MACEWA

[LEWY]

Witam, znalazłem taki żydowski nagrobek w trakcie jednej z wycieczek i po oczyszczeniu z ziemi oraz roślinności ukazały się na nim inskrypcje w jidysz. Pewnie się wygłupiam, ale mimo wszystko zapytam. Czy jest tu ktoś, kto może pomóc mi w odczytaniu i przetłumaczeniu tej macewy?

Zrobiłem już małe rozeznanie i wiem, że ostatnia linijka to typowy zwrot, występujący na nagrobkach żydowskich, coś jak nasze spoczywaj w pokoju", itd. Tutaj brzmi to w następujący sposób:

NIECH DUSZA JEJ/JEGO ZWIĄZANA BĘDZIE W WĘZEŁKU ŻYCIA".

Linijka trzecia od góry zawiera najprawdopodobniej imię zmarłej osoby, zaś przedostatnia datę śmierci. Niestety nie jestem w stanie sam tego odcyfrowac...

LEWY

[natasha1982]

Świety,poki co jestem specjalistką od mieszania,motania w głowach przyzwoitym ludziom (patrz:LEWY) oraz od nękania Bociana :)

Pozdrówki.

G.

[natasha1982]

Dudzin,

po prawej stronie:

בעד (b'ad) - do/dla
פומרנץ טייבל (pomeranz teivel) - Pomeranc Tejvel (tejvel to imię w jidysz,Pomeranc/z - nazwisko)
רובה} (klamra + ruba(h)) - Ruba ( imię )

po lewej stronie:

גן ילדים" (gan jeladim) - przedszkole
חדש תמוז שנת תשפ’’ו (chodesz tamuz szanat 786) - miesiąc tamuz rok 786

Wartości literowe ostatniego słwoa dają wynik 786 - nie wiem czy zapisano datę tak trochę na krzywy ryj - mając na mysli 1786 czy ...no własnie czy nie wiem co. Bo normalnie dodalibysmy 1240 - ale wtedy otrzymamy jakąś kosmiczną datę :) więc przychylam się do opcji nr 1.


Pozdrawiam,

Gosia

[wujekblacha]

Nie chcę wywoływać niepotrzebnej dyskusji więc napiszę tylko ogólnie: wykop pod kładziony kabel, przypadkowo znaleziony krawęźnik starej drogi, niestety na drugi dzień już nie było, miejscowi byli szybcy :)))

[LEWY]

Macewa w chwili odnalezienia. Gdyby nie dwa ślady" po inskrypcji, pomyślałbym, że to pozostałośc po czymkolwiek. Mech ukrył dosłownie wszystko...

[LEWY]

Wstępne czyszczenie potwierdziło wcześniejsze przypuszczenia. Spod grubej warstwy mchu wyłoniła się cała linijka tekstu...

[PATRON]

natasha1982 - jak ty piszesz na kompie te obaczki", chciał bym coś spróbować przepisać a nie wiem jak .


PATRON

[LEWY]

Praga, Josefov i ta synagoga z balkonem. Niestety nie mam zdjęcia tej częsci z bliska. A szkoda, dowiedziałbym się przy okazji co tam jest napisane...

LEWY

[natasha1982]

:)

mozesz dziubać w Wordzie (wstaw -> symbol)

lub użyć klawiatury hebrajskiej online: http://www.gate2home.com/?language=he&sec=2

Polecam drugą opcję :)

Gosia

[natasha1982]

De Horsting,przyjemny jesteś:)
Wiesz,dla mnie nie ma problemu pisać na priv - tyle,że musiałabym pisać do kilku osób równocześnie na priv,a skoro jest możliwość raz i do wszystkich,to moze faktycznie łatwiej będzie jak Ty sobie odpuścisz z tym wątkiem? :)
btw.Twoja argumentacja jest dziwna jak na Odkrywcę"- idąc tym tropem należałoby zrezygnować z identyfikowania monet,guzików,pieczęci,części czołgów i innych skarbów",którymi przecież wszyscy tutaj się tak interesujecie.
Owszem,macew jest zatrzęsienie - są nimi wybrukowane rynki,utwierdzone ganki,schody,są wkomponowane w mury.I są naprawdę wszedzie - nie tylko tam,gdzie akurat Ty wiesz.
Widzisz,problem polega na tym,że właśnie dlatego,że ktoś kiedyś tak fatalnie namieszał i tak fatalnie je potraktował - trzeba potraktować je teraz jako skarby.Jeśli nie przez szacunek dla innej religii,jeśli nie przez wzgląd na martyrologię Żydów na ziemiach polskich - to po prostu z czystego ludzkiego odruchu humanitarności i dlatego tez,że dla kogos te setki" kamieni są świętością.
Gdybyś miał jakiekolwiek pojęcie w temacie sporządzania macewy,gdybyś wiedział,że wykonywanie nagrobków w religii i kulturze żydowskiej traktowane jest jak SZTUKA,gdybyś wiedział ile czasu artysta spędza na wykuwaniu inskrypcji,na pisaniu zwoju Tory i tworzeniu innych dzieł - pewnie powstrzymałbyś się przed pisaniem tego typu postów.
Może spróbuj popatrzeć na macewę jako na dzieło epigraficzne,poligraficzne-zupełnie abstrahując od judaizmu.Może dzieki takiemu spojrzeniu uda Ci sie potraktować te kamienie bardziej na serio.

Lewy - pogaduchy będą na priview takim razie a tutaj tylko suche fakty odnośnie grobu p.Bargerer:
Tekst w j.niemieckim zapisany alfabetem hebrajskim:
שטארב דעז 24 אב (sztarb dez 24 aw - zmarła 24.aw)
5603
תנצבה (tanceba - niech jej dusza..... )

I tu moje pytanie: skąd wiesz,że to rok 1853? Ja mam inną wizję.Ale poczekam na odpowiedź :)

I jeszcze słowko o języku inskrypcji-tak,to prawda co napisałam.Ale równouprawnienie inskrypcji niemieckich z hebrajskimi a później stopniowe wypieranie tych ostatnich zależało tak naprawdę od stopnia i intensywności postępującej na ziemiach polskich asymilacji Żydów.Data 1853 (o ile to prawdziwa data) wcale nie kłóci się z tym schematem datowania.

Pozdr,

Gosia.

[LEWY]

Święty, dzięki za przychylne recenzje;) Nie mi się ten podziw należy. Jakbym był specjalistą, to bym powiedział, że specjalnie obróciłem macewę do góry nogami, żeby sprawdzic czujnośc innych;) A tak to wyszło, że w głębokim lesie siedzę,ha,ha:)))

LEWY

[natasha1982]

errata: BAMBERGER :)

[LEWY]

Dotychczasowy efekt po gruntownym oczyszczeniu z mchu. Zostało go jeszcze sporo wewnątrz" liter, ale skrobanie ostrym metalowym narzędziem zostawia rysy na nagrobku, więc natychmiast tego zaniechałem. Spróbuję jutro czymś drewnianym, może jakimś patyczkiem albo inną chińską pałeczką...

[LEWY]

Kopijnik, wobec tego także odnośnie pytania pierwszego...

Znalazłem tylko jedno zdanie na ten temat w przedwojennej literaturze. Otóż po uznaniu konieczności rozbudowy dodatkowej linii kolejowej, cytuję:

(...) w 1852 roku rozpoczęto pertraktacje z właścicielami gruntów w powiecie i w mieście w sprawie udostępnienia terenów."

Tereny kirkutu bezspornie należały do Żydów. Biorąc pod uwagę moje wcześniejsze wątpliwości, Twoją wypowiedź, a zwłaszcza wyjaśnienia Natashy, czy jest możliwe, że miejscowa gmina żydowska sprzedała władzom stary cmentarz za nowy? Wiem, że pytanie ociera się o nonsens, ale jak zatem w logiczny sposób wytłumaczyc przeniesienie cmentarza oraz ekshumację ponad 300 zmarłych? Nie towarzyszyły temu protesty, zamieszki uliczne, samobójstwa ortodoksów i tym podobne sytuacje, bo gdyby było inaczej, znalazłbym wzmianki o tym w materiałach źródłowych. A tu tymczasem cisza...

LEWY

[LEWY]

Horsting, jest taka stara zasada: Jeden lubi pomarańcze, drugi jak mu nogi śmierdzą", która odnosi się do szeroko pojętej tolerancji. Nie pasuje Ci ten temat, to go nie czytaj. Są setki innych, znacznie ciekawszych, na pewno znajdziesz coś dla siebie. W Twojej okolicy macewy to bułka z masełkiem, w mojej te z zamieszczonych tu zdjęc, to więcej niż połowa znanych. Dlatego mnie kręci" ten temat, a Ciebie nudzi. Proste...

LEWY

[LEWY]

Zbliżenie na tekst, bez górnej inskrypcji w kształcie łuku. Natasha, jeśli jakiś znak jest niewyraźny, to powiedz który. Oczyszczę i dam makro tylko na ten fragment nagrobka. Podkręciłem trochę kontrast, bo światło dziś nieciekawe wieczorem...

[dudzin]

Natasha jakbyś mogła przetłumaczyć nazwę Stowarzyszenia z pierwszej linijki, to byłbym ogromnie wdzięczny.

Wracając do poprzedniego zdjęcia z przedszkolem. To ogromne dzięki, wszystko fajnie tylko data .... XVIII wiek odpada, bo skąd fotka, przyszłość również, więc, który to mógłby być rok?

[dudzin]

LEWY nie męcz dziewczyny, hebrajski jest bardziej skomplikowany niż języki europejskie". A przedstawiony przez ciebie kolejny fragment macewy trzeba obrócić o 180 stopni i prawidłowo powinien wyglądać tak.

[musamman2]

Natasha, prosimy Cię o pomoc w identyfikacji tego żydowskiego artefaktu, zajrzyj pod ten link por favor: http://www.odkrywca.pl/co-to-za-moneta-awers-to-dzban-i-jakies-hebrajckie-litery-,173871.html#173871

[karpik]

Prośba do natascha1982.

Jest w tym wątku parę żydowskich pieczęci.
http://odkrywca.pl/pieczecie-lakowe,532259.html#532259
Czy jesteś w stanie coś przetłumaczyć?

Pozdrawiam.

[dudzin]

No to Natasha żebyś się nie nudziła dwie fotki macew z epoki.

[kopijnik2]

róbcie swoje - czytamy Was z przyjemnością...

[LEWY]

A tak już zupełnie przy okazji. Szukam jednej ksiązki, a właściwie jednego jej rozdziału. Chodzi o:

POŁOMSKI F. (1987), awłaszczenie i sprzedaż cmentarzy żydowskich w latach II wojny światowej na Śląsku", w: Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi", t. 11, s. 299-331 (Acta Universitatis Wratislaviensis, No 1568).

Zadowoli mnie cokolwiek. Skany, xero, możliwośc kupna. Ponoszę wszelkie koszty. Pomożecie?

LEWY

[LEWY]

Tylna strona macewy. W górnej części, zaraz pod krawędzią, widoczne nieregularne kształty, przypominające niewyraźne litery...

[dudzin]

I kolejna. Napis na niej podobno brzmi:

Tu spoczywa Kobieta, pani Chaja
Fajgiel, córka Pana Cwi, zmarła 26 nisan 5674
Niech dusza jej będzie związana w węźle życia.

Może Ci się to do czegoś przyda:

[LEWY]

Zbliżenie fragmentu opisanego w poprzednim poście. Jak patrzę na te litery", to sam w nie mocno powątpiewam, ale to na pewno nie są ślady po odciśniętych korzeniach czy czymś podobnym czego w lesie pod dostatkiem. Zwłaszcza lewa strona jest mocno zastanawiająca...