kindzal Napisano 1 Sierpień 2007 Autor Napisano 1 Sierpień 2007 Znalazlem takie bardzo ciekawy artykul w Kurierze Brzeskim" :Dotarliśmy do nieznanych do dzisiaj dokumentów wewnętrznych UB i SB świadczących, że część oddziału Narodowych Sił Zbrojnych ze zgrupowania „Bartka” mogła zostać rozbita w czasie strzelaniny w Malerzowicach niedaleko Grodkowa w lipcu 1947 z przeważającymi siłami Urzędu Bezpieczeństwa z Niemodlina, którego ówczesnym komendantem był Józef Bedlewski. Nie wiadomo jednak, czy dokument ten, który opisuje działania UB i SB na Opolszczyźnie mówi prawdę. A może to właśnie w tej miejscowości znajduje się miejsce, gdzie odbyła się druga po Barucie masowa egzekucja, przy której mogli być wykorzystani także sowieccy żołnierze (bliskość brzeskiego garnizonu).Jak podaje kalendarium dołączone do tego dokumentu, to właśnie w miejscowości Malerzowice zatrzymała się grupa zbrojna licząca około 40 osób należąca do „bandy Bartyka” . Chodzi tu z pewnością o wieś, która obecnie zamieszkuje 540 osób i znajduje się powiecie nyskim w pobliżu Łambinowic. Trzeba jednak pamiętać, że w województwie opolskim są jeszcze jedne Malerzowice - tyle że Małe, w których jest kamieniołom a miejscowość znajduje się około 30 km od granicy z Czechami. Jednak wszystko wskazuje na to, że chodziło tu o Malerzowice Wielkie, gdyż funkcjonariusze bezpieki byli ściągnięci z PUBP w Niemodlinie, a więc niespełna 10 km od miejsca zbrojnej potyczki albo zbrodni.Grupa NSZ-owców zamierzała przejść do Czechosłowacji. Jednak powiadomieni funkcjonariusze PUBP w Niemodlinie przybyli na miejsce, gdzie doszło do walk, w wyniku której prawie wszyscy ze zgrupowania ponieśli śmierć. Strat ze strony funkcjonariuszy PUBP nie było. Tyle możemy dowiedzieć się z zachowanego kalendarium działań UB i SB ( z nadrukiem: do użytku wewnętrznego).Cała akcja miała się odbyć w ramach tajnego planu likwidacji „B”, który zakładał przetransportowanie żołnierzy NSZ na dzisiejszą Opolszczyznę w okolice Barutu, ale także w pobliże Łambinowic pod pretekstem przerzutu na zachód na teren amerykańskiej strefy okupacyjnej, realizowanym wcześniej przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego na terenie Podbeskidzia. Bezpieka wprowadziła też w bezpośrednie otoczenie kierownictwa NSZ dwóch agentów Henryka Wendrowskiego ”Lawinę” i Czesława Krupowca „Korzeń” , którzy mieli rozpracować działający po wojnie NSZ i doprowadzić do ostatecznej likwidacji żołnierzy NSZ-u poprzez potajemne ich wymordowanie.Według innego historyka Arkadiusza Karbowiaka prowaokacja sił bezpieczeństwa zapewne nie zostałaby ujawniona, gdyby nie ucieczka z miejsca kaźni jednego z uczestników eskapady Andrzeja Bujaka „Brzozy”. Bujak dotarł do sztabu „Bartka” i opowiedział o finale rzekomego wyjazdu na Zachód. Dzięki tym informacjom akcja wyjazdu została wstrzymana, co z pewnością uratowało życie wielu żołnierzom NSZ. Zgrupowanie kpt. „Bartka” przetrwało do amnestii ogłoszonej w lutym 1947 roku. Niestety, sam kpt. Henryk Flame został zastrzelony przez funkcjonariusza MO 1 grudnia 1947 roku.Zdaniem historyka Tomasza Kurpierza z katowickiego IPN-u najważniejszym rozgrywającym w całej operacji ubeckiej przeciwko zgrupowaniu „Bartka” był funkcjonariusz UB Henryk Wendrowski były żołnierz AK już od 1944 roku działający po stronie komunistów, który w latach następnych odegrał jedną z kluczowych ról w opanowaniu przez władze bezpieczeństwa krajowych struktur Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.W czasie ubeckiej akcji H.Wendrowski występował pod pseudonimem „Lawina” i właśnie jako kpt.”Lawina” jesienią 1945 roku został wprowadzony przez bezpiekę do Rady Politycznej NSZ Okręgu Śląskiego. Prawdopodobnie w połowie kwietnia 1946 Wendrowski rozpoczął działania operacyjne w Gliwicach, gdzie podając się za organizatora pracy konspiracyjnej wprowadzony został w miejscowe środowiska opozycyjne. W lipcu 1946 r. przy współpracy z agentem „RR” za pośrednictwem „Warmińskiego” byłego szefa Wydziału I Organizacyjnego Okręgu Krakowskiego NSZ występujący ubek, oficjalnie jako przedstawiciel „Okręgu NSZ” dotarł do jednego z „łączników” „Bartka”. Ten łącznik był przekonany, że pracuje on na rzecz sztabu organizacji, z którą związany był już w okresie wojny, doprowadził funkcjonariusza UB do samego „Bartka”, czyli mjr Flame, który wtedy przebywał wraz ze swoim oddziałem na Baraniej Górze.Do pierwszego spotkania kapitana „Lawiny” z dowódcą zgrupowania doszło na początku sierpnia w obozowisku leśnym. Od tego czasu wydarzenia potoczyły się błyskawicznie. W niedługim czasie doprowadziły do wymordowania większości oddziału. Funkcjonariusz UB występujący oficjalnie jako kpt. „Lawina” umiejętnie przedstawił fikcyjny rozkaz „Okręgu NSZ” nakazujący przeniesienie zgrupowania w kilku transportach w rejon Jeleniej Góry, gdzie miała być rzekomo kontynuowana walka zbrojna. ”Bartek „ pomimo zastrzeżeń ostatecznie zaakceptował plan przerzutu swoich żołnierzy. Według historyka IPN-u z Katowic szczegółowy plan przerzutu zakładał cztery transporty w pierwszych dniach września. Pierwszy miał objąć kilkunastu żołnierzy, pozostałe po około 40, czyli łącznie około 140 osób. Ciężka i długa broń miała być przewieziona w osobnych ciężarówkach.Podczas akcji związanej z planem „B” Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zadecydowało o umieszczeniu w tzw. „punkcie opolskim” uzbrojonej grupy operacyjnej UB, która miała występować „pod płaszczykiem ludzi wyznaczonych przez Okręg Opolski NSZ dla ochrony punktu” pisze T.Kurpierz.Bezpieka nie próżnowała i już w lutym 1946 nastąpiły aresztowania członków NSZ-u w Opolu, według bezpieki organizacja miała działać na terenie cementowni „Groszowice”. Miesiąc później doszło do potyczki zbrojnej z zgrupowaniem Panka ps. „Rudy” liczącym ok.70 ludzi. W tej akcji brali też udział funkcjonariusze MO i UB z Brzegu.Oddział „Rudego„ działał przede wszystkim w lasach kępińskich, ale także w rejonie Bolesławca, Skomlina i Wołczyna na terenach należących do województw poznańskiego i łódzkiego. Żołnierze „Rudego” wykonywali wyroki na działaczach PPR-u , funkcjonariuszach MO i UB. Jedną z najgłośniejszych akcji „Rudego” był napad na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa w Kępnie, gdzie NSZ-owcy zastrzelili kilku funkcjonariuszy UB. Warto przypomnieć, że partyzanci „Rudego” współpracowali także z PSL-em w Namysłowie. Nie jest wykluczone, że jakieś ich oddziały albo poszczególni żołnierze ukrywali się w lasach w pobliżu Namysłowa.Także w 1946 roku UB zlikwidowało kolejny oddział NSZ-u na Opolszczyźnie pod dowództwem Jerzego Mulaka ps. ”Śmiech”.W skład grupy wchodziło 14 partyzantów. Działalnością swą oddział obejmował powiat strzelecki i gliwicki. W wyniku działań został zastrzelony strażnik tartaku w Żędowicach, członek PPR-u Nikodem Prochota. Ponadto oddział miał też przygotowywać akcje dywersyjne, których celem było m.in. niszczenie mostów i wiaduktów kolejowych.Jeśli chodzi o działalność NSZ -u na Śląsku i Opolszczyźnie to już we wrześniu 1945 roku został powołany Inspektorat Ziem Południowo -Zachodnich mający się składać z trzech okręgów -Górny Śląsk, Śląsk Opolski i Dolny Śląsk. Wyznaczony został też komendant Okręgu Śląsk Opolski – Stanisław Miodoński ”Sokół”. Jednak na przełomie października i listopada 1945 r. na skutek gigantycznej operacji UB siły NSZ na Śląsku zostały całkowicie rozbite. Przetrwały tylko niewielkie grupy NSZ-owców pod nazwą Śląskie Siły Zbrojne , ale i tu pojawiła się agentura, która ostatecznie doprowadziła do rozbicia i upadku tej organizacji.Tymczasem jeśli chodzi o zbrodnię w Barucie, ale także w pobliżu Łambinowic rodzi się pytanie: kto wydał rozkaz zamordowania żołnierzy. Czy operacja była zaplanowana z góry, czy też decyzja została podjęta w czasie akcji – zastanawia się T. Kurpierz. Wendrowski kluczowa osoba w akcji na prawdopodobnych sprawców odpowiedzialnych za rozkaz zabicia żołnierzy „Bartka” wskazywał swych przełożonych -wiceministra Romana Romkowskiego oraz kierownika Wydziału III Departamentu MBP mjr. Władysława Śliwę, a szefostwo WUBP w Katowicach (w tym szczególnie zastępcę szefa WUBP kpt. Marka Finka odpowiedzialnych za wykonanie akcji.Po Barucie, gdzie cieżarówki z żołnierzami w polskich mundurach - jak wspominają nieliczni świadkowie - dojechały do lasu na wzgórzu Hubertus, gdzie stała duża stodoła, w której najprawdopodobniej ich zamknięto, a następnie stodołę wysadzono.Prokurator Przemysław Piątek z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach szacuje, że w czasie zaplanowanej zbrodni UB wspieranej przez NKWD mogło zostać wymordowanych około 200 żołnierzy NSZ właśnie ze zgrupowania „Bartka”, drugim masowym grobem może być teren w pobliżu byłego poniemieckiego lotniska pod Grodkowem, albo wieś Malerzowice, o której wspomina dokument, do którego dotarliśmy. Jednak w tym ostatnim wypadku do walk albo zbrodni miało dojść nie jak to obecnie określają historycy jesienią 1946 roku, ale dopiero latem 1947 roku. Być może była to ta ostatnia grupa, która nie zdążyła wyjechać wtedy w czasie operacji przerzutu planu „B” i uchroniła się dzięki informacjom od żołnierza, któremu udało się zbiec „Brzozy”. A może, dokument do którego dotarliśmy, specjalnie zmienia datę, aby zatrzeć masową zbrodnię. W wolnej Polsce okoliczności zbrodni mimo długoletniego śledztwa nie wiele wyjaśniły i początkowo śledztwo w sprawie likwidacji ok. 200 członków zgrupowania NSZ „Bartek” prowadzone przez Prokuraturę Rejonowa w Gliwicach oraz śledztwo w sprawie zbrodni dokonanych na członkach NSZ na terenie Łambinowic prowadzone przez Prokuraturę Okręgową w Opolu wobec nie wykrycia sprawców zostały umorzone.Analiza materiałów śledztwa Prokuratury Okręgowej w Opolu wykazała, iż nie zostały wyczerpane wszystkie możliwości dowodowe zmierzające do wykrycia sprawców, jak również ustalenia osób pokrzywdzonych, co pozwala na jego kontynuowanie. Wobec tego prokurator Oddziałowej Komisji ŚZpNP w Katowicach wydał postanowienie o przejęciu do dalszego prowadzeni śledztwa w powyższej sprawie.W dniu 10 października 2001 prokurator Oddziałowej Komisji w Katowicach wydał postanowienie o połączeniu spraw i wznowieniu śledztwa w sprawie zbrodni zabójstwa dokonanej przez funkcjonariuszy byłego MBP na czł. Narodowych Sił Zbrojnych ze zgrupowania „Bartek „ z rejonu Podbeskidzia. Aktualnie prokuratorzy z katowickiego IPN-u badają tzw ślad grodkowski.Właśnie kaowicki IPN ustalił na podstawie zeznań niestety nie żyjącego świadka funkcjonariusza UB o czym pisała ostatnio NTO, że grób żołnierzy podziemia niepodległościowego znajduje się w odległości 6-10 km od dawnego lotniska pod Grodkowem w kwadracie Stary Grodków -Więcmierzyce -Kopice – Chróścina. Czyżby Malerzowice były tym ostatnim punktem masowej zbrodni nie wspomnianym, ani przez katowicki IPN, ani przez dziennikarza NTO Macieja T.Nowaka. Wskazuje na to dokument na podstawie, którego ośmieliliśmy się postawić hipotezę na temat zbrodni malerzowickiej.Wiktor Krzewickihttp://kurierbrzeski.com.pl/modules.php?module_name=articles&action=show_article&a_id=45 Cytuj
piotrek_k Napisano 1 Sierpień 2007 Napisano 1 Sierpień 2007 Ciekawy artykuł, bardzo ciekawy, warto byłoby sie dowiedzieć cos wiecej może mi sie uda bo znam troche ludzi co sie ta sprawą kiedyś zajmowali jak udami sie z nimi skontaktować to opisze tu co udało mi sie znaleźć.pozdrawiam Cytuj
kindzal Napisano 2 Sierpień 2007 Autor Napisano 2 Sierpień 2007 Piotrek jabys mial jakies nowe info to chetnie sie zapoznam.A tutaj fotografia Bartka" wykonana po jego zabojstwie, dokonanym przez milicjanta (ktory pozniej zginal pod kolami pociagu.... Cytuj
traper6 Napisano 2 Sierpień 2007 Napisano 2 Sierpień 2007 Ok.200 żołnierzy, 200 istnień ludzkich, 200 bojowników o Naszą Niepodległą, 200 ukochanych ojców i synów..... Zamordowani....... Czy ktoś im kiedyś zapali świeczkę na bezimiennej i ukrytej mogile ??? Smutne......... Cytuj
DaViDLfC Napisano 4 Sierpień 2007 Napisano 4 Sierpień 2007 Witam, kindzial z poprzednich postów wynika ze mieszkasz gdzies w okolicach biechowa, tak mi sie wydaje. Moze chcesz podzielic sie informacjami o jakze tajemniczej poczcie w biechowie :D:D Cytuj
kindzal Napisano 4 Sierpień 2007 Autor Napisano 4 Sierpień 2007 No niestety mieszkam baaaaaaaardzo daleko od Biechowa...ale faktycznie cos mi sie obilo o uszy,ze owa poczta w Biechowie jest na sprzedaz za jakies 200.000 PLN ;) A pozatym byla tam jakas centrala telefoniczna(w piwnicy)przed i po wojnie i nic tajemniczego tam niema:))) Cytuj
DaViDLfC Napisano 4 Sierpień 2007 Napisano 4 Sierpień 2007 znasz moze tomka B (beny;banan) z biechowa ?? Cytuj
kindzal Napisano 9 Październik 2007 Autor Napisano 9 Październik 2007 Nareszcie cos sie zaczyna dziac w tym temacie :http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070919/REGION/70919037Mord w Barucie - zagadka będzie wyjaśnionaGeoradar znalazł fundamenty stodoły, w której w 1946 r. zamordowano żołnierzy NSZ i wskazał dół, gdzie mogą leżeć ich szczątki.Robert Kmieć: – Tu kiedyś wykopano dół, mogą w nim leżeć szczątki pomordowanych. Pod lupą Adam Sikorski jest autorem programu Było, nie minęło” ukazującego się na antenie TVP3 i Telewizji Polonia, w którym odsłania tajemnice II wojny światowej. Poszukuje m.in. samolotów i czołgów. Na Opolszczyznę zaprosił go wojewoda opolski. Dzisiaj Adam Sikorski i Robert Kmieć będą prowadzili poszukiwania w Starym Grodkowie i Kopicach. W sprawie wymordowania żołnierzy NSZz oddziału "Bartka” śledztwo prowadzi prokurator Piotr Nalepa z IPN w Katowicach. Zaznacza, że w Barucie na początku lat 90. prowadzono już prace archeologiczne, które nie przyniosły efektu. -Ale warto podejmować kolejne próby - dodajeNalepa. - Każda informacja jest cenna i może nas przybliżyć do wyjaśnienia zagadki.Pii, pii, pii - piszczał co chwila wykrywacz metali w rękach geologa, Roberta Kmiecia.- To mogą być guziki z żołnierskich mundurów albo łuski po pociskach, którymi dobijano rannych - tłumaczył Adam Sikorski z TVP3 z Lublina.Wczoraj Kmieć i Sikorski, używając m.in. georadaru, przeszukiwali las w okolicach Baruta, na pograniczu województwa opolskiego i śląskiego. Prawdopodobnie we wrześniu 1946 r. UB wymordowało tam połowę z 200 żołnierzy NSZ z oddziału Bartka”, których podstępnie zwabiono z Podbeskidzia na Opolszczyznę. Drugą część partyzantów zamordowano w okolicach poniemieckiego lotniska w Starym Grodkowie. Do tej pory nie natrafiono jednak na żadne materialne ślady bestialstwa sprzed 60 lat.Świadkowie opowiadają, że na wzgórzu w lesie pod Barutem doszło do makabrycznego mordu. Z ich relacji wynika, że ubecyprzy pomocy sowieckiego NKWD podstępem rozbroili partyzantów i zamknęli w stodole, którą wysadzili w powietrze. Wybuch zniszczył budynek, a szczątki ciał rozrzucił po okolicznych drzewach. Wczoraj na polanie udało się odnaleźć zarys fundamentów stodoły. Miejsce zaznaczono, wbijając drewniane paliki.Około 30 metrów w bok, już w lesie, georadar wskazał wykop. Długość - 6 metrów, szerokość - 3 m, a głębokość - 1,5 m. Po wysadzeniu stodoły z żołnierzamiNSZ szczątki ciał - według relacji świadków - zakopano w lesie. To może być miejsce ich pochówku. Georadar na niebiesko zaznaczył miejsce, w którym struktura ziemi została poruszona.- Nasze przypuszczenia mogą potwierdzić tylko archeolodzy, dokonując prac odkrywkowych - tłumaczył AdamSikorski.Ponadto georadar kilkakrotnie wskazywał "czerwone miejsca” - tak zaznacza mineralizację gleby. Mineralizacja to zmiana składu chemicznego spowodowana rozkładem cząstek organicznych, np. ludzkich zwłok. Ale mogą to być także śmieci.- Ilość sygnałów jest taka, że trzeba kopać. Ani przez moment nie wątpiłem w to, że doszło tu do tragedii. Jednak metoda mordu nie mieści mi się w głowie - powiedział nam Adam Sikorski.- Prace archeologiczne będziemy chcieli zacząć tak szybko, jak to tylko będzie możliwe - zapewnił Bogdan Bocheński, rzecznik wojewody opolskiego.Poszukiwanie masowej mogiły wywołało zainteresowanie mieszkańców Baruta. Przychodzili do lasu, obserwowali, wypytywali.- Starzy ludzie dużo wiedzą, tylko do dziś boją się o tym opowiadać - mówił jeden z mężczyzn. Prosił, by nie podawać jego nazwiska. - Kiedyś, jeszcze za komuny, dziwiłem się, że gdy starsi przechodzili przez polanę, to się żegnali. Nie wiedziałem dlaczego. Dopiero później ojciec mnie uświadomił. Ta zbrodnia musi zostać wyjaśniona!Mężczyzna wskazał też miejsce w lesie, gdzie jego zdaniem mogą leżeć szczątki kilku żołnierzy, którym udało się uciec z transportu, ale UB dopadło ich i zastrzeliło w lesie. Poszukiwacze przedzierali się także przez zarośla, by sprawdzić jeszcze kilka innych miejsc wskazanych przez mieszkańców. Bez efektu. Cytuj
kindzal Napisano 19 Październik 2007 Autor Napisano 19 Październik 2007 Jezeli kogokolwiek to interesuje,to podaje ostatnie wiesci :Pod Starym Grodkowem ruszą poszukiwania pomordowanych17.10.2007 Poszukiwania grobów partyzantów z oddziału Bartka" zostaną wznowione. Na Opolszczyznę ma ponownie przyjechać dziennikarz TVP 3 Lublin Adam Sikorski, i geodeta Grzegorz Kmieć. Będą kontynuować rozpoczęte w połowie września badania. Pierwotnie prowadzili je w miejscowości Barut, leżącej na pograniczu województw śląskiego i opolskiego. Tam w 1946 roku, UB i NKWD wymordowało ponad 100 żołnierzy z oddziału Bartka. Teraz mają sprawdzić hipotezę, że kolejni partyzanci zostali zamordowani i pochowani koło Starego Grodkowa.Przypomnijmy: 60 lat temu, we wrześniu 1946 roku, UB wprowadziło swoich agentów w szeregi oddziału Henryka Flamego ps. Bartek", który działał na Podbeskidziu. Było to największe ugrupowanie Narodowych Sił Zbrojnych w tamtym rejonie. Bezpieka przygotowała prowokację: agenci zorganizowali transport na ziemie zachodnie, gdzie partyzanci mieli rzekomo kontynuować walkę. Część z nich trafiła w ciężarówkach do lasu w okolicy miejscowości Barut. Tam zostali zamknięci w stodole, którą wysadzono w powietrze. Wybuch zniszczył budynek, a szczątki żołnierzy rozrzucił po okolicznych drzewach.Drugą grupę partyzantów przewieziono w okolice poniemieckiego lotniska w Starym Grodkowie. Tam spito ich, rozbrojono i rozstrzelano. Egzekucję na nich wykonało sowieckie NKWD.Przez 60 lat, mimo kilku prób, nie udało się odnaleźć miejsca pochówku partyzantów z oddziału Bartka". W tej sprawie śledztwo prowadzi katowicki IPN. Kolejne poszukiwania zainicjował Bogdan Bocheński, rzecznik prasowy wojewody opolskiego. Ściągnął na Opolszczyznę Adama Sikorskiego, autora programu Było nie minęło", który poszukuje śladów drugiej wojny światowej. Sikorskiemu i geodecie Grzegorzowi Kmieciowi, dzięki georadarowi, udało się w Barucie namierzyć fundamenty stodoły, która wyleciała w powietrze. 30 metrów dalej odkryto ślady wykopu, w którym mogą spoczywać szczątki. Georadar zaznaczył miejsca, w których struktura ziemi została poruszona.- Prace archeologiczne chcemy zacząć tak szybko, jak to możliwe - mówi Bocheński. - Załatwiamy wszystkie formalności. Prace w Barucie będą prowadzić archeolodzy ze Śląska i Opola.Maciej T. Nowak - Dziennik Zachodni http://opole.naszemiasto.pl/wydarzenia/780444.html Cytuj
kindzal Napisano 20 Październik 2007 Autor Napisano 20 Październik 2007 Jescze jeden artykul :Śledztwo w sprawie ofiar bezpieki Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej szukają, gdzie zostali pochowani żołnierze oddziału Bartka Narodowych Sił Zbrojnych z Podbeskidzia. Zostali oni zamordowani przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w 1946 r. Prokuratorzy wykonali już odwierty w dwóch miejscach w rejonie Grodkowa na Opolszczyźnie. Nie natrafili tam jednak na ludzkie szczątki. Zamierzają kontynuować poszukiwania.- Ręczne wiertła utknęły na pewnym poziomie. Natrafiły na twardą warstwę żwiru. Dlatego musimy wiercić głębiej przy użyciu specjalistycznego sprzętu - poinformował prokurator Piotr Nalepa z katowickiego Oddziału IPN, zajmujący się śledztwem w tej sprawie.Antykomunistyczna grupa NSZ Henryka Flame, ps. Bartek, należała do największych i najaktywniejszych na Podbeskidziu w latach 1945-1947. W 1946 r., podając się za przedstawicieli sztabu Obszaru Zachodniego NSZ, pracownicy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego skontaktowali się z jej dowództwem. Podstępem zorganizowali fikcyjny przerzut części zgrupowania na Ziemie Zachodnie, skąd żołnierze mieli być przerzuceni za granicę do amerykańskiej strefy okupacyjnej. Faktycznie wywożono żołnierzy (źródła podają, że było ich około 200) do województwa opolskiego, gdzie w różny sposób ich mordowano.Katowicki IPN ustalił na podstawie zeznań nieżyjącego już świadka, że grób żołnierzy znajduje się w odległości 6-10 km od dawnego lotniska pod Grodkowem w kwadracie Stary Grodków - Więcmierzyce - Kopice - Chróścina. Cytuj
kindzal Napisano 16 Listopad 2007 Autor Napisano 16 Listopad 2007 Treść usunięta na żądanie Agora SA. z dnia 23 sierpnia 2010 roku.Post został zmieniony ostatnio przez moderatora Bocian 14:18 24-08-2010 Cytuj
kindzal Napisano 16 Listopad 2007 Autor Napisano 16 Listopad 2007 A to bylo w NTO :http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20071116/AKTUALNOSCI/71116028Barut > Archelodzy szukali grobu 'grupy Bartka'Prokurator z Instytutu Pamięci Narodowej i archeolog szukali dziś (16 listopada) w Barucie szczątków żołnierzy legendarnej grupy Bartka”.Niestety podczas trzygodzinnych badań nie udało się nic znaleźć. Zapowiadają, że wrócą do Baruta wiosną. (fot. Daniel Polak) - Robimy to świdrem geologicznym - wyjaśnia Dominik Abgałowicz, kierownik Działu Archeologii Muzeum Śląskiego w Katowicach.Naukowiec zrobił kilkadziesiąt odwiertów. Spod ziemi wyciągał kawałki ziemi z różnych głębokości. Niestety podczas trzygodzinnych badań nie udało się nic znaleźć.- Szukaliśmy ludzkich szczątków, a także fragmentów mundurów wojskowych. Czegokolwiek, co potwierdzałoby, że w 1946 roku zamordowano tu polskich żołnierzy.Wraz z nim na polanie pod wsią Barut (gmina Jemielnica) śladów mordu szukał Piotr Nalepa, prokurator z katowickiego oddziału Instytu Pamięci Narodowej.- Dziś poszukiwania okazały się bezowocne, ale wrócimy tutaj wiosną przyszłego roku - zapewnia Nalepa. - Na pewno nie odpuścimy tego śledztwa.Pomóc w szukania szczątków żołnierzy miały zrobione niedawno badania georadarem, a także wskazówka jednego z miejcowych mieszkańców. Georadar wskazał, że w dwóch miejscach ziemia jest wysoko zmineralizowana, co mogłoby być efektem tego, że są tam ludzkie szczątki.W Barucie w 1946 roku zamordowano żołnierzy legendarnego "Oddziału Bartka” należącego do Narodowych Sił Zbrojnych. Cytuj
kindzal Napisano 17 Listopad 2007 Autor Napisano 17 Listopad 2007 http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,4680794.html Cytuj
kindzal Napisano 17 Listopad 2007 Autor Napisano 17 Listopad 2007 http://opolskie.naszemiasto.pl/wydarzenia/790191.htmlZagadka Baruta nadal nie odkrytadziś Żadnego guzika, kości czy sprzączki od żołnierskiego paska nie udało się wczoraj znaleźć na polanie Hubertus koło Barutu. Nie wykopano niczego co pomogłoby w zlokalizowaniu miejsca pochówku partyzantów z oddziału Bartka", wymordowanych przez UB w bestialski sposób we wrześniu 1946 roku. Poszukiwania za pomocą świdra geologicznego prowadził Piotr Nalepa, prokurator IPN oraz Dominik Abgałowicz, archeolog z Muzeum Śląskiego w Katowicach.Swoje badania prowadzili w miejscach wskazanych przez georadar. We wrześniu br., ekipa Adama Sikorskiego z TVP3 Lublin, namierzyła wykop, ok. 30 metrów od polany Hubertus, w którym mogłyby być pochowane szczątki zabitych żółnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.Świdrem dokonywano odwiertów i dokładnie, centymetr po centymetrze, szpachelką przeglądano wydobytą ziemię.- Ile takich dziur już w tej sprawie wykopaliśmy, na razie bez efektu - mówił prokurator Piotr Nalepa.- Nic nie wskazuje na to by w tym miejscu był wcześniej wykopywany dół - mówił dr Dominik Abałowicz.Mimo niepowodzenia naukowcy nie poddają się. Obiecują, że wiosną wznowią poszukiwania. Nie tylko w Barucie, ale także w innych miejscach na Opolszczyźnie, gdzie mogą spoczywać żołnierze Bartka".Po godzinie poszukiwań w lesie koło Barutu, do wiercących w ziemi prokuratora IPN Piotra Nalepy i archeologa Dominika Abałowicza, podszedł Józef Broll i powiedział: - Panowie nie tędy droga.Wśród grupy osób obserwujących prace zapadła cisza.- To jest po drugiej stronie polany. Miałem wtedy 11 lat i to widziałem - kontynuował mieszkaniec Barutu.We wrześniu 1946 r., na polankę Hubertus podjechało kilka ciężarówek z partyzantami. Umieszczono ich w stojącej tam leśniczówce. Budynek wysadzono. Szczątki żołnierzy, ich mundury siła wybuchu rozrzuciła po okolicznych drzewach.- Najpierw był wielki huk, a później przez pół godziny było słychać karabiny CKM - opowiadał pan Józef.Z jego relacji wynika, że ubecy wykopali dół, do którego powrzucali szczątki partyzantów . Tylko, że był on z drugiej strony polany, nie z tej gdzie prowadzono poszukiwania.- Później zrobili tam wielki ogień. Tam musi być choćby spalenizna- ciągnął pan Józef. - Wybuch był w poniedziałek rano, ale teren przez tydzień obstawiało wojsko. Mogliśmy tam pójść dopiero w następną niedzielę.Prokurator Piotr Nalepa zabrał go na drugą stronę polany. Tam mieszkaniec Barutu narysował na śniegu miejsce, w którym według jego pamięci miał się mieścić dół.- Chodziliśmy w to miejsce przez lata i kładliśmy kwiaty - relacjonował pan Józef. - Kazał mi ojciec, jakbym tego nie zrobił, to bym dostał lanie.W 1991 r., w trakcie pierwszego śledztwa dotyczącego tragedii oddziału Bartka" Józef Broll był przesłuchiwany, ale nic nie powiedział.- Bałem się - uzasadnia.Poszukiwania mogiły żołnierzy Bartka" trwają już od kilkunastu lat. Sprawa jest zagadkowa. Wiele relacji świadków potwierdza wydarzenia z września 1946 r. Pewne jest, że ok. 200 partyzantów zaginęło w tamtym czasie bez wieści.Z Żywiecczyzny, gdzie operowali wyjechali walczyć na ziemie zachodnie i tam słuch o nich zaginął.Polanę koło Barutu przekopano już raz na początku lat dziewięćdziesiątych, ale niczego nie znaleziono.Istnieje hipoteza mówiąca o tym, że kilka lat po mordzie, UB wróciło na miejsce zbrodni i wykopało pozostałości po szczątkach i gdzieś wywiozło. Taka wersja tłumaczyłaby, dlaczego nie można znaleźć żadnych szczątków. Są to jednak przypuszczenia, bo nie ma żadnych dowodów, ani relacji świadków, którzy widzieliby ciężarówki wywożące pozostałości z Hubertusa.Prokurator Piotr Nalepa nie poddaje się jednak i zapowiada, że będzie szukał do skutku.Tragedia oddziału Bartka"Po wojnie, na Podbeskidziu działał 300 osobowy oddział Narodowych Sił Zbrojnych, którym dowodził Henryk Flame ps. Bartek". W 1946 r., UB wprowadziło w szeregi partyzantów kilku swoich agentów, m.in. Henryka Wendrowskiego ps. Lawina". Ich zadaniem było zorganizowanie przerzutu najpierw na ziemie zachodnie. Akcję rzekomo miało organizować kierownictwo NSZ, a w rzeczywistości kierowało nią UB.Transportów w sumie mogło być pięć. Wywieziono w sumie ok. 200 żołnierzy. Wszyscy zginęli. Na Opolszczyźnie jest kilka miejsc pochówku partyzantów, m.in. w okolicach Grodkowa. Poszukuje ich IPN.Problem z ujawnieniem prawdy wynika m.in. z powodu zniszczenia dokumentacji na temat akcji. Odnalezione papiery kończą się na 28 sierpnia 1946 r., czyli na miesiąc przed mordem w Barucie. Cytuj
Erih Napisano 10 Grudzień 2007 Napisano 10 Grudzień 2007 Czyli- dużo chałasu a dowodów brak. Wszystko w temacie . Już raz tak było że wieszcz nasz narodowy pogrzebał kogoś a potem .. nie wiedział gdzie oczy schować spotykając go na ulicy. Cytuj
kindzal Napisano 13 Maj 2008 Autor Napisano 13 Maj 2008 Tą miną ubecy mogli wysadzić Hubertusa.Fragment miny znaleziono wczoraj w Barucie. Piotr Nalepa, prokurator z katowickiego IPN, przy pomocy patrolu saperskiego, poszukiwał śladów, które pomogą odpowiedzieć na pytanie czy we wrześniu 1946 r. wymordowano tam kilkudziesięciu żołnierzy z partyzanckiego zgrupowania Bartka".http://opole.naszemiasto.pl/wydarzenia/850908.html Cytuj
kindzal Napisano 13 Maj 2008 Autor Napisano 13 Maj 2008 Senator Janina Fetlińska wygłosiła nastepujace oswiadczenie:Swoje oświadczenie kieruję do prezesa IPN, pana doktora Janusza Kurtyki.W dramatycznej historii II wojny światowej ciągle jest wiele nieodkrytych lub zaniedbanych miejsc kaźni Polaków w granicach obecnej Rzeczypospolitej. Jednym z nich, jak pisze Józef Harbat z Krosna w Naszym Dzienniku" z 4 sierpnia, jest miejsce zbrodni dokonanej przez UB i NKWD, w sposób przypominający mord żołnierzy w Katyniu lub mord Żydów w Jedwabnem, w pobliżu wsi Barut, gmina Jemielnica, powiat Strzelce Opolskie, na uroczysku Hubertus.We wrześniu 1946 r. UB i NKWD zamordowało około dwustu partyzantów działających w Polsce po roku 1945, byli to akowcy i członkowie NSZ, a także ochotnicy powracający z armii generała Andersa i generała Maczka. Młodych patriotów przewieziono w sześciu ciężarówkach do stodoły na terenie uroczyska Hubertus. Stodołę oblano benzyną i wysadzono granatami. Rannych dobijano strzałami w głowę lub bagnetami. Na tej polanie śmierci postawiono krzyż partyzancki, a w każdą ostatnią sobotę września odbywają się msze święte polowe w intencji ojczyzny i pomordowanych żołnierzy. Biorą w niej udział miejscowe władze, znikome jest zainteresowanie władz spoza regionu. W 2005 r. nie przyjechała nawet kompania Wojska Polskiego. Od 1989 r. miejsce to jest nazywane śląskim Katyniem.Historia ta nie jest znana poza powiatem strzeleckim, nie ma o niej wzmianki w podręcznikach szkolnych, nie znają jej nauczyciele historii. Przez piętnaście lat wolnej Polski nie ustalono sprawców mordu w Barucie. Nie mówi się o tym w mediach, nikt nie zabiega o wyjaśnienie tej historii.Dlatego za Józefem Habratem z Krosna zapytuję: jaki jest stan badań nad wyjaśnieniem tej tragedii najlepszych synów naszego narodu? Dlaczego dotąd nie wyjaśniono tej sprawy dotyczącej naszych rodaków, podczas gdy dokłada się starań w celu wyjaśnienia mordów dotyczących innych narodów? Dlaczego nie ukarano zbrodniarzy, jeśli jeszcze żyją? Czy nadal będziemy rozliczać ofiary systemu komunistycznego, a milczeć będziemy wobec zbrodniarzy? Cytuj
kindzal Napisano 7 Lipiec 2008 Autor Napisano 7 Lipiec 2008 Wierzbie: Szukali mogił partyzantów Bartka"02.06.2008Koparka i żołnierze w czwartek i piątek rozkopali podwórze Stanisława Beera z Wierzbia pod Łambinowicami. Szukali masowej mogiły kilkunastu żołnierzy z oddziału Bartka". Partyzanci, którzy walczyli w okolicach Żywca, podstępem zostali wywiezieni przez UB na Opolszczyznę i tu wymordowani. Ich grobów poszukuje katowicki Instytut Pamięci Narodowej, który prowadzi śledztwo w sprawie komunistycznej zbrodni. W 1946 r. zaginęło bez wieści co najmniej 167 partyzantów Bartka". Wywożono ich w kilku transportach. Jeden trafił do Barutu na granicy województw śląskiego i opolskiego. Inny właśnie do Wierzbia.Dlaczego szukano akurat na posesji Stanisława Beera?- Właściciel posesji, w latach siedemdziesiątych, kopiąc dół na wapno, natrafił na kości ludzkie - powiedział nam Piotr Nalepa, prokurator z IPN. - Te zeznania mają swoje potwierdzenia w relacji starszej mieszkanki Wierzbia, która w 1946 roku, widziała kilkunastu ukrywających się tu żołnierzy. O samej akcji jednak nic nie wie.By za komuny zbudować dom, najpierw trzeba było zgromadzić materiały - Stanisław Beer z Wierzbia opowiada historię sprzed lat. - Przywiozłem piasek, żwir. Musiałem też wykopać dół na wapno.To był początek lat siedemdziesiątych. Gdy Stanisław Beer zaczął kopać, jakieś 30 metrów od domu, który wówczas budował, a w którym dziś mieszka, natknął się na kości.- Nie miałem wątpliwości, że to ludzkie szczątki. Piszczele, kości udowe. Nie było tylko czaszek, ani kręgosłupów - opowiada.Kości odłożył na stertę. Zgłosił sprawę milicji, ale nikt się nie zainteresował, tak jakby ówczesnym władzom znalezisko było bardzo nie na rękę.Beer rozmawiał ze starszymi mieszkańcami Wierzbia. Dziś nie ma wątpliwości, że wiedzieli co to za szczątki i jaka jest ich historia. Jedni radzili: ostaw to, niech spoczywają w pokoju". Inni mówili: To swoi swoich wymordowali".Nikt nie był skory do rozmów, ani do zajęcia się sprawą. Beer w końcu rozwiózł kości i ziemię z wykopanego dołu po okolicznych polach.W miejscu gdzie je znalazł posadził krzew. Ku pamięci.Właśnie ten skrawek ziemi rozkopali w ubiegłym tygodniu żołnierze i koparka. Mimo przerzucenia ton piachu, i wdarcia się na głębokość 2,5 metra niczego nie znaleziono. Ani jednej kostki, ani jednej czaszki.- Widocznie musimy szukać głębiej. To jeszcze nie koniec naszych poszukiwań. Musimy tu wrócić - zapowiada Piotr Nalepa z IPN.Zaraz po wojnie, w 1946 r., w Wierzbiu stacjonowało nie tylko UB, ale także radzieckie NKWD. Waleria Gouda miała 11 lat. Pamięta jak pewnego dnia widziała kilkunastu mężczyzn idących drogą.- Różnie byli ubrani, a jeden to był tylko w spodniach - opowiada. - Weszli do jednego budynku, ale drewniane schody się zawaliły. Pobiegli do następnego, po drugiej stronie drogi. Ten budynek stoi do dziś, na podwórzu Stanisława Beera. Mieli wejść na strych.Co się stało później? Szczegóły nie są znane. Kilkunastu partyzantów z oddziału Henryka Flamego ps. Bartek" UB i NKWD miało rozstrzelać kilka metrów dalej, za szklarnią. Ich ciała spoczęły w ziemi.Uratował się tylko jeden, najmłodszy, 17-latek.- Został na strychu. Przykrył się matami słomianymi. Siedział tam z dwa-trzy dni, aż wszystko ucichło - opowiada historię pan Stanisław. - Te maty miałem na strychu długo, jeszcze w latach osiemdziesiątych.Młody partyzant poszedł na piechotę w okolice Baraniej Góry, gdzie operował Bartek". Szedł dwa tygodnie. Opowiedział o wszystkim. To położyło kres wywózce wojaków. Wcześniej, w pięciu-sześciu transportach, na Opolszczyznę wywieziono i zlikwidowano" co najmniej 167 mężczyzn nie zgadzających się na wprowadzenie w Polsce komunizmu.Uciekinier" uratował w ten sposób życie reszty żołnierzy z 350-osobowego zgrupowania Bartka" (zwanego także Królem Podbeskidzia"). Właz na strych (na zdjęciu) istnieje do dziś. Nie wiadomo jednak na pewno czy właśnie tu ukrył się młody partyzant. IPN zna jeszcze kilka wersji cudownego ocalenia jedynego żołnierza, który uszedł z życiem z ubeckiej zasadzki.Inny transport z partyzantami trafił do Barutu. Żołnierzy umieszczono w budynku, który nad ranem wysadzono w powietrze. Wszyscy zginęli. Ich szczątków szukano już wielokrotnie. Bez skutku. Najprawdopodobniej strzępy ciał i mundurów, które zostały po wybuchu spalono. Po kilku latach resztki, których nie strawił ogień wywieziono w inne miejsce. Ziemia nadal skrywa tajemnicę.Maciej T. Nowak - POLSKA Gazeta Opolska http://opole.naszemiasto.pl/wydarzenia/859617.html Cytuj
kindzal Napisano 22 Listopad 2008 Autor Napisano 22 Listopad 2008 W końcu są jakieś efekty poszukiwań:Czyje szczątki skrywa las pod Starym Grodkowem Nie wiem kto tu może spoczywać - mówi mieszkający w pobliżu Franciszek Solak. - Nawet nie wiem, czy oni zostali zabici czy zmarli w trakcie pracy. Naturalne skojarzenie nakazuje podejrzewać, że w odnalezionych grobach mogą spoczywać jeńcy z obozu w Łambinowicach. Nie musi to być jednak dobry trop. Sceptycznie wobec tej wersji nastawiony jest Edmund Nowak, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu-Łambinowicach. - Jestem zainteresowany wyjaśnieniem tej sytuacji, ale na razie nie przesądzałbym nawet, że to są jeńcy - powiedział Gazecie Opolskiej". - Tą blaszkę trzeba najpierw zbadać. Różne obozy miały różne blaszki. Blaszki identyfikacyjne jeńców z Łambinowic mają napisy Stalag 8 B" lub 344" lub też 8F318" (takie numery mieli jeńcy radzieccy)... Na znalezionej blaszce jest cyfra 3", a pod nim numer jeńca. Trójkę" - jak informuje Edmund Nowak - miał np. obóz w Żaganiu. Wiosną trzeba będzie dokonać ekshumacji. Wówczas najprawdopodobniej zostaną odnalezione kolejne tabliczki. Na ich podstawie być może uda się ustalić kim są spoczywające tam osoby. Następnie szczątki będzie można przenieść na odpowiedni cmentarz. Jeśli okaże się, że są to żołnierze Wehrmachtu, to trafią oni na nekropolię pod Wrocławiem. Dyrektor Nowak zaznacza, że w tych okolicach wielu więźniów było zatrudnianych do budowy autostrady. - Za mojej kadencji nie spotkałem się z tym by poza cmentarzem, w jednym miejscu pochowano tylu jeńców - powiedział nam Edmund Nowak. - Zazwyczaj są to pojedyncze groby. Prokurator Piotr Nalepa w trakcie poszukiwań partyzantów z oddziału Bartka" natrafił na kości ofiar wojny, choć nie są to szczątki tych, których szukał. Nie traci jednak nadziei, że znajdzie masowe mogiły żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z Żywiecczyzny. We wrześniu 1946 r., w kilku turach, ok. 180 młodych mężczyzn przewieziono na Opolszczyznę. Część z nich zginęła w miejscowości Barut na granicy województw opolskiego i śląskiego. Kilka mogił najprawdopodobniej znajduje się w okolicach poniemieckiego lotniska w Starym Grodkowie i koło Łambinowic. W jednym z tych miejsc partyzanci mieli zostać upojeni wódką, do której wstrzyknięto środek odurzający. Później zostali rozbrojeni, rozebrani i zamordowani. Akcję organizowało UB, a zabójstwa mieli dokonać NKWD. Ciała wrzucono do grobu. Razem z nimi spoczęły tam nieśmiertelniki niemieckich żołnierzy (by uniemożliwić ich identyfikację). Na początku lat dziewięćdziesiątych, przełamał się były funkcjonariusz UB (który asystował przy mordzie) i opowiedział o wszystkim. Teraz IPN próbuje znaleźć miejsca, które wskazał przed śmiercią funkcjonariusz. Prokurator Piotr Nalepa nie traci jednak nadziei i będzie szukał dalej. http://www.polskatimes.pl/gazetaopolska/stronaglowna/57756,czyje-szczatki-skrywa-las-pod-starym-grodkowem,id,t.html Cytuj
kindzal Napisano 22 Listopad 2008 Autor Napisano 22 Listopad 2008 Runo leśne zakrywało ślady ofiar wojny przez dziesiątki lat. Na miejscu pochówku, poukładano z kamieni nagrobki. Dawniej stały tam też krzyże, do których przybito tabliczki identyfikacyjne.- Tutaj stało ze 20 takich krzyży. Niektóre miały przybite po dwie lub trzy tabliczki. Ten cmentarz mógł mieć z 10 na 5 metrów - opowiada Franciszek Solak, który wskazał to miejsce prokuratorowi z IPN. - Ludzie stawiali tu znicze. Jak po wojnie tu chodziłem gdy byłem mały, to jeszcze wszystko stało. Ale już od pięćdziesięciu lat nic nie ma, to się poprzewracało.W minionym tygodniu, prokurator z IPN przeszukiwał okolice poniemieckiego lotniska w Starym Grodkowie. Właśnie wtedy natrafił na cmentarzyk w lesie. Dzisiaj jednak nie sposób określić kogo skrywa ziemia. Najprawdopodobniej mogą to być jeńcy wojenni. Wskazuje na to tabliczka identyfikacyjna.W pracy wykorzystywano wykrywacze metalu. Kopać w ziemi pomagali saperzy z Gliwic. Wiercąc w ziemi świdrem geologicznym udało się natknąć na kości.http://opole.naszemiasto.pl/wydarzenia/917766.htmlKatowicki IPN poszukuje świadków, którzy mogą coś wiedzieć o wydarzeniach z września 1946 r. lub znają miejsce pochówku żołnierzy Bartka".Jak udało się ustalić jedno z miejsc pochówku leży w okolicy 10-15 kilometrów od poniemieckiego lotniska w Starym Grodkowie. IPN w szczególności szuka miejsca, w którym mógł stać dom z klinkierowej cegły, przykryty czerwoną dachówką, z wysokim parterem, na który prowadziły kręcone metalowe schody z balustradą. Przed domem miał być klomb. Świadkowie mogą się kontaktować z IPN w Katowicach, albo naszą redakcją. Cytuj
lina_90 Napisano 22 Listopad 2008 Napisano 22 Listopad 2008 Bardzo ciekawa sprawa. Kolego kindzał mam do Ciebie wielką prośbę. Jestem bardzo poruszony i zainteresowany tym tematem. Tu pojawia się moja prośba byś na bieżąco informował nas o przebiegu działań.pzdr Cytuj
kindzal Napisano 23 Listopad 2008 Autor Napisano 23 Listopad 2008 Jeśli się pojawią nowe wieści, to z pewnością będę na bierząco informowal o tym.Temat lotniska w Starym Grodkowie byl już kilkakrotnie poruszany na lamach Odkrywcy", ostatnio w pazdziernikowym numerze.Ciekawym tropem w sprawie jest fakt, ze w 1946 roku Sowieci wysadzili część zabudowy lotniska, po czym opuścili ten teren... Fakt ten pokrywa się z UBeckimi raportami mówiącymi o wysadzeniu czlonków oddzialu Bartka" (po upojeniu alkoholem) w powietrze ! Dlatego należalo by moim zdaniem dokladnie spenetrować wszystkie wysadzone budynki. Sam kilkakrotnie zapuszczalem się w te ruiny, ale na dzień dzisiejszy niema możliwości zejścia zbyt daleko (ze względu na zawalenie). Posiadam również informacje, że w latach '90 pewna grupa poszukiwaczy z Wroclawia zapuścila się dośc daleko w podziemiach i nawet starala się wypompować zalane kondygnacje, bez powodzenia...Poniżej trochę zdjęć. Cytuj
kindzal Napisano 23 Listopad 2008 Autor Napisano 23 Listopad 2008 Zniszczone i zalane wodą budynki: Cytuj
Rekomendowane odpowiedzi
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.
Note: Your post will require moderator approval before it will be visible.