Polskie pociągi szpitalne i sanitarne

[Edmundo]

I jeszcze jedno związane z przydziałami mobilizacyjnymi poszczególnych pociągów sanitarnych. Jak wcześniej wspomniałem dwa z pięciu składów z wagonami typu Mhx czyli PS Nr 32 i PS Nr 93 przydzielone zostały do SGO Narew". Z czego to wynikało ?

[sadyk]

Skład P.S. Nr 53 (MFTarnów) wagony Mhx (w tej kolejności):
848 sypialnia załogi
849 salonik oficerski
850 kuchnia i jadalnia oficerska
852 chorzy leżący
853 chorzy leżący
854 chorzy leżący
856 chorzy leżący
855 kancelaria komendanta
857 chorzy leżący
858 chorzy leżący
859 chorzy leżący
860 chorzy leżący
861 chorzy leżący
851 kuchnia żołnierska
862 łóżka dla ciężko chorych
863 elektrownia

[wa1aw]

Szanowni Koledzy. Dziękuję Panom bardzo za niezwykły progres w poszerzaniu zakresu wiedzy historycznej przydatnej w naszej dyspucie. Chylę czoła przed tak dociekliwymi badaczami.
Jak już wspominałem, w najbliższym czasie na rzecz naszych badań mogę poświęcić jedynie niewielką część czasu będącego w mojej dyspozycji. W ramach tego czasu, w dniu dzisiejszym postanowiłem wystosować do Prezesa SKM w Trójmieście, pana Macieja Lignowskiego pismo w sprawie wagonu XXn938, czyli Mhx838.
Treść tego pisma, po usunięciu prywatnych danych adresowych udostępniam Kolegom w załączniku do wglądu. Jak tylko otrzymam odpowiedź, również ją opublikuję.

[wa1aw]

Wpis Kolegi Edmundo z dnia 2015-11-09 06:25:41 zawierał istotne pytanie:

...dwa z pięciu składów z wagonami typu Mhx czyli PS Nr 32 i PS Nr 93 przydzielone zostały do SGO "Narew. Z czego to wynikało ?".

Na stronie http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=5&p=1741862 znalazłem nawiązanie do tego pytania. Ukrywający się za nickiem 33 pp" Kolega, dnia 05 kwi, 2013 12:09 dokonał następującego wpisu:

Według planu mobilizacyjnego Służba Zdrowia WP przy udziale PKP miała wystawić 35 pociągów sanitarnych, 14 pociągów dezyfekcyjno kąpielowych oraz 16 odkażalni kolejowych. Między innymi w składzie SGO "Narew miał się znaleźć Pociąg Sanitarny Nr 32 mobilizowany przez Wojskowy Szpital Okręgowy Nr 3 i Pociągi Sanitarne Nr 93 i 94 (WSO Nr 9) oraz Odkażalnie Kolejowe Nr 31 i 32 (WSO Nr 3). Pozostaje pytanie czy wszystkie zostały zmobilizowane i czy dotarły na przewidywany obszar ? Pociągi sanitarne zapewne (czy wszystkie ?) posiadały wagony specjalistyczne jak wagony apteczne, chirurgiczno-operacyjne i pracownie rtg".

Swoją drogą, w chwili obecnej nasze forum zawiera najbardziej kompleksowy i miarodajny zasób wiedzy w zakresie tematyki o polskich pociągach szpitalnych i sanitarnych. Gratuluję Kolegom stworzenia cennego źródła informacji.

Jednocześnie wyrażam nadzieję, że Koledzy z forum dws.org.pl dołączą do naszego grona i wesprą nas swoją wiedzą.

Załącznikiem do postu jest 10 strona z albumu LZ669.

[Edmundo]

Kolega sadyk podał skład PS Nr 53 w którym to ostatnim wagonem był wagon Mhx 863- elektrownia. Przyjmując że skład wszystkich pięciu pociągów sanitarnych ypu amerykańskiego" użytkowanych przez WP był identyczny to nieco rozjaśniam Nam to sprawę dwuosiowego wagonu elektrowni w składzie niemieckiego LZ 669 czyli dawnego PS Nr 66. Jak wiadomo PS Nr 66 we wrześniu 1939 r. został zbombardowany" pod Samborem po czym dostał się w ręce niemieckie. A więc z jakiś przyczyn (być może uszkodzenia będące wynikiem tegoż ombardowania" czy też usterka techniczna) ostatni wagon typu Mhx zapewne z numerem 879 będący elektrownią został zastąpiony przez nowych użytkowników dwuosiowym wagonem elektrownią ypu polskiego". Ale podkreślam iż jest to tylko moje domniemanie.

[Edmundo]

Przez analogię do składu PS Nr 53 możemy przyjąć iż były wagon Mhx 838 stojący w Gdyni był wagonem dla chorych leżących PS Nr 84.

[wa1aw]

Z wypowiedzi Kolegi Edmundo wyłania się niezwykle ciekawa hipoteza o stanie składu LZ669, która nawiązuje do cennej informacji przekazanej przez Kolegę sadyk (wpis 2015-11-09 20:52:27).
Aby zweryfikować tę hipotezę, powiększyłem i zestawiłem zdjęcia LZ669 (P.S.66). Na podstawie identyfikacji cech charakterystycznych wagonów Mhx, będących w składzie pociągu, zacząłem ustalać ich ilość oraz kolejność zestawienia, czyli liczbę porządkową w składzie.

Jeśli moja analiza jest przeprowadzona prawidłowo, wówczas oznacza to, że w składzie LZ669 było 15 wagonów Mhx oraz 4 wagony towarowe (prawdopodobnie przebudowane wagony typu Kd). Ustaliłem, że łącznie w składzie LZ669 było 19 wagonów.

Załącznikiem do tego wpisu jest obraz będący wizualizacją prowadzonej analizy.

Proszę Kolegów o wnioski, ponieważ jeśli przyjąć, że ilość wagonów w składzie musi być bezwzględnie zgodna z instrukcją", czyli 16, to skład LZ669 miał ich 15, a więc hipoteza jest prawdziwa!

Gratuluję Koledze Edmundo!

W pozostałym zakresie trudno mi się wypowiedzieć. Mam za mało danych.

Pozdrawiam wszystkich w dniu Narodowego Święta Niepodległości.

[Edmundo]

Panowie myślę że poniższe zestawienie uporządkuje nieco naszą wiedzę na temat pociągów sanitarnych WP zmobilizowanych bądź planowanych do zmobilizowania latem 1939 r. Zestawienie sporządziłem na podstawie dostępnej literatury, informacji dostępnych w internecie oraz własnych zapisków według klucza Numer Pociągu, Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, Dowództwo Okręgu Korpusu, Wojskowy Szpital Okręgowy oraz znana z nazwy stacja na której mobilizowano pociąg plus ewentualne inne znane informacje dotyczące danego pociągu sanitarnego. Proszę o uzupełnianie zestawienia zgodnie z posiadaną przez Panów wiedzą.

- PS Nr 14, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa, St. Warszawa
w dniu 3 września odszedł z Warszawy do Poznania
- PS Nr 15, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa
- PS Nr 21, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- PS Nr 22, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- PS Nr 23, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
komendant ppor. rez. lek Zygmunt Kujawski, zbombardowany na drodze z Lubelszczyzny do Kowla
- PS Nr 24, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
w dniu 3 września miał być w Koluszkach
- PS Nr 25, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- PS Nr 32, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno, st. Łapy
„typu amerykańskiego” z wagonami Mhx 800-815, jesienią 1938 r. w składzie SGO „Śląsk” (pociąg sztabowy), zmobilizowany w alarmie dla SGO „Narew”
- PS Nr 33, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
- PS Nr 34, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
komendant kpt. st. spocz. lek. Michał Rozental
- PS Nr 35, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
- PS Nr 43, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
- PS Nr 44, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
- PS Nr 45, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
PS Nr 51, DOKP Kraków, DOK V Kraków, WSO 5 Kraków
- PS Nr 52, DOKP Kraków, DOK V Kraków, WSO 5 Kraków
- PS Nr 53, DOKP Kraków, DOK V Kraków, WSO 5 Kraków, st. Tarnów
„typu amerykańskiego” z wagonami Mhx 848-863, zmobilizowany w alarmie
- PS Nr 61, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- PS Nr 62, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- PS Nr 63, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- PS Nr 64, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
ewakuował rannych ze Lwowa
- PS Nr 65, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- PS Nr 66, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów, st. Lwów
„typu amerykańskiego” z wagonami Mhx 864-879, wyposażony przez Zakon Kawalerów Maltańskich, ewakuował rannych ze Lwowa, unieruchomiony (zbombardowany) w okolicach Sambora, w służbie niemieckiej jako LZ 669 brał udział w kampanii francuskiej w 1940 r.
- PS Nr 74, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
- PS Nr 75, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
- PS Nr 81, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa
- PS Nr 82, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa
- PS Nr 84, DOKP Toruń, DOK VIII Toruń, WSO 8 Toruń, st. Bydgoszcz
„typu amerykańskiego” z wagonami Mhx 832-847, zmobilizowany w alarmie
- PS Nr 91, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- PS Nr 93, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
„typu amerykańskiego” z wagonami Mhx 816-831, zmobilizowany w alarmie dla SGO „Narew”
- PS Nr 94, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
dla SGO „Narew”, w dniu 3 września rozkazem Naczelnego Szefa Służby Zdrowia płk lek. Ksawerego Maszadro skierowany do Krakowa. Po 17 września internowany w Rumunii.
- PS Nr 95, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- PS Nr 101, DOKP LWÓW, DOK X Przemyśl, WSO 10 Przemyśl
- PS Nr 102, DOKP LWÓW, DOK X Przemyśl, WSO 10 Przemyśl
- PS Nr 103, DOKP LWÓW, DOK X Przemyśl, WSO 10 Przemyśl
komendant por. st. spocz. lek. Andrzej Łukasik

[Edmundo]

Małe sprostowanie do powyższego zestawienia w którym jest:
- PS Nr 24, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
w dniu 3 września miał być w Koluszkach
a powinno być:
- PS Nr 25, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
w dniu 3 września miał być w Koluszkach

[sadyk]

Dla ułatwienia salonki sanitarne Mhx to: 801, 817, 833, 849, 865.
W trzech ostatnich mieli w 1935 r. kłopoty z pluskwami i nie mogli ich wytępić w Warszawie.

Chciałbym jeszcze dodać, że np. P.S.25 miał w swoim składzie 30 wagonów.

[Edmundo]

Kolego sadyk informacje podane przez Ciebie bardzo dużo wnoszą do ustalenia numeracji wagonów w poszczególnych składach pociągów sanitarnych ypu amerykańskiego". Odnośnie PS Nr 25 to zgodnie z instrukcją Służba Zdrowia w pociągach sanitarnych" wydaną przez MSWojsk w 1934 r. był to pociąg ypu polskiego" regulaminowo składający się z 30 wagonów mających łącznie 150 miejsc leżących i około 100 siedzących (str.3-4 niniejszej instrukcji).
Jako bonus załączam część dalszą zestawienia pociągów Służby Zdrowia WP zmobilizowanych bądź przewidzianych do mobilizacji latem 1939 r.

Pociągi Dezynfekcyjno-Kąpielowe

- Nr 11, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1, Warszawa
- Nr 12, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1, Warszawa
- Nr 21, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- Nr 22, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- Nr 31, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
- Nr 32, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
- Nr 41, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 4 Łódź
- Nr 51, DOKP Kraków, DOK V Kraków, WSO 5 Kraków
- Nr 61, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- Nr 62, DOKP Lwów, DOK VI Lwów, WSO 6 Lwów
- Nr 71, DOKP Warszawa, DOK IV Łódź, WSO 4 Łódź
- Nr 82, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa
- Nr 91, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- Nr 92, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- Nr 102, DOKP Lwów, DOK X Przemyśl, WSO 10 Przemyśl

Odkażalnie Kolejowe

- Nr 12, DOKP Warszawa, DOK I Warszawa, WSO 1 Warszawa
- Nr 21, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- Nr 22, DOKP Radom, DOK II Lublin, WSO 2 Chełm
- Nr 31, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
dla SGO „Narew”
- Nr 32, DOKP Wilno, DOK III Grodno, WSO 3 Grodno
dla SGO „Narew”
- Nr 41, DOKP Warszawa, DOK IV, WSO 4 Łódź
- Nr 51, DOKP Kraków, DOK V, WSO 5 Kraków
- Nr 61, DOKP Lwów, DOK VI, WSO 6 Lwów
- Nr 62, DOKP Lwów, DOK VI, WSO 6 Lwów
- Nr 71, DOKP Warszawa, DOK IV, WSO 4 Łódź
- Nr 81, DOKP Warszawa, DOK I, WSO 1 Warszawa
- Nr 82, DOKP Warszawa, DOK I, WSO 1 Warszawa
- Nr 91, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- Nr 92, DOKP Wilno, DOK IX Brześć, WSO 9 Brześć
- Nr 102, DOKP Lwów, DOK VX Przemyśl, WSO 10 Przemyśl

[Edmundo]

Bazując na informacjach podanych przez Kolegę sadyk odnośnie składu PS Nr 53 w tym kolejności zestawienia i numeracji wagonów tegoż pociągu oraz numerów wagonów salonek oficerskich dokonałem wstępnego przydziału i kolejności zestawiania wagonów dalszych czterech pociągów sanitarnych ypu amerykańskiego" a więc PS Nr 32, 66, 84 i 93. Nadmieniam iż jest to tylko wstępne ustalenie aczkolwiek składające się w logiczną całość. Jeśli Koledzy zauważą błędy bardzo proszę o korektę i ewentualne uwagi.

Pociąg Sanitarny Nr 32, wagony Mhx 800-815
800- sypialnia załogi
801- salonik oficerski
802- kuchnia i jadalnia oficerska
804- chorzy leżący
805- chorzy leżący
806- chorzy leżący
808- chorzy leżący
807- kancelaria komendanta
809- chorzy leżący
810- chorzy leżący
811- chorzy leżący
812- chorzy leżący
813- chorzy leżący
803- kuchnia żołnierska
814- ciężko chorzy
815- elektrownia

Pociąg Sanitarny Nr 53, wagony Mhx 848-863
848- sypialnia załogi
849- salonik oficerski
850- kuchnia i jadalnia oficerska
852- chorzy leżący
853- chorzy leżący
854- chorzy leżący
856- chorzy leżący
855- kancelaria komendanta
857- chorzy leżący
858- chorzy leżący
859- chorzy leżący
860- chorzy leżący
861- chorzy leżący
851- kuchnia żołnierska
862- łóżka dla ciężko chorych
863- elektrownia

Pociąg Sanitarny Nr 66, wagony Mhx 864-879
864- sypialnia załogi
865- salonik oficerski
866- kuchnia i jadalnia oficerska
868- chorzy leżący
869- chorzy leżący
870- chorzy leżący
872- chorzy leżący
871- kancelaria komendanta
873- chorzy leżący
874- chorzy leżący
875- chorzy leżący
876- chorzy leżący
877- chorzy leżący
867- kuchnia żołnierska
878- ciężko chorzy
879- elektrownia

Pociąg Sanitarny Nr 84, wagony Mhx 832-847
832- sypialnia złogi
833- salonik oficerski
834- kuchnia i jadalnia oficerska
836- chorzy leżący
837- chorzy leżący
838- chorzy leżący
840- chorzy leżący
839- kancelaria komendanta
841- chorzy leżący
842- chorzy leżący
843- chorzy leżący
844- chorzy leżący
845- chorzy leżący
835- kuchnia żołnierska
856- ciężko chorzy
847- elektrownia

Pociąg Sanitarny Nr 93, wagony Mhx 816-831
816- sypialnia załogi
817- salonik oficerski
818- kuchnia i jadalnia oficerska
820- chorzy leżący
821- chorzy leżący
822- chorzy leżący
824- chorzy leżący
823- kancelaria komendanta
825- chorzy leżący
826- chorzy leżący
827- chorzy leżący
828- chorzy leżący
829- chorzy leżący
819- Kuchnia żołnierska
830- ciężko chorzy
831- elektrownia

Reasumując łącznie było (zgodnie z kolejnością wagonów na przykładzie PS Nr 53) 5 wagonów sypialni załogi, 5 wagonów saloników oficerskich, 5 wagonów kuchni i jadalni oficerskich, 45 wagonów dla chorych leżących, 5 wagonów kancelarii komendanta, 5 wagonów dla ciężko chorych, 5 wagonów kuchni żołnierskich, 5 wagonów elektrowni w tym:

wagony sypialnie załogi
800, 816, 831, 848, 864
wagony saloniki oficerskie
801, 817, 833, 849, 865
wagony kuchnie i jadalnie oficerskie
802, 818, 834, 850, 866
wagony kuchnie żołnierskie
803, 819, 835, 851, 867
wagony dla chorych leżących
804, 805, 806, 808, 809, 810, 811, 812, 813, 820, 821, 822, 824, 825, 826, 827, 828, 829, 836, 837, 838, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 852, 853, 854, 856, 857, 858, 859, 860, 861, 868, 869, 870, 872, 873, 874, 875, 876, 877
wagony kancelarie komendanta
807, 823, 839, 855, 871
wagony dla ciężko chorych
814, 830, 846, 862, 878,
wagony elektrownie
815, 831, 847, 863, 879

Szanowni Koledzy proszę o analizę, korektę i ewentualne uwagi.

[Edmundo]

Jeszcze jedna kwestia godna poruszenia w tymże temacie. Polskie Kolej Państwowe w czasie pokoju dysponowały 56 wagonami sanitarnymi typu H (dwuosiowe) i Hy (trzyosiowe) które wchodziły w skład pociągów ratunkowych stacjonujących na większych stacjach tudzież węzłach kolejowych na terenie całego kraju. I tu jest pytanie czy wagony sanitarne typu H lub Hy będące w dyspozycji poszczególnych DOKP podczas mobilizacji zostały rozdysponowana (przydzielone) do mobilizowanych pociągów sanitarnych WP czy też na czas wojny miały być utrzymane dotychczasowe pociągi ratunkowe PKP (co wydaje się bardziej prawdopodobne) które pozostały na swoich" stacjach czy też może niektóre z pociągów ratunkowych zostały przydzielone do mobilizowanych przez Ministerstwo Komunikacji kompanii ruchowo-kolejowych lub kompanii drogowo-kolejowych ?

[sadyk]

A tak na marginesie:

P.S.25 składał się z:
1 wagonu BCiy
2 wagonów Ciy
1 wagonu Ci
26 wagonów Kd

[JoncaA]

Się, Sadyku, zgadza 30 wagonów. A tak to było uporzadkowane jak na rysunku:

[JoncaA]

rysunek

[wa1aw]

Panowie Edmundo, sadyk i JoncaA są bezkonkurencyjni. Zaczynam wierzyć, że w końcu uda się zgromadzić i opracować kompleksowy zasób wiedzy w zakresie poruszanej tematyki. Jak zwykle jestem na wyjeździe, wobec czego ograniczę się jedynie do zamieszczenia kolejnych stron z albumu.

11 strona z albumu LZ669 (jeszcze na terenach Polski).

[wa1aw]

LZ669

strona 12.

[wa1aw]

LZ669

strona 13 (ostatnia o Polsce).

[wa1aw]

LZ669

strona 14 (pierwsza strona na ze zdjęciami z zachodu").

Westwall - Ściana Zachodnia, poprawna nazwa Linia Zygfryda, czyli Wał Zachodni (jeszcze inne określenie, linia Hindenburga) – system niemieckich fortecznych umocnień wzdłuż granicy Niemiec z Francją i Luksemburgiem. Linia licząca ok. 600 km obiektów fortyfikacyjnych i umocnień. Linia ta przebiegała mniej więcej równolegle do Linii Maginota.

[wa1aw]

LZ669

strona 15 - unser Westwall.

[wa1aw]

Kolega JoncaA swoim wpisem z dnia 2015-11-12 11:44:06 spowodował, że postanowiłem ponownie zamieścić zdjęcie wagonu z P.S.61.
Sadzę, że zdjęcie obrazuje wagon numer 27 lub 28 z opublikowanego przez Kolegę schematu (rysunku).

Dodatkowo w następnych postach wkleję zdjęcie będące wskazówką odnośnie pierwowzoru zarówno prezentowanego tym razem wagonu, jak i całego 30-to wagonowego składu sanitarnego WP.

[wa1aw]

Być może pierwowzór 30-to wagonowego składu sanitarnego WP.

Opis zdjęcia:

Lazarettzug Nr. 19,Zug,ww1 photo kuk hospital train,Sachsen.

[wa1aw]

Rewers pocztówki prezentującej pierwowzór, czyli LZ19.
Pierwowzór - pozostałość na PKP po zaborcach.

[wa1aw]

Na zakończenie dodam prośbę o wyjaśnienie przez Kolegów rozbieżności pomiędzy schematem zamieszczonym przez Kolegę JoncaA, a zdjęciem wagonu z P.S.61.

Ze schematu wynika, że wagon na zdjęciu powinien mieć numer 27 lub 28 (bo jest bez budki hamulcowej), a na zdjęciu widnieje numer 29. O co chodzi? Na schemacie wagon 29 powinien mieć budkę hamulcową, której na zdjęciu P.S.61 nie ma!

Czy naprawdę powinniśmy w naszych rozważaniach bezwzględnie traktować zapisy rożnych instrukcji i schematów?