Niemcy na beczce prochu

[sonicsquad]

Na te­ry­to­rium Nie­miec znaj­du­ją się jesz­cze dzie­siąt­ki ty­się­cy nie­wy­bu­chów z cza­sów dru­giej wojny świa­to­wej. Bomby z opóź­nio­nym za­pło­nem stają się coraz bar­dziej nie­bez­piecz­ne.

Trzy go­dzi­ny po star­cie z An­glii Henry Chan­dler miał ze swo­je­go Bo­ein­ga B-17 pięk­ny widok na Mar­chię Bran­den­bur­ską: przed nim pły­nę­ła Ha­we­la, a z pra­wej stro­ny z tyłu i w lek­kiej mgle jawił się Ber­lin. Chwi­lę póź­niej 25-let­ni pilot pa­trzył już z wy­so­ko­ści ponad 6000 me­trów na Ora­nien­burg – tam wła­śnie wydał roz­kaz otwar­cia ko­mo­ry bom­bo­wej.

To było w czwar­tek, 15 marca 1945 roku. Chan­dler do­wo­dził jedną z 612 ma­szyn ósmej ame­ry­kań­skiej floty po­wietrz­nej, która tego dnia ob­ra­ła kurs na Ora­nien­burg i zrzu­ci­ła na to małe mia­sto 11 bomb wa­żą­cych każda po 500 kg. W sumie w ciągu 45 minut mię­dzy go­dzi­ną 14:51 a 15:36 spa­dło nań 4977 bomb bu­rzą­cych i 713 za­pa­la­ją­cych. Obiek­tem ataku po­wietrz­ne­go nie byli cy­wi­le, któ­rych miesz­ka­ło wtedy w mie­ście 26 ty­się­cy. Ora­nien­burg był jed­nym z naj­częst­szych celów ame­ry­kań­skich bom­bow­ców ze wzglę­du na swoją mi­li­tar­ną in­fra­struk­tu­rę. Stąd ze sta­cji roz­rzą­do­wej żoł­nie­rze nie­miec­cy ru­sza­li na front wschod­ni, w po­bli­skich za­kła­dach Auera prze­ra­bia­na była ruda ura­no­wa na po­trze­by taj­ne­go ato­mo­we­go pro­gra­mu ba­daw­cze­go, a kil­ka­set me­trów dalej zlo­ka­li­zo­wa­na była fa­bry­ka sa­mo­lo­tów He­in­ke­la i cen­tral­na baza po­jaz­dów SS.

Przed sied­mio­ma laty pilot Chan­dler wró­cił do mia­sta, któ­re­mu zadał swego czasu tyle cier­pie­nia. Był za­sko­czo­ny, jak bar­dzo tamte bom­bar­do­wa­nia wpły­nę­ły na jego dzi­siej­sze funk­cjo­no­wa­nie. Każ­de­go dnia służ­by usu­wa­nia środ­ków bo­jo­wych po­szu­ku­ją po­zo­sta­ło­ści po woj­nie, cią­gle jesz­cze zda­rza się ewa­ku­acja ca­łych re­wi­rów mia­sta. W cza­sie ostat­niej wojny pod­czas 13 na­lo­tów na Ora­nien­burg zrzu­co­no ponad 10 000 bomb – śred­nio na km kwa­dra­to­wy wię­cej niż na ja­kie­kol­wiek inne nie­miec­kie mia­sto. Nie wy­bu­chło ok. 1500 bomb. Z tego około 200 zo­sta­ło w cza­sach NRD roz­bro­jo­nych i wy­sa­dzo­nych, a ko­lej­nych 168 od czasu zjed­no­cze­nia Nie­miec. Ostat­nią – jak do tej pory – sa­pe­rzy uniesz­ko­dli­wi­li w mi­nio­ny pią­tek na dwor­cu ko­le­jo­wym. A po­zo­sta­ły jesz­cze setki ta­kich nie­wy­bu­chów. W Ora­nien­bur­gu, jak w żad­nym innym mie­ście, pro­wa­dzo­ne są sys­te­ma­tycz­ne po­szu­ki­wa­nia bomb. Eks­per­ci sza­cu­ją, że ich lo­ka­li­zo­wa­nie i za­bez­pie­cza­nie kosz­tu­je rocz­nie 400 mln euro – i po­trwa to jesz­cze kilka dekad.

Ponad po­ło­wa z od­kry­tych od 1990 roku w Ora­nien­bur­gu bomb dużej mocy zo­sta­ła wy­po­sa­żo­na w che­micz­ny za­pal­nik cza­so­wy. W za­leż­no­ści od usta­wie­nia miały one wy­bu­chać do 48 go­dzin od mo­men­tu ude­rze­nia. Teraz sta­no­wi to utrud­nie­nie pod­czas za­bez­pie­cza­nia ła­dun­ków oraz w per­fid­ny spo­sób na­pę­dza stra­cha. 67 lat po zrzu­cie bomby te są bar­dzo nie­bez­piecz­ne", na­pi­sał w 2008 r. w spe­cjal­nym ra­por­cie dla po­li­cji pro­fe­sor Wol­fgang Spyra, spe­cja­li­sta w dzie­dzi­nie mi­li­tar­nych po­zo­sta­ło­ści po­wo­jen­nych. Do­ko­nał on ana­li­zy roz­bro­jo­nych bomb i stwier­dził, że ich za­pal­ni­ki są szcze­gól­nie wraż­li­we na ude­rze­nia i wstrzą­sy", a ich stan oce­nił jako ar­dzo kry­tycz­ny". Uznał, że jest praw­do­po­dob­ne", że kilka z nich sa­mo­czyn­nie wy­buch­nie. Im bomba star­sza, tym trud­niej­sze jest uniesz­ko­dli­wie­nie za­pal­ni­ków cza­so­wych. Nie­dłu­go ie bę­dzie już moż­li­we" ich roz­bro­je­nie bez eks­plo­zji. Dla­te­go w przy­szło­ści praw­do­po­dob­nie trze­ba bę­dzie czę­ściej wy­sa­dzać bomby tego typu – jak ostat­nio w Mo­na­chium i w nad­reń­skim Vier­sen.

Kiedy w cza­sie II wojny świa­to­wej ame­ry­kań­skie i bry­tyj­skie bom­bow­ce nisz­czy­ły nie­miec­kie mia­sta, nie eks­plo­do­wa­ła śred­nio co dzie­sią­ta bomba. Dziś nie­któ­re z nich za­le­ga­ją w ziemi na głę­bo­ko­ści za­le­d­wie 30 cm, inne nawet na sze­ściu me­trach – i pra­wie wszyst­kie sta­no­wią ogrom­ne za­gro­że­nie. Po­ro­wa­te bomby rdze­wie­ją wszę­dzie, gdzie woj­ska alianc­kie w ciągu dwóch ostat­nich lat do­ko­ny­wa­ły na­lo­tów na rze­szę nie­miec­ką: nad Dol­nym Renem, w Za­głę­biu Ruhry, w mia­stach na po­łu­dniu kraju, ta­kich jak Au­gs­burg czy Pforz­he­im, Ham­burg i Dre­zno.

Każ­de­go roku w Niem­czech od­po­wied­nie służ­by roz­bra­ja­ją i roz­ła­do­wu­ją 5000 bomb z cza­sów dru­giej wojny świa­to­wej – kilka dzie­sią­tek ty­się­cy tkwi jesz­cze w ziemi. W samym Ham­bur­gu od 1945 r. roz­bro­jo­no ponad 11 000 nie­wy­pa­łów, 2900 uzna­no za nie­od­kry­te. Sza­cu­je się, że w Ber­li­nie znaj­du­je się jesz­cze 3000 bomb. Znaj­du­ją je za­zwy­czaj pra­cow­ni­cy na bu­do­wach, któ­rzy ko­par­ka­mi lub ło­pa­ta­mi na­tra­fia­ją na sko­ro­do­wa­ny stary metal i wtedy wzy­wa­ją służ­by usu­wa­ją­ce środ­ki bo­jo­we. Rok temu w grud­niu niski po­ziom wody w Renie ob­na­żył wa­żą­cą 1,8 ton bry­tyj­ską minę po­wietrz­ną. 45 000 osób mu­sia­ło opu­ścić swoje domy, ewa­ku­owa­no pen­sjo­na­riu­szy z sied­miu domów opie­ki, dwóch szpi­ta­li i jed­ne­go wię­zie­nia. Spe­cja­li­stom udało się bombę roz­bro­ić. W tym roku 28 sierp­nia w mo­na­chij­skiej dziel­ni­cy Schwa­bing nie po­szło tak łatwo: pod­czas de­to­na­cji 250-ki­lo­wej bomby z za­pło­nem cza­so­wym wy­buchł pożar – szko­dy osza­co­wa­no na mi­lio­ny euro. Ostre odłam­ki wy­la­ty­wa­ły w górę na wy­so­kość 300 me­trów. Ty­dzień póź­niej ro­bot­ni­cy od­kry­li dwie bomby na Po­lach Ducha Świę­te­go w Ham­bur­gu – do­kład­nie tam, gdzie na fe­sty­nie dzie­ci ba­wi­ły się na ka­ru­ze­lach. Na szczę­ście eks­per­tom od ła­dun­ków wy­bu­cho­wych udało się je roz­bro­ić. Dwa ty­go­dnie temu wa­żą­cy 250 kg nie­wy­buch eks­plo­do­wał pod­czas kon­tro­lo­wa­nej de­to­na­cji w dol­no­reń­skiej miej­sco­wo­ści Vier­sen w po­bli­żu stre­fy dla pie­szych, po­zo­sta­wia­jąc w ziemi me­tro­wy kra­ter.

Nie­wy­bu­chy z cza­sów II wojny świa­to­wej są bar­dzo nie­bez­piecz­ne rów­nież dla sa­pe­rów: od 2000 r. śmierć po­nio­sło 11 z nich. W lipcu 2010 r. w Ge­tyn­dze pod­czas próby uniesz­ko­dli­wie­nia bomby zgi­nę­ło trzech sa­pe­rów. Go­dzi­nę przed pla­no­wa­ną akcją roz­bro­je­nia 500-ki­lo­gra­mo­wej bomby z cza­so­wym za­pło­nem przez ro­bo­ta na Schützen­platz, ta nie­spo­dzie­wa­nie eks­plo­do­wa­ła – i nie był to efekt dzia­łań któ­re­go­kol­wiek z sa­pe­rów.

- Przy bom­bach z za­pło­nem cza­so­wym nie wolno nawet ka­słać – tak bar­dzo mogą być wraż­li­we – tłu­ma­czy Horst Re­in­hardt, tech­nicz­ny kie­row­nik służb spe­cja­li­zu­ją­cych się w usu­wa­niu środ­ków bo­jo­wych w bran­den­bur­skiej miej­sco­wo­ści Wünsdorf. Re­in­hardt. wła­sno­ręcz­nie uniesz­ko­dli­wił do­tych­czas 150 nie­wy­pa­łów. Czy boi się tych akcji? - Nie – mówi saper. - Moja żona się o mnie boi. Dla mnie to ru­ty­na.

Wy­na­gro­dze­nie sa­pe­rów i ich po­moc­ni­ków jest skrom­ne. W Niem­czech – w za­leż­no­ści od kraju związ­ko­we­go i wieku – za­ra­bia­ją mie­sięcz­nie mię­dzy 2400 a 3500 euro brut­to, do tego do­cho­dzą jesz­cze czę­sto do­dat­ki za nie­bez­piecz­ne wa­run­ki pracy w wy­so­ko­ści do 1000 euro. Dawne nie­wy­pa­ły za­bi­ja­ją także ni­cze­go nie­świa­do­mych oby­wa­te­li. W paź­dzier­ni­ku 2006 r. stra­cił życie ope­ra­tor ko­par­ki na jed­nej z budów na au­to­stra­dzie nie­da­le­ko Aschaf­fen­bur­ga – eks­plo­do­wał nie­wy­pał, kiedy fre­zar­ka tra­fi­ła na bombę. W 2008 r. rol­nik w nad­reń­sko-west­fal­skiej miej­sco­wo­ści Ge­ilen­kir­chen zgi­nął pod­czas ko­sze­nia – tra­fił na gra­nat fos­fo­ro­wy.

W Ora­nien­bur­gu sa­pe­rzy pró­bo­wa­li zmi­ni­ma­li­zo­wać tego typu za­gro­że­nia. Wy­ko­rzy­sta­li do­ku­men­ta­cję ame­ry­kań­ską – pi­lo­ci fo­to­gra­fo­wa­li bo­wiem swoje cele po każ­dym ataku bom­bo­wym, by w ten spo­sób uwiecz­nić suk­ces swo­jej misji. Na tych zdję­ciach do­brze wi­docz­ne są leje po bom­bie, po­wsta­łe w wy­ni­ku eks­plo­zji ła­dun­ków wy­bu­cho­wych – i tzw. po­dej­rza­ne punk­ty wska­zu­ją­ce na ude­rze­nie bez eks­plo­zji. Wła­śnie tutaj od­po­wied­nie służ­by po­szu­ku­ją nie­wy­bu­chów. Nie­ste­ty, na zdję­ciach nie da się roz­po­znać ok. jed­nej trze­ciej z nich. Po­szu­ki­wa­cze nie­wy­bu­chów stwo­rzy­li mapę z 1900 lo­ka­li­za­cja­mi, w któ­rych można się spo­dzie­wać bomb. Ponad jedna trze­cia z nich zo­sta­ła spraw­dzo­na. W każ­dym takim punk­cie do­ko­nu­je się do 57 na­wier­tów, na­stęp­nie teren jest spraw­dza­ny spe­cjal­ny­mi me­ta­lo­wy­mi son­da­mi. Na ich koń­cach znaj­du­je się cewka, która drga, kiedy w głębi re­je­stro­wa­ne są im­pul­sy ma­gne­tycz­ne. Bomby zna­le­zio­no na te­re­nach pod za­bu­do­wę miesz­ka­nio­wą i przed pew­nym gim­na­zjum; trze­ba było także zbu­rzyć dom jed­no­ro­dzin­ny, po­nie­waż po­dej­rze­wa­no tam obec­ność bomby.

Takie akcje to po­waż­ne ob­cią­że­nie dla bu­dże­tu landu Bran­den­bur­gii. Od czasu zjed­no­cze­nia Nie­miec rząd w Pocz­da­mie wydał już 315 mln euro na po­szu­ki­wa­nia i usu­nię­cie bomb oraz innej amu­ni­cji z cza­sów wojny. Rząd nie­miec­ki zwró­cił wpraw­dzie lan­do­wi 108 mln euro, ale tylko za usu­nię­cie nie­miec­kiej amu­ni­cji, a nie alianc­kich bomb, przy czym na­bo­je, gra­nat­ni­ki prze­ciw­pan­cer­ne, gra­na­ty i bomby We­hr­mach­tu sta­no­wią znacz­nie mniej­szą część po­wo­jen­nych po­zo­sta­ło­ści mi­li­tar­nych. Nie­miec­ki Bun­de­srat kry­ty­ku­je nie­spra­wie­dli­we roz­dzie­le­nie ob­cią­żeń. W 2011 r. zło­żył pro­jekt usta­wy fi­nan­so­wa­nia po­zo­sta­ło­ści mi­li­tar­nych – cał­ko­wi­te kosz­ta ich usu­wa­nia ma prze­jąć woj­sko. Kanc­lerz An­ge­la Mer­kel nie za­ak­cep­to­wa­ła tego pro­jek­tu. Kiedy trafi do Bun­de­sta­gu, nie wia­do­mo.

Mi­ni­ster spraw we­wnętrz­nych Bran­den­bur­gii Diet­mar Wo­id­ke nie kryje obu­rze­nia. - Nie­usta­ją­ce za­gro­że­nie, jakie sta­no­wią alianc­kie środ­ki bo­jo­we, jest dzie­dzic­twem wojny, którą pro­wa­dzi­ły Niem­cy, a nie land Bran­den­bur­gii – ar­gu­men­tu­je. Sam land nie ma wpły­wu na hi­sto­rycz­ne­go pecha, że znaj­do­wał się na te­re­nie głów­nych walk dru­giej wojny świa­to­wej." Rów­nież bur­mistrz Ora­nien­bur­ga Hans-Jo­achim La­esic­ke jest obu­rzo­ny za­cho­wa­niem kanc­lerz: - Iry­tu­je mnie igno­ran­cja rządu nie­miec­kie­go, pod­czas gdy my w Ora­nien­bur­gu sie­dzi­my na becz­ce pro­chu.
http://m.onet.pl/wiadomosci/prasa,zj2z9

[MarcinP]

Mi­ni­ster spraw we­wnętrz­nych Bran­den­bur­gii Diet­mar Wo­id­ke nie kryje obu­rze­nia. - Nie­usta­ją­ce za­gro­że­nie, jakie sta­no­wią alianc­kie środ­ki bo­jo­we, jest dzie­dzic­twem wojny, którą pro­wa­dzi­ły Niem­cy, a nie land Bran­den­bur­gii – ar­gu­men­tu­je"

Ja pi...tolę. Za chwilę gotów pozwać USA i Brytanię, w imieniu niewinnego landu Brandenburgii. DO dziś wydawało mi się, że to Szwajcaria była neutralna, hehehe...

[Speedy]

A ja tu jak zwykle w kwestii bombowej:

Henry Chan­dler miał ze swo­je­go Bo­ein­ga B-17 pięk­ny widok na Mar­chię Bran­den­bur­ską: [...] do­wo­dził jedną z 612 ma­szyn ósmej ame­ry­kań­skiej floty po­wietrz­nej, która tego dnia ob­ra­ła kurs na Ora­nien­burg i zrzu­ci­ła na to małe mia­sto 11 bomb wa­żą­cych każda po 500 kg.

11 bomb po 500 kg - czyli zapewne 1000-funtowych, 454 kg - to jest razem około 5 ton. To jest sporo więcej niż maksymalny udźwig B-17G (2740 kg); choć oczywiście prawie zawsze prawie każdy samolot może zabrać ładunek ponad-maksymalny" przy pewnych ograniczeniach np. zasięgu. Ale przeanalizowałem sobie układ węzłów w komorze i wydaje mi się że nie da rady tyle podwiesić. Na pewno dałoby się 8 x 450 kg (6 bomb w komorze + 2 na podwieszeniu zewnętrznym). Być może dałoby się 10; ale tę 11-tą to już chyba pocztą musieliby wysłać... Ponadto Amerykanie raczej unikali zabierania super-wielkiego ładunku; zawsze raczej zabierali mniej bomb starając się uzyskać lepsze właściwości lotne, co ułatwiało przedarcie się do celu, samo celowanie itd.

Przypuszczam więc, że w tym artykule jest błąd i chodziło o 11 bomb 500-funtowych (227 kg), nie 500-kilowych. Standardowy ładunek w komorze B-17 to 12 x 227 kg; oczywiście swobodnie mogli wziąć o 1 mniej żeby mieć lżejszy samolot czy z jakiejkolwiek innej przyczyny.

[woytas]

...Od czasu zjed­no­cze­nia Nie­miec rząd w Pocz­da­mie wydał już 315 mln euro na po­szu­ki­wa­nia i usu­nię­cie bomb oraz innej amu­ni­cji z cza­sów wojny..."
Może im wysłać polskie faktury za rozminowywanie?

[Hebda]

..

[Hansdekawka]

:)))
oddajcie im te naboje!!!

[Bandi1973]

ale bez łusek :D

[krism]

Ja im sie nie dziwie ,kazdy chce mieszkac bez wizji ze przejerzdzajacy obok traktor wyzwoli wybuch jakiegos ladunku, wracajac do sprawy pieniedzy to mlodzi niemcy maja juz dosc wspominania wojny w kategoriach placcie za nia tym bardziej jak slysza np: teksty premiera grecji iz bedzie zadac dzis nowej puli kasy wlasnie w zwiazku z wojna i to pomimo tego iz niemcy kare grecji zaplacili a to juz w latach 70-tych. Tak czy inaczej wlasnie dzis bylem w dreznie (opisuje to w innym watku) i tam raczej o bombardowaniach nikt z mlodych nie pamieta, chodz tez trudno sie dziwic jako ze znaczna ich czesc (mlodych niemcow) czesto pochodzi z zupelnie innych zakatkow swiata.

[Lipek]

Krism, nie myślisz chyba, że Niemcy pomagają Grecji bezinteresownie.

Greckie obligacje są w większości w rękach niemieckich banków. Wykupując je za unijne pieniądze (m.in. nasze, ofiarowanie wspaniałomyślnie przez Gingera - wszak stać nas), Angela wspomaga swoje banki i instytucje finansowe.

To tak w ramach małego OT.

Twoje ostatnie, słuszne zresztą stwierdzenie, pozwoliłem sobie zilustrować obrazkiem ;)