Krzymen

Kol. Koloman – Na francuskiej stronie internetowej nie ma dokładnej daty śmierci Wł. Mickiewicza - podana jest tylko data roczna. Obawiam się, że to literówka, których tam nie brakuje. Sierż. Władysław Mickiewicz od końca września 1918 służył także w SPA 153. Dowódca tej eskadry napisał bardzo dobrą opinię o tym pilocie. Była to odpowiedź na prośbę z dowództwa AP we Francji. Chodziło o awans na stopień adjudant. W marcu 1919 Mickiewicz był w Pau i to jest ostatnia wiadomość o tym lotniku. Nie wiadomo, czy wyjechał do Polski a przecież cześć lotników została zdemobilizowana jeszcze we Francji. Mickiewicza szukałem we francuskiej bazie grobów wojennych i w ówczesnej prasie – bez rezultatu. Jeżeli chodzi o st.sierż. Rudolfa Zintela, to mam tylko kilka informacji. Jest jednak w bazie grobów wojennych, a o jego wypadku pisały także gazety. To właśnie szukając czegoś o Zintelu trafiłem także na nazwisko Mickiewicz … L’Aérophile z listopada 1919 podała listę dyplomów pilotów, gdzie aż roi się od nazwisk lotników Armii Polskiej we Francji – wszystko to „młodziaki” świeżo po szkołach. Niestety imion nie podano, niektórych nazwisk nie kojarzę. Może nie są to Polacy, więc postawiłem - ??? Wyrzykowski – Jan WYRZYKOWSKI; Kozlowski – Władysław(?) KOZŁOWSKI; Goyewski - ???; Miklasienvick – Władysław MIKLASIEWICZ; Walicki – Aleksander WALICKI; Zintel – Rudolf ZINTEL; Flaszinski – Roman Flaszyński; Cabiech – ???; Matecki – Jan MATECKI; Janeczlco - Paweł JANECZKO; Tworck – Tomasz TWOREK; Potec – Jan POTEĆ; Mickiewicz – Henryk MICKIEWICZ; Szerski – Jan SZCZERSKI; Dettlow – Wacław DETTLOW (właściwie Vinceslas DETTLOFF); Gaboura - ???; Zbikowski - ???; Burchard - Marian BURHARDT; Czarnecki - ???; Dubroswki – Adolf DUBROWSKI; Fruczka – Jan TRUCZKA; Folusciack – Piotr TOŁUŚCIAK (Peter Tolusciak); de Gluski - ???; Palczanis – Polak/Litwin ?; Rudnicki – Franciszek RUDNICKI; Sielicki - Antoni SIELICKI; Wojtowski – Władysław WÓJTOWSKI; Zacharewicz – Kazimierz ZACHAREWICZ.

Moim zdaniem Adjudant Jean-Marie Briton jest jednak trochę podobny do lotnika z pierwszej fotografii. Baretka z dolnego rzędu podobna do KW. Poszukam go w D.Pers. M.S.Wojsk. chociaż tam Francuzi odznaczeni KW to głównie oficerowie.

Znam ten ból Rzeczywiście jak się wpisuje do wyszukiwarki „MICKIEWICZ”, to zaraz wyskakuje Adam lub jego syn Władysław (Ladislas.) Dodatkowo Francuzi bardzo "elastycznie" podchodzą do pisowni tego nazwiska i innych polskich nazwisk – Mickewicz, Michevitz, Mitzkevitch i wiele innych wersji. W "Ku czci poległych lotników" dość skąpo piszą o Mickiewiczu, a Zintel to nie ma nawet imienia.

Całkiem możliwe – Briton otrzymał Médaille Militaire (MM) w 1920 r. Niestety odznaczenia zagraniczne rzadko wpisywali w karty ewidencyjne (fiche matricule), które są dostępne w Internecie, więc ciężko będzie ustalić, czy miał KW … Dodaję zdjęcie Briton’a na którym polską odznakę pilota nosi po prawidłowej stronie

Stare Powązki

Stare Powązki w Warszawie, kwatera 234. Pogrzeb był 11.10.1920.

Porucznik obserwator Jerzy Roszkowski otrzymał Polową Odznakę Obserwatora nr 64 w grupie oficerów rezerwy i w stanie spoczynku - D.Pers. M.S.Wojsk. nr 15 z 11.11.1928 r. Posiadał również Krzyż Walecznych.

Zdzisław Massalski jeszcze jako żołnierz 1 pułku ułanów krechowieckich. Grób - Stare Powązki w Warszawie.

Kol. Sedco Express - niestety nie wiem, co jest umieszczone w "Wypadki śmiertelne ..." Podporucznik Konstanty Makowski zginął w wyniku wypadku lotniczego 26.08.1918 r. w Ecole d'Aviation Militaire w Ambérieu ok. godz. 7 rano. Powodem wypadku była utrata prędkości z powodu błędnego manewru ucznia-pilota.

Jest to chyba jedyna znana fotografia J. Piłsudskiego z austro-węgierskim Orderem Korony Żelaznej III kl. Bogusław Miedziński ma EK II.

Tę informację zapewne uzyskałeś z albumu „Ku czci poległych lotników”: "MAKOWSKI KONSTANTY – porucznik pilot – Był synem sławnego malarza, wstąpił do W.P. we Francji otrzymując przydział do lotnictwa. Ukończył szkołę lotniczą w Dijon. W czasie przebywania w szkole bombardowania nocnego w Lionie w r. 1919 zabił się przy pierwszym wzlocie." Konstanty MAKOWSKI, a właściwie Константин Константинович Маковский miał podobno przodków, którzy jeszcze w XVIII wieku byli Polakami. Ojciec Константин Егорович Маковский (1839-1915) był rzeczywiście sławnym rosyjskim malarzem https://ru.wikipedia.org/wiki/Маковский,_Константин_Егорович O tym, że uczeń-pilot ppor. Makowski zginął 26.08.1918 r. o godz. 7.00 zawiadomił Misję Francusko-Polską komendant szkoły lotniczej w Ambérieu. Jak widać autorzy albumu „Ku czci …” coś tam słyszeli, ale dokumentów już nie chciało się sprawdzić Tymczasem teczka tego lotnika znajduje się w WBH-CAW (przed wojną też zapewne tam była ... ) i nie ma co powtarzać dawnych błędów … Akt zgonu Makowskiego jest dostępny w Internecie na stronie archiwów departamentu Ain.

Pytanie co prawda do kol. Formozy, ale mogę powiedzieć, że kilku żołnierzy wojsk lotniczych się znajdzie. Raczej nie z personelu latającego ... Np. podchorąży Kazimierz Cukierwar pochowany na cmentarzu żydowskim. Wg. Pawlaka zginął 01.07.1920 podczas lotu ćwiczebnego. Podobno służył w 1 Eskadrze Wywiadowczej.

Formoza58 - dla ułatwienia - numery grobów w rzędach liczy się zaczynając od alei głównej cmentarza wojskowego. Najwięcej lotników znajdziesz w kwaterze A-11. Niektóre to nawet obok siebie. Kazimierz Bogatko - oprócz "przydziałowej" tabliczki - ma chyba także płytę z piaskowca.

Formoza58 – żebyś nie musiał mozolnie wyszukiwać na Powązkach Wojskowych lotników z lat 1918-1920, to wstawiam tu listę żołnierzy wojsk lotniczych (personel latający i obsługa naziemna) zaczerpniętą z książki autorstwa Hanny Odrowąż-Szukiewicz pt. Świadkowie wydarzeń 1918-1922. Oczywiście lista jest do dyspozycji wszystkich innych zainteresowanych ! Dotyczy oczywiście tylko kwater z lat 1918-1920. Dodałem numery grobów. Żołnierzy tych nie umieszczono w albumie „Ku czci poległych lotników” Czerwiński Jan, pilot, 4 komp., pluton lotniczy – 23.02.1919 – (B-7, IV, 20) Ćwikliński Tadeusz, lotnik, Szkoła Oficerska Obserwatorów lotnictwa – 22.01.1920 (A-9, VI, 5) Dobrzyński Feliks, plut., Garnizon Lotniczy – 23.07.1919 (A-7, X, 16) Drozdowski Marcin, lotnik, 1 baon lotniczy – 11.12.1919 (A-9, II, 11) Fabjański Piotr, szer., Lotnicze Warsztaty na Mokotowie – 18.12.1920 (B-14, I, 5) Gocewicz Feliks, robotnik, Warsztaty Lotnicze – 06.04.1919 (B-7, VI, 2) Góralczyk Stanisław, pilot, I oddział lotniczy – 29.03.1919 (B-7, V, 23) Grenda Franciszek, robotnik, Centralne Warsztaty Lotnicze w Warszawie – 06.02.1920 (B-9, VI, 21) Jarus Franciszek, szer., 12 eskadra lotnicza – 15.08.1920 (B-11, VII, 18) Kazimierczak Teodor, lotnik, 2 komp., baon lotniczy – 08.01.1920 (B-9, IV, 21) Klimaszewski Zygmunt, szer. pilot, 1 lotniczy wywiadowczy dywizjon zapasowy – 13.08.1920 (A-11, VI, 31) Kowalski Stanisław, szer., Lotnicze Warsztaty Automobilowe – 08.07.1920 (A-11, I, 23) Muklewicz Władysław, szer., park lotniczy, oddział wywiadowczy – 27.07.1920 (B-11, II, 21) Polkowski Marian, lotnik, 1 baon lotniczy – 21.12.1919 (A-9, II, 21) Roziński/Rosiński Piotr, pilot, 17 eskadron lotniczy – 09.12.1920 (B-14, I, 20) Skawiński Rudolf, sierż. pilot, 1 szw. lotniczy – 09.08.1920 (B-11, V, 20) Szatkowski Ignacy, oficer lotnik (szer?), 162 eskadra lotnicza – 13.04.1920 (A-9, X, 22) Szyja Piotr, szer., Centralna Eskadra Lotnicza – 07.12.1920 (B-14, I, 25) Woziński Józef, szer., 11 komp. Art. Plot. 10 p. – 20.07.1920 (B-11, I, 15) Wójcik (-), szer., Wojska Lotnicze – 06.08.1920 (A-11, V, 32) Żelazko Roman, plut., 1 port lotniczy wywiadowczy – 10.07.1920 (A-11, I, 12) Do nazw funkcji (np. lotnik, pilot) i nazw jednostek wojskowych proszę podchodzić ostrożnie p. Odrowąż-Szukiewicz wykonała olbrzymią robotę, ale nie była historykiem wojskowości tylko lekarką i dane te przepisała dosłownie z księgi cmentarnej, a tam wpisywał je ksiądz. Dodatkowo na tabliczkach może to wyglądać jeszcze inaczej … Osobno umieściła biogramy lotników, których odnalazła w „Ku czci poległych lotników” Białogrodzki Maksymilian, kpr. pil., 16 EW (w kancelarii cmentarza zapisano 12 esk. Lotnicza) – 12.08.1920 (A-11, VII, 5) Ciechoński Władysław, ppor. obs., 16 eskadra lotnicza – 12.08.1920 (A-11, VII, 6) Jankowski Kazimierz, ppor. pil., 13 eskadra lotnicza – 18.08.1920 – jest wpisany jako pochowany w grobie B-11, IX, 33 - ale w rzeczywistości pochowano go w rodzinnym Margoninie, gdzie grób tego bohatera przetrwał okupację oraz PRL i ... został zlikwidowany prawdopodobnie po roku … 2000 Jeznach Stefan, por. obs. – 06.08.1920 (A-11, V, 25) Kozanecki Henryk, ppor. pil., 12 esk. lotn. – 12.08.1920 (A-11, VII, 4) Lubański Bronisław, por. aeronauta, 1 pułk aeronautyczny – 02.08.1920 (A-11, IV, 16) Proszek Władysław, plut. pil. – 03.04.1919 (B-7, VI, 1) Starzyński Jan, ppor. obs., 12 E.W. – 12.08.1920 (A-11, VII, 7) Żochowski Stefan, ppor. pil. - 06.08.1920 (A-11, V, 26) Do tych wszystkich nazwisk dodam jeszcze jednego lotnika, którego p. Odrowąż-Szukiewicz nie „wyłapała”, bo był wpisany jako kapral W.P. Bogatko Kazimierz, podchorąży obs. - 28.07.1920 [24.06.1920] (A-11, I, 6)

Nekrolog był chyba zamieszczony w Kurierze Płockim. Chodzi o Bielsk w obecnym woj. mazowieckim, pow. płocki.

"Uroczysko Dąbrowa pod Wólką Radzymińską, gdzie w dniach 15 i 16 sierpnia 1920 r. krwawo odpierano ataki rosjan. Stoi tam pomnik postawiony ku czci poległych przez oficerów i żołnierzy jednego z konnych pułków strzeleckich” Przedwojenny dziennikarz nie popisał się wiedzą o Bitwie Warszawskiej, ani znajomością pułków kawalerii WP Pomnik istnieje i jest tam napis: "W UCZCZENIU ZASŁUG / KOLEGOM: / KPT. POGONOWSKIEMU STEFANOWI / DCY I BAONU / KPT. PĘCZKOWSKIEMU BENEDYKTOWI / DCY 6 KOMP. / I 18 SZEREGOWYM / POLEGŁYM NA POLU CHWAŁY / W WALCE POD RADZYMINEM / D. 15 VIII 1920 R. / KORPUS OFICERSKI / 28 P.S.K." Facet odczytał skrót P.S.K. jako pułk strzelców konnych, tymczasem 28 P.S.K. to 28 Pułk Strzelców Kaniowskich z 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego ! Pomnik przetrwał wojnę i PRL. W 2020 został wyremontowany: https://gazetapowiatowa.pl/poradniki/nasza-historia/nasza-historia-pomnik-28-pulku-strzelcow-kaniowskich-wolce-radzyminskiej/ „Pomnik przetrwał II wojnę światową, przepadła jednak wieńcząca go kula i ogrodzenie. Jego elementy zostały silnie postrzelane przez żołnierzy sowieckich, prawdopodobnie w odwecie za klęskę w 1920 r.” Odwiedzałem to miejsce jeszcze jako uczeń szkoły średniej. Pomnik był mocno postrzelany i zaniedbany. Rozmawiałem z właścicielem sąsiedniego gospodarstwa, który twierdził, że w sierpniu 1944 były tu walki pomiędzy niemieckimi i sowieckimi oddziałami pancernymi. Na jego polu była rozsypana amunicja i jeszcze kilka lat po wojnie stał spalony czołg. Nie zamierzam usprawiedliwiać sowietów, ale wygląda na to, że pomnik oberwał przy okazji bitwy pancernej.

Źle się wyraziłem w poprzedniej wiadomości – sprawdzałem oczywiście listy poległych w Zarysach historii wojennej 1 p.szwol. i jego młodszego braciszka 201 p.szwol. (3 p. szwol.). Jaworski musiał wówczas służyć w którymś z tych pułków, ale pewnie najpierw w 1-szym. Nekrolog umieściła rodzina. Może prawdziwe okoliczności śmierci nie były ani bohaterskie, ani … chwalebne … Chciałbym wierzyć, że tak nie było.

Cześć Formoza58 ! Ładna kolekcja kawaleryjskich nekrologów. Te z „Kurjera Warszawskiego” znam, a te z „Tygodnika Illustrowanego” tylko częściowo. Z innych gazet bardzo niewiele, bo szukałem głównie nekrologów „warszawskich” w celu odszukania grobów. Dodaję jeden nekrolog – wachmistrza Kazimierza Jaworskiego z 1 pułku szwoleżerów. Dziwna sprawa – Jaworskiego nie ma w żadnym spisie ! Miał zginąć 18 sierpnia 1920, a dzień wcześniej 1 p.szwol. szarżował pod Arcelinem. Jaworskiego nie ma w „Liście strat WP …”, ani w spisie poległych kawalerzystów umieszczonej w „Księdze Jazdy Polskiej” Nie umieszczono go także na listach poległych w historii 1 p.szwol. i 3 p.szwol. (dawny 201 formowany w oparciu o kadrę 1 p.szwol.) i nie ma go wśród nazwisk na tablicach w dawnym kościele garnizonowym !

Formoza58 – por. pil. Jerzy Herlaine wyfasował mundur hallerowski nie dlatego, że był we Francji, ale dlatego, że służył w eskadrze 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego. Ale … to może być właśnie osoba, która stoi koło Rayskiego i którą próbujemy zidentyfikować ! W 1919 Herlaine był jeszcze obserwatorem i w tym charakterze latał wielokrotnie razem z Rayskim. Szkołę pilotów ukończył w 1920. Zginął w Dęblinie, a pochowany jest na Starych Powązkach w kwaterze 234.

„Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920” 1934 5732. Czerwiński Jan, szer, oddz. lotny – zm. ch. 23.II.1919, Warszawa 5948. Ćwikliński Tadeusz, szer, ofic. szk. obs. lotn. – zm. ch. 22.I.1920, Warszawa Jedyny Marian Polkowski, który znajduje się na „Liście” służył w 36 pp i poległ pod Duniłowiczami w 3 czerwca 1920. Na „Liście” zapisano: 31361. Polkowski Aleksander, sierż., esk. lotn. – zm. ch. 7.I.1920, Kraków Może to ten ? Chociaż ten Kraków … Warto jeszcze sprawdzić u Pawlaka „Pamięci lotników polskich 1918-1945”.

Otton1 - pełna zgoda ! Koledzy – może któryś z Was rozpozna tego pilota ? Z dziesięć lat temu, na forum francuskim, połamali sobie na nim zęby i … odpuścili. Ustalili jedynie odznaczenia francuskie (MM i CdG) oraz, że to prawdopodobnie podporucznik z wojsk kolonialnych. Stwierdzili, iż ma bardzo dużo zagranicznych odznaczeń i polską odznakę pilota. Ale tego, że ta odznaka przypięta jest nad ... prawą kieszenią, to już nie zauważyli . Moim zdaniem pilot ma także polski Krzyż Walecznych. Czyli uczestniczył we Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce jako instruktor, a może nawet brał udział w lotach bojowych. Stopień wojskowy może mylić, bo wielu Francuzów służyło w armii polskiej mając tymczasowe stopnie nawet o dwa szczeble wyższe. Po powrocie do Francji wracali do swoich starych rang. W DP MSWojsk. są podane KW dla Francuzów, ale nie można wyłuskać lotników.

8. NN - ppłk Jan Kieżun

Rzeczywiście podobny … ale … Jest to fragment fotografii wykonanej w Stanisławowie lub okolicach w czerwcu 1919 r. tuż po przylocie ze Lwowa gen. L. Żeligowskiego, którego przywiózł samolotem por. Rayski. Rayski służył wówczas w eskadrze 4 Dywizji Strzelców dowodzonej przez Żeligowskiego. Dywizja formalnie wchodziła w skład Armii Hallera. Eskadra jeszcze w Rumunii otrzymała mundury „Błękitnej Armii” budząc zazdrość innych oddziałów Zatem to może jakiś lotnik tej eskadry (późniejsza 10 EW) ?

Kol. Sedco Express - czy na całej fotografii jest odznaka pilota ? A może obserwatora ? Trochę podobny do Czesława Filipowicza ...

Jan RASZEWSKI, chorąży/podchorąży pilot (adjudant chef). Poległ 01.08.1918 (zgłoszony jako zaginiony 02.08.1918). Konstanty MAKOWSKI, podporucznik (sous-lieutenant), uczeń pilot. Zginął w wypadku lotniczym 26.08.1918 w Ambérieu (z instruktorem sierżantem René JULIEN) Antoni Adam RAGO, podporucznik pilot (sous-lieutenant). Zginął w wypadku lotniczym 28.02.1919 w Biscarrosse. Henryk MICKIEWICZ (Henri Michevitz), sierżant pilot (sergent). Zginął w wypadku lotniczym 09.09.1919 w szkole lotniczej w Avord. Rudolf ZINTEL, starszy sierżant pilot (sergent chef), Zginął w wypadku lotniczym 10.10.1919 w szkole lotniczej w Avord. Dodam, że nie znalazłem żadnej informacji o śmierci sierżanta Władysława Mickiewicza, którego uśmiercili autorzy albumu „Ku czci poległych lotników” Gdyby zginął we Francji, to byłby akt zgonu lub grób … nawet, gdyby się tam powiesił