia 2015-10-11 23:56:05. Strzałki wskazują zaspawane drzwi i przejścia między wagonami w wagonie XXn938.

[Edmundo]

W związku z przyłączeniem Zaolzia nie ogłoszono stanu wojny a co za tym idzie nie przeprowadzono mobilizacji aczkolwiek Wojsko Polskie liczyło się z realną możliwością działań zbrojnych w tym przełamywania umocnień czechosłowackich. W związku z tym poza oddziałami liniowymi (piechotą, kawalerią, artylerią itd. w tym jednostkami zbiorczymi zwanymi kombinowanymi") w skład SGO Śląsk" włączono jednostki zabezpieczenia" w tym odziały Służby Zdrowia WP którym podlegały także pociągi sanitarne. Co ważne od dnia 1 maja 1938 r. obowiązywał Plan Mobilizacyjny W" zgodnie z którym przeprowadzono mobilizację WP w 1939 r.
A więc czy pociągi sanitarne w czasie pokoju będące w ezerwie" czyli de facto stojące na bocznicach kolejowych i oczekujące na czas W" podczas zajmowania Zaolzia zgodnie z nowo przyjętym planem mobilizacyjnym miały numery tożsame z numerami z którymi zostały zmobilizowane latem 1939 r. To jak na razie pozostaje zagadką a wielce pomógłby wzmiankowany przeze mnie artykuł.
Systematyzując nieco informacje to jak ustalił Kolega wa1aw wiemy że we wrześniu 1939 r. wagony typu Mhx znajdowały się na pewno w składzie Pociągu Sanitarnego Nr 32 (mobilizowany przez DOKP Wilno i WSO Nr 3 z DOK Nr III), PS Nr 53 (mobilizowany przez DOKP Kraków i WSO Nr 5 z DOK Nr V) oraz PS Nr 66 (DOKP Lwów, WSO Nr 6 z DOK Nr VI) a także dwóch nie ustalonych pociągów. Z analizy zdjęć wiemy także że wagony ze składu pociągu sztabowego były wagonami PS Nr 32 działającego wrześniu 1939 r. Wiemy także że wagony Mhx pociągu sanitarnego o nieustalonej numeracji były w składzie niemieckiego pociągu ewakuacyjnego (sanitarnego) przewożącego rannych żołnierzy polskich do Warszawy po zakończeniu działań zbrojnych co miało miejsce zapewne w październiku 1939 r. Do ustalenia pozostaje kwestia numeracji i mobilizacji dwóch pociągów sanitarnych z wagonami Mhx a tu nie sugerował był się jakąś systematyką związaną z numeracją wagonów (w ramach jednolitych składów pociągów typu amerykańskiego") i przydziałem tychże składów do jednego z ówcześnie istniejących dziesięciu Okręgów Korpusów.

[Edmundo]

Zapomniałem jeszcze o jednym jakże ważnym. Nie wiemy także czy niemiecki LZ 669 działający we Francji w 1940 r. był jednolitym składem byłego polskiego pociągu sanitarnego czy też składakiem" z kilku wagonów pochodzących z byłych pociągów sanitarnych WP typu amerykańskiego" z więc z wagonami typu Mhx.

[wa1aw]

Dzięki informacjom dostarczonym przez Kolegę Edmundo sporządziłem tabelkę z wykazem składów i wagonów zidentyfikowanych na posiadanych zdjęciach.
Kolega Edmundo poruszył sporo ważnych wątków, do omawiania których muszę się przygotować.
Do tego czasu proszę o analizę treści tabelki. Może dać sporo do myślenia.
Pozdrawiam i proszę o uwagi.

[wa1aw]

Jeśli przyjrzymy się informacjom pogrupowanym w tabeli zamieszczonej poprzednim razem, to można wysnuć hipotezę o możliwym, ostatecznym podziale pociągów sanitarnych oraz ich przydziale mobilizacyjnym do DOK i DOKP.
Ostatecznie było 10 DOK - ów:

Okręg Korpusu Nr I z Dowództwem w Warszawie,
Okręg Korpusu Nr II z Dowództwem w Lublinie,
Okręg Korpusu Nr III z Dowództwem w Grodnie,
Okręg Korpusu Nr IV z Dowództwem w Łodzi,
Okręg Korpusu Nr V z Dowództwem w Krakowie,
Okręg Korpusu Nr VI z Dowództwem we Lwowie,
Okręg Korpusu Nr VII z Dowództwem w Poznaniu,
Okręg Korpusu Nr VIII z Dowództwem w Toruniu,
Okręg Korpusu Nr IX z Dowództwem w Brześciu,
Okręg Korpusu Nr X z Dowództwem w Przemyślu.

Okręgowych Dyrekcji Kolei Państwowych było 8:

DOKP Warszawa,
DOKP Radom,
DOKP Wilno,
DOKP Kraków,
DOKP Lwów,
DOKP Katowice,
DOKP Poznań,
DOKP Gdańsk (od 1932 z siedzibą w Toruniu).

Oznaczenie pociągu sanitarnego numerem mobilizacyjnym prawdopodobnie wiązało się z numerem DOK:

DOK nr III w Grodnie - P.S.32,
DOK nr V w Krakowie - P.S.53,
DOK nr VI we Lwowie - P.S.66.
Na tej podstawie można przypuszczać, że pociąg sanitarny, zidentyfikowany jako pociąg ewakuacyjny z parowozem Pm36-1, mającym przed wojną przydział do DOKP Warszawa, mobilizacyjnie należał do DOK nr IV:

DOK nr IV w Łodzi - P.S.4?

W tabeli, czerwoną czcionką dokonałem wpisów będących jedynie hipotezą. Pozostałe wpisy, dokonane czarną czcionką są faktami, ustalonymi na posiadanych zdjęciach. Jeśli mam w tym zakresie rację, to należy jeszcze dokładnie ustalić numer pociągu ewakuacyjnego. Czy był to P.S.41, 44, a może 47?
Ostatecznie prawdopodobieństwo, że przyjmując te założenia mogę mieć rację, zobrazuje mapa sieci kolejowej P.K.P. z roku 1938. Wkleję ją w następnym wpisie.

[wa1aw]

Na załączonej mapie sieci PKP z 1938 roku, tymi samymi kolorami co w tabelach, zaznaczyłem rozmieszczenie poszczególnych składów sanitarnych na terenie Polski.
Widać, że składy były rozlokowane dość symetrycznie i zarazem logicznie dzieliły Polskę na cztery obszary działania.
Dopracowanie teorii numeracji składów i przydziału mobilizacyjnego było możliwe tylko dzięki wiedzy i pomocy Kolegi Edmundo.
Jako moderatorowi tego tematu, bardzo Koledze Edmundo dziękuję za podsuwanie pomysłów i dzielenie się wiedzą. Jednocześnie proszę o ocenę i weryfikację moich założeń.

[Edmundo]

DOKP Warszawa pokrywała się z terenem DOK Nr I (Warszawa) które mobilizowało Pociągi Sanitarne Nr 14 i 15 oraz DOK Nr IV (Łódź) mobilizujące Pociągi Sanitarne Nr 43, 44 i 45. Do ustalenia pozostaje czy któryś z tychże pociągów (a może dwa) był składem sanitarnym ypu amerykańskiego" a więc z wagonami Mhx. I tu jak wcześniej napisałem nie sugerował bym się w 100 % logiką wynikającą z kolejnej numeracji wagonów w ramach jednego składu (przyjmując że było jednak 5 składów sanitarnych po 16 wagonów w każdym) i przyporządkowując takiż skład do kolejnej numeracji PS związanej z numerem DOK. Być możliwe (a to daleko idąca hipoteza) że wagony typu Mhx były w składzie pociągów sanitarnych o innej (wyższej) numeracji mobilizowanych przez pozostałe DOKP i DOK. Reasumując dotychczasowe wspólne ustalania to WP mobilizowało łącznie 35 pociągów sanitarnych w tym 5 (pozostaję przy tej liczbie) pociągów sanitarnych po 16 wagonów typu Mhx.

[Edmundo]

Przyjmując że pojedyncze wagony typu Mhx czy też cały skład w okresie międzywojennym były wykorzystywane w celach sztabowych (między innymi dla kursantów Wyższej Szkoły Wojennej o czym pisaliśmy wcześniej czy też w czasie wielkich manewrów a także podczas operacji zaolziańskiej") to można przyjąć że wagony tego typu (a może cały skład) stacjonowały na którejś ze stacji kolejowych (bocznic) na terenie Warszawy. Jeśli przyjmiemy to założenie i mamy 100 % pewność że numery pociągów sanitarnych pokrywały się z numerami DOK-ów to jeden z pociągów sanitarnych ypu amerykańskiego" zmobilizowanych latem 1939 r. mógł mieć numer pokrywający się z numerem DOK Nr I a więc PS Nr 14 lub 15.
I to jest kluczowe pytanie.

[Edmundo]

Jest jeszcze jedna bardzo ważna kwestia. Jakim pociągiem (pociągami) dysponowała Kwatera Główna Naczelnego Wodza czyli Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza i jego sztabu we wrześniu 1939 r. Logicznie myśląc musiały być to wagony przystosowane do pracy sztabowej i przewozu VIP-ów. Czy były to wagony typu Mhx wcześniej wykorzystywane przez kursantów Wyższej Szkoły Wojennej a także wchodzące w skład pociągu sztabowego SGO Śląsk" czy też wagony typu Hecht" czyli Szczupak" wykorzystywane przez oficjeli II RP ?. Jeżeli pociąg przynależny KG NW składał się przynajmniej w części z wagonów typu Mhx to wtedy możemy przyjąć iż podczas mobilizacji wystawiono tylko cztery pociągi sanitarne ypu amerykańskiego". I to jest kolejna zagadka.

[wa1aw]

Wnikliwie przeczytałem wpisy Kolegi Edmundo. Są one na tyle inspirujące, że postanowiłem poszukać w swoich zbiorach skanu mapy kolejowej z naniesionymi zasięgami obszarów poszczególnych DOKP. Na jej podstawie, z wykorzystaniem tych samych co w tabelach kolorów, sporządziłem mapę zasięgu czterech interesujących nas okręgowych dyrekcji kolejowych. Dodatkowo na mapę naniosłem wszystkie siedziby DOK-ów.
Obraz, który powstał mnie osobiście przekonuje, że zaproponowany schemat przydziału mobilizacyjnego pociągów sanitarnych jest jak najbardziej prawdopodobny.

DOK-i rozlokowane są zgodnie z doktryną wojenną lat 30-tych. Główne zagrożenie było na zachodzie Polski. To powoduje, że większość DOK-ów jest właśnie tam. Najnowocześniejsze w ówczesnej Polsce składy sanitarne zostały przydzielone w taki sposób, aby w zasięgu macierzystych DOKP mogły dotrzeć do rejonów operacyjnych jak największej liczby DOK-ów, pokonując mniej więcej równą odległość od stacji macierzystej (zasięg i obszar działania). Jednocześnie, jako świetnie wyposażone szpitale polowe, nie powinny były znajdować się zbyt blisko linii frontu, aby nie wpaść w ręce wroga.
Dlatego, patrząc na mapę, logicznym wydaje się przydział P.S.4? z DOKP Warszawa do DOK IV w Łodzi, a nie na przykład do DOK VII w Poznaniu lub do DOK VIII w Toruniu. Takie rozumienie ówczesnej taktycznej sytuacji sprawia, że oczywistym staje się przydział po jednym najnowocześniejszym szpitalnym pociągu do czterech najważniejszych, strategicznych DOKP w ówczesnej Polsce.

Ponieważ Kolega Edmundo zwrócił uwagę na brak danych o piątym składzie z wagonami Mhx i jednocześnie zastanawiał się Kolega nad tym jakim pociągiem (pociągami) dysponowała Kwatera Główna Naczelnego Wodza czyli Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza", to sądzę, że znalazło się rozwiązanie i tej zagadki.

Otóż jak wiemy, kilka wagonów Mhx było dostosowanych dla potrzeb pracy sztabowej. Mamy na to dowody na zdjęciach. Tę kwestię w przyszłości dodatkowo omówię na przykładzie składu P.S.32 - SGO Śląsk". Natomiast świadomość istnienia kilku specjalistycznych wagonów łącznościowych i sztabowych w serii wagonów Mhx, oraz konieczność dysponowania rezerwą wagonową dla potrzeb zastąpienia w pociągach sanitarnych wagonów, które uległy awarii powoduje, że piąty skład mógł być podzielony. Sądzę, że Kolega może mieć rację pisząc, że z wagonów Mhx o przeznaczeniu sztabowym mógł być sformowany skład na potrzeby Kwatery Głównej Naczelnego Wodza.

Wszystkie te rozważania oraz brak jakiegokolwiek śladu (zdjęcie czy informacja) piątego składu powoduje, że składów sanitarnych Mhx mogło być tylko cztery, czyli P.S. serii 3, serii 4, serii 5 i P.S. serii 5.

Pewnego rodzaju dowodem na słuszność naszych z Kolegą rozważań jest fakt, że zgodnie z pierwotnym podziałem numeracyjnym wagonów Mhx, do pociągu ewakuacyjnego P.S.4? należą wagony od numeru 833 do 848. Tymczasem pierwszy za lokomotywą Pm36-1 wagon prawdopodobnie i drugi na pewno mają inną numerację. Pozostałe zidentyfikowane wagony mają numerację zgodną z tym podziałem. To oznacza, że wagony w tym składzie były zastąpione innymi, rezerwowymi wagonami.

Reasumując:

- zgadzam się z hipotezą Kolegi, że do dyspozycji Kwatery Głównej Naczelnego Wodza mógł zostać sformowanym pociąg składający się z wagonów Mhx oraz innych wagonów będących w dyspozycji Ministerstwa Spraw Wojskowych,

- pociągów sanitarnych spełniających rolę szpitali polowych, sformowanych z wagonów Mhx, etatowo było tylko cztery. Oznaczane były tymi numerami DOK, które leżały w zasięgu macierzystej DOKP i do których składy te miały podstawowy przydział mobilizacyjny.

PS. Swoją drogą, pewnego razu zastanawiałem się na tym forum, dokąd nas doprowadzą studia nad historią amerykańskich" składów sanitarnych. Dzisiaj mogę powiedzieć, że pozyskana wiedza odsłania coraz ciekawsze zagadki historii.

[wa1aw]

W tym miejscu spróbuję odnieść się do niektórych analiz i wypowiedzi Kolegi Edmundo.

1. Wpis z dnia 2015-11-01 07:32:57. Kolega napisał w nim, że ...oraz DOK Nr IV (Łódź) mobilizujące Pociągi Sanitarne Nr 43, 44 i 45". Czy mogę prosić o podanie źródła tej informacji? Nie mam dostępu do tego dokumentu.

2. Wpis z dnia 2015-11-01 08:00:37. Cytuję: Jeśli przyjmiemy to założenie i mamy 100 % pewność że numery pociągów sanitarnych pokrywały się z numerami DOK-ów to jeden z pociągów sanitarnych "typu amerykańskiego zmobilizowanych latem 1939 r. mógł mieć numer pokrywający się z numerem DOK Nr I a więc PS Nr 14 lub 15".
Osobiście, w dalszym ciągu jestem zdania, że piąty skład został podzielony. Jeśli od piątego składu odejmiemy kilka wagonów sztabowych oraz łącznościowych (dla kursantów Wyższej Szkoły Wojennej), oraz odejmiemy wagony, które zgodnie z ówczesnymi wymogami na kolei były poddawane przeglądom oraz naprawom, to nie uda nam się sformować piątego składu. A dodatkowo, musiała przecież istnieć rezerwa wagonowa.
Tak dużego ubytku wagonów w nieoznaczonym piątym składzie nie były by w stanie pokryć nawet te cztery wagony, które można by pozyskać przy zastąpieniu jednego wagonu Mhx z pozostałych czterech pociągów, innymi wagonami sanitarnymi (towarowymi).
Natomiast Kolega może mieć rację, że w DOK Nr I mógł powstać piąty pociąg, składający się głównie z wagonów Mhx. Ten hipotetyczny PS Nr 14 lub 15 raczej nosił oznaczenie pociągu sztabowego. Natomiast jeśli istniał piąty, mieszany skład sanitarny z wagonami Mhx, to raczej był to skład rezerwowy i przyznaję rację Koledze, że jego numeracja pozostaje zagadką.

Chwilowo na pozostałe poruszane przez Kolegę kwestie nie potrafię znaleźć odpowiedzi.

Załącznikiem do bieżącego wpisu jest skan zdjęcia parowozu Pm36-1, wykonanego tuż przed wybuchem wojny. Tę fotkę pozyskałem chyba z forum modelarstwo.info.

[wa1aw]

Tym razem zamieszczam odpowiedź na wpis Kolegi Edmundo z dnia 2015-10-31 12:09:57.

Kolega napisał wówczas:...Nie wiemy także czy niemiecki LZ 669 działający we Francji w 1940 r. był jednolitym składem byłego polskiego pociągu sanitarnego czy też "składakiem z kilku wagonów pochodzących z byłych pociągów sanitarnych WP typu "amerykańskiego z więc z wagonami typu Mhx".

Wydaje mi się, że pociąg ten był kompletny.
Numeracja wagonów w tym składzie, zgodnie z podziałem jest od wagonu numer 865 do 880. Na zdjęciach zidentyfikowałem wagony numer 867 i 876. Więc dokładnie mieszczące się w zakresie numeracji wagonowej tego składu.
Dodatkowo, załączam zdjęcie składu P.S.66, obrazujące prawie cały pociąg. Na tym zdjęciu P.S.66 jako LZ669 widoczny jest na stacji Pieńsk w województwie dolnośląskim. Wówczas stacja nazywała się Penzig.
Na zdjęciu można doliczyć się 11 wagonów Mhx oraz dwa parowozy ciągnące ten skład.

[wa1aw]

Ponownie wrócę do hasła RATUJMY OSTATNIEGO ŻOŁNIERZA IIRP NA TORACH".

Kolega bjar_1, we wpisie z dnia 2015-10-22 09:20:42 napisał:
Co do tego wagonu z Kościerzyny, to pytałem na fejsbuku Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Kolei Żelaznych - dostałem odpowiedź, że stoi na tyłach bazy SKM w Gdyni Cisowej, podobno jest w antykorozyjnym malowaniu i sprawia wrażenie zadbanego. Tak więc na złom na szczęście nie trafił".

Niezależnie od tego zapytania, również i ja wkrótce zwrócę się do właściwych instytucji z prośbą o udzielenie kilku informacji na temat tego wagonu. Wiem też, że o ten wagon pytała osoba, która zgłosiła go na listę zabytków kolejowych, czyli pan Stanisław Jasiński. Wierzę, że wagon ten w przyszłości uda się odrestaurować i wyeksponować go jako Mhx838 w pierwotnym malowaniu P.S.4?. Wagon ten za cztery lata skończy 100 lat służby dla Polski! W 1919roku ludzie Gilchrist-a przekazali go do WP.

Zróbmy więc wszystko, żeby w setną rocznice wcielenia go do Wojska Polskiego, wagon ten mógł z powrotem przywdziać polski mundur".

[bjar_1]

Niezależnie od tego zapytania, również i ja wkrótce zwrócę się do właściwych instytucji z prośbą o udzielenie kilku informacji na temat tego wagonu" - pewnie, trzeba pytać u źródła". Skoro stoi na terenie SKM, to pewnie jest ich własnością.

[wa1aw]

Wizja przywrócenia pierwotnego wyglądu wagonu Mhx838 (obecnie XXn938) na jego setną rocznicę służby dla Polski spowodowała, że puściłem wodze fantazji i spróbowałem wyobrazić sobie jak wyglądał by nasz OSTATNI ŻOŁNIERZ IIRP NA TORACH po renowacji.
Wynikiem tego powstał taki oto fotomontaż z fragmentów posiadanych zdjęć.

Kraj bez historii jest jak człowiek bez twarzy. My posiadamy tylko jeden ślad historii wojskowości IIRP na torach.

PS. Swoją drogą, pan Mariusz Plewka, nasz Kolega z tego forum i jednocześnie utalentowany artysta rysownik, mógł by narysować ten wagon w kolorze. Mając na uwadze jego stronę z rysunkami taboru kolejowego liczę na to, że da się skusić na wykonanie rysunku tego unikalnego zabytku.

[Edmundo]

Odnośnie źródeł dotyczących mobilizacji pociągów sanitarnych na terenie DOK Nr IV to są ro 1- Piotr Zarzycki Plan mobilizacyjny "W, Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny", Pruszków 1995; 2- Konrad Czernielewski, Witold Jarno Garnizon Łódzki Wojska Polskiego 1918-1939" , Toruń 2008. Według informacji zawartych w drugiej pozycji (str. 480) Służba Zdrowia DOK Nr IV mobilizowała Pociągi Sanitarne Nr 43, 44, 45, 74 i 75, Pociągi Dezynfekcyjno-Kąpielowe Nr 41 i 71 oraz Odkażalnie Kolejowe Nr 41 i 71. Zastanawia zwłaszcza mobilizacja pociągów z początkowym numerem 7 co burzy w przypadku tegoż DOK-u przyjęty ówcześnie system numeracji mobilizowanych jednostek. Myślę iż wszelkie wątpliwości odnośnie numeracji mobilizowanych jednostek wyjaśniłyby informacje zawarte w monumentalnej pozycji autorstwa Ryszarda Rybki i Kamila Stepana Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W i jego ewolucja", Warszawa 2010 do której niestety nie mam dostępu. A tak przy okazji to w tym wątku możemy pokusić się o zestawienie wszystkich wystawianych zgodnie z Planem Mobilizacyjnym W" pociągów Służby Zdrowia WP według schematu numer pociągu, jednostki mobilizujące (DOKP, DOK, WSO), przydział mobilizacyjny (tutaj jest problem) i ewentualne uwagi tudzież nieliczne ustalone nazwiska komendantów pociągów (może w przypisach do zestawienia). Jako ciekawostkę związaną z funkcjonowaniem pociągów sanitarnych na terenie DOK Nr IV we wrześniu 1939 r. to w opracowaniu Kolejnictwo w Polskich Przygotowaniach Obronnych i Kampanii Wrześniowej, Tom 1 część 1 Opracowania i dokumenty", Warszawa 2011 znajdują się krótkie meldunki (telegramy) kwatermistrza DOK Nr IV i Naczelnego Kwatermistrza WP w sprawie pociągów sanitarnych i improwizowanych pociągów sanitarnych których zadaniem była ewakuacja chorych i rannych z Łodzi do Warszawy. Wymieniono tam Pociągi Sanitarne Nr 14 i 25 oraz Pociąg Sanitarny Improwizowany Nr II.

[sadyk]

wg moich danych:
Mhx 817 P.S. 93 (Brześć)
Mhx 832 i Mhx 833 (salonka sanitarna) P.S. 84 (Bydgoszcz)

[Edmundo]

Kolego sadyk PS Nr 84 zgodnie z Planem Mobilizacyjnym W" był wystawiany przez WSO Nr 8 (DOK Nr VIII) w Toruniu. Czy też skład był mobilizowany w Bydgoszczy (załóżmy że w czasie P stał na jednej z tamtejszych bocznic) czyli na terenie DOK Nr VIII analogicznie do jednego ze składów sanitarnych DOK Nr V (Kraków) mobilizowanego w Tarnowie ?

[sadyk]

Edmundo jak najbardziej....

P.S. 84 Toruń/Bydgoszcz, wagony Mhx 833-848
P.S. 53 Kraków/Tarnów, wagony Mhx 848-863