Irlandzki legion Napoleona

[danteXXI]

Żołnierzom 3. Pułku Cudzoziemskiego Legionu Irlandzkiego i współtowarzyszom broni z 17. Dywizji gen. Puthoda, bohaterom pól bitewnych Budziszyna, Lwówka Śląskiego, Wilczej Góry k. Złotoryi, Wrocławia, Płakowic nad Bobrem, walczących w 1813 r. o wolność Śląska i Łużyc, by pamiętano, że w tym budynku klasztornym i zamienionym na więzienie kościele byli internowani miłujący wolność Irlandczycy, Francuzi, Polacy i bonapartyści innych narodowości".

Na pamiątkę wydarzeń z 1813 roku, które miały miejsce w okolicach Namysłowa na Dolnym Śląsku, mieszkańcy miasta oraz Konsulat Irlandii z siedzibą w Poznaniu ufundowali tablicę pamiątkową powyższej treści. Niemal dwieście lat wstecz Polacy utracili monopol na hasło za wolność waszą i naszą" i od tej pory muszą się nim dzielić z Irlandczykami. Stratę można jednak przeżyć. Żołnierze Legionu Irlandzkiego Wielkiej Armii Cesarza Napoleona I sprali bowiem wówczas i to, co chwalebne, bez miłosierdzia naszych odwiecznych przyjaciół inaczej", Niemców i Rosjan. W dodatku obie te nacje za jednym zamachem.

Utworzenie koniczynowej jednostki w ramach armii francuskiej miało miejsce w 1803 roku. Składała się m.in. z uciekinierów z rozbitego przez Brytyjczyków powstania irlandzkiego z 1798 roku. Planowano wyłonić z niej kadry oficerskie, które miano w przyszłości wykorzystać przeciw Anglikom. Wkrótce pod zielonymi sztandarami zaczynają służyć Polacy, głównie dezerterzy, siłą wcielani do armii pruskiej. Po bitwach pod Jeną i Auerstedt armia ta, obiekt dumnych westchnień nadreńskich miłośników pokoju", została rozniesiona i to w ciągu ledwie kilku godzin. Z czasem naszych rodaków przybywa, by osiągnąć liczbę 201 osób w 1813 roku.

Po wielu odbytych wspólnie bitwach przybywają, pod dowództwem samego cesarza, na Śląsk. Korzystając ze swej bojowej determinacji, odwagi, umiejętności oraz geniuszu militarnego Napoleona, niemal z marszu zdobywają Wrocław. Legion, zwany wówczas 3. Pułkiem Cudzoziemskim, wchodzi w skład 17. Dywizji dowodzonej przez gen. Jacques'a Puthoda. Bierze on udział w najcięższych zmaganiach kampanii, pod Lwówkiem Śląskim. Przeciwnik, sojusznicze wojska prusko-rosyjskie, dysponuje wodzem nie byle jakim, jednym z najlepszych generałów w historii Niemiec - Blucherem. Do dzisiaj za Odrą, co propagandowo komiczne, uważa się tego pana za późniejszego zwycięzcę nad Napoleonem w bitwie pod Waterloo. Od wielu dziesięcioleci jest on także na stałe związany ze Śląskiem. W położonym nieopodal Lwówka miasteczku, zwanym Korbielowice, znajduje się jego mogiła. Potomek pruskiego dowódcy z linii brytyjskiej, Chris Vaile, wykupił niedawno i zamienił na hotel mieszczący się tam pałac generała. Zapewne wśród zabytkowych murów wspomina, jak Irlandczycy, Polacy oraz inne nacje przy pomocy szabel i cesarskiego geniuszu taktycznego zdejmowali wieniec zwycięstwa ze skroni jego protoplasty.

A pogrom był okrutny. Naprzeciw 80 tysięcy żołnierzy dowodzonych przez niemieckiego bohatera Bluchera stanęło raptem 50 tysięcy wojaków pod dowództwem cesarza. Zanim prusko-rosyjscy sojusznicy rozwinęli natarcie, zaatakował Napoleon i było po sprawie. Zwycięstwo okupiono jednak znacznymi stratami. Największe ponieśli Irlandczycy, prowadzeni do boju przez pułkownika Wiliama Lawlesa, zmagający się głównie z szarżami kawalerii. Po każdej z nich, nie tracąc na zawziętości, zwierali szyk, zadając nieprzyjacielowi straty. Nawet po zwolnieniu na odpoczynek strzelali ochotniczo z pobliskiego lasu do jeźdźców wroga. Po victorii przyszedł czas na wakacje. Ponad miesiąc przebywali w Górach Kaczawskich w zbudowanym przez siebie na tę okoliczność biwaku.

Irlandczycy już wcześniej walczyli na tych ziemiach ramię w ramię z Polakami. Pierwsi przybysze z Zielonej Wyspy trafili na Śląsk po upadku wspomnianego powstania z 1798 roku na mocy umowy króla Anglii Jerzego III i Prus Fryderyka Wilhelma III. Zesłano wówczas pięciuset do pracy przymusowej w kopalniach śląskich, a w czasie zmagań z Napoleonem wcielono do pruskiej armii. Część z nich, dezerterów z przymusowego wojska, zasiliła szeregi powstania huzarów polskich księcia Jana Nepomucena Sułkowskiego z 1807 roku w Tarnowskich Górach.

Po szeregu zwycięstw przyszedł czas na porażki. Fortuna, odwracająca się od 1813 roku od Bonapartego, podobnie potraktowała jego wiernych aliantów, Polaków oraz Irlandczyków. Po powrocie z biwaku w Górach Kaczawskich dywizja gen. Puthoda stoczyła kolejną bitwę pod Płakowicami, niedaleko miejsca poprzedniego zwycięstwa - Lwówka Śląskiego. Zabrakło cesarza, zajętego obroną Saksonii przed Austriakami, zabrakło szczęścia. W sierpniu 1813 roku dywizję otoczyli Rosjanie, a wyczekiwana pomoc nie nadeszła. Mimo krwawych zmagań i szarż prowadzonych osobiście przez gen. Puthoda, tym razem nie wyszło. Dowódcę internowano w Nysie, a resztki jego podkomendnych (1000 szeregowców i 22 oficerów, w tym pozostałych przy życiu 117 Irlandczyków z jednostki liczącej ich 2000) w namysłowskim klasztorze.

Pobity, ale nie rozbity, Pułk Cudzoziemski zostaje następnie odtworzony. Walczy w obronie Holandii, Antwerpii. Nie zawodzi również, gdy Bonaparte przybywa z wygnania z Elby i rozpoczyna swój marsz po zwycięstwo. Dowódca pułku major Hugh Ware wyjmuje wówczas z magazynu orła jednostki, ukrytego od czasów śląskiej porażki, i dołącza do cesarza. Pułk walczy do końca, jeszcze długo po klęsce pod Waterloo.

W momencie kryzysu, wiedzeni swoistym poczuciem honoru, sojusznicy cesarza nawiali. Do ostatniej chwili wytrwali nieliczni. Wśród nich niezłomni Polacy i ich zamorscy towarzysze broni z Irlandii.

http://anglia.interia.pl/wiadomosci/news/irlandzki-legion-napoleona,1237433

[pomsee]

Super ciekawy tekst.
Mało kto wie, że nie tylko Polacy spośród zniewolonych ludów europejskich walczyli po stronie Napoleona.

[Swiety82]

Dzięki dante! Mowa o moich rejonach, ciekawy i nieopisany w większości epizod kampanii przeciwko Rosji...

[8total4]

Super sprawa, dobrze ze się o tym pamięta, to mało popularny temat, a rok 1813 nie był sielankowym i spokojnym..

pomsee - mało tego że nie tylko Polacy i Irlandczycy, ale i Szwajcarzy, Włosi, Tyrolczycy...
oficjalnego sojuszu nie było nigdzie, a jednak coś połączyło ludzi w jednym celu..


Miło naprawdę słyszec o przedsięwzięciach tego typu.
Naprawde duza liczba ludzi poswiecila wtedy zycie dla dobra wspolnego..

pozdro!

[pomsee]

8total4:
Wiem, wiem ale w Europie chyba tylko los Polaków i Irlandczyków była w XIX w. tak zbieżny.
Dwa narody pozbawione państwowości, w powstaniach walczące o wolność z zaborcami i nadzieja, że to właśnie Napoleon pomoże ją odzyskać.
Nadzieje Polaków częściowo się spełniły Irlandczyków niestety nie...

[8total4]

pomsee.. bło jeszcze kilka podobnych przykładów, ale naturalnie te dwa były na ciut 'większą' skalę.
Co do tego spełnienia nadziei Polaków - można polemizować, nie mniej jednak dostaliśmy troche więcej 'luzu' i to też się bardzo liczyło..
Warto tez pamietac ze bitwy 1813r nie były jakimiś drobnymi potyczkami, a raczej krwawymi bojami, jeśli chodzi o tamte czasy..
pod samym Budziszynem liczbę poległych szacuje się na ponad 40tys..
pozdro!

[8total4]

nie uznam tego za groźbę ;)
pozdro!

[Swiety82]

Hmmm .... ?

http://www.czytam.pl/o,abe_14271,Napoleons-Polish-Lancers-of-the-Imperial-Guard-R.-Pawly.html

[Swiety82]

Hmmm 2 ... ? czyli jeszcze trochę o polakach w armii Napoleona

(...) Wojsko Księstwa Warszawskiego organizowane było początkowo w wielkim pośpiechu i prowizorce, a w swej krótkiej historii przeżyło kilka fal napływu ochotników i rekrutów, a więc gwałtownego pomnożenia zarówno korpusu oficerskiego, jak też mas żołnierskich. W latach 1806 - 1807 fala ta była szczególnie różnorodna, oprócz legionistów bowiem powracających "z ziemi włoskiej do polskiej byli dawni oficerowie armii Rzeczpospolitej, których wzywał do szeregów książę Józef Poniatowski - bratanek ostatniego króla. Nie brakło też oficerów z armii pruskiej, często jeszcze pod Frydlandem walczących przeciw Francuzom, była wreszcie młodzież szlachecka i mieszczańska, pełna patriotycznego zapału i żądna przygody, wstępująca szczególnie licznie do sztabów, do pułków jazdy i artylerii.
W roku 1809 do szeregów pospieszyli Polacy z Galicji, Wołynia i Podola, przekradając się często przez kordony, ryzykując życie i majątek, niepewni, czy kiedykolwiek jeszcze ujrzą swe rodziny. To właśnie oni stanowili kadrę formowanego od maja "wojska galicyjsko-francuskiego, które po zawarciu pokoju włączone zostało do armii Księstwa. Trzecią falę - już nie tak liczną i złożoną raczej z drobnej szlachty - zanotowano wiosną 1812 r., w przeddzień decydującej rozgrywki francusko-rosyjskiej. Pomnożono wówczas skład i liczbę istniejących szwadronów i batalionów, a latem zaczęto na Litwie organizować nowe pułki piechoty i jazdy Ostatnia wreszcie fala patriotycznej ofiarności podniosła się zimą 1812/1813, kiedy to po klęsce wyprawy na Moskwę zdołano odbudować 20-tysięczny korpus polski i raz jeszcze zademonstrować aktualność pierwszych słów Mazurka Dąbrowskiego. Armia Księstwa Warszawskiego w swej masie oficerskiej oparta była na zaciągu ochotniczym, który zapewniał jej wysoką świadomość narodową, patriotyzm i gotowość do poświęceń. Żołnierz Księstwa pochodził natomiast z poboru i był w zasadzie chłopskim rekrutem, chociaż - szczególnie w pułkach jazdy - ochotnicy drobnoszlacheccy (głównie z Mazowsza i Podlasia) byli również licznie reprezentowani. Chłop szedł do wojska początkowo niezbyt chętnie, nie bardzo zdając sobie sprawę, o co mu przyjdzie walczyć i czym owo wojsko różni się od armii zaborczych. Stopniowo jednak - głównie dzięki tradycjom legionowym - armia Księstwa stawała się dla rekruta szkołą patriotyzmu, pozwalała zrozumieć, że mimo ogromnych różnic w pozycji poszczególnych warstw ówczesnego społeczeństwa, mimo krzywd i ucisku, jaki chłop polski nadal cierpiał, Księstwo Warszawskie zapewnia mu takie nie znane przedtem zdobycze, jak: wolność osobista, możliwość kariery wojskowej i otrzymanie rządowej posady po zakończeniu służby. Dlatego też częsta początkowo dezercja stopniowo maleje, a chłopski żołnierz - sumienny i ofiarny - czynnie broni ojczyzny i służy jej wiernie, choć zdarza się, że przez wiele miesięcy nie otrzymuje żołdu i chodzi w połatanym mundurze.
W wojsku Księstwa istniała początkowo - charakterystyczna dla wszystkich armii owego czasu - spora grupa żołnierzy, którzy walczyli już pod różnymi sztandarami, a polski mundur przywdziali raczej z przypadku. Byli to więc rekruci pruscy bądź rosyjscy wzięci do niewoli w kampanii 1807 r., których - nie pytając zazwyczaj o zgodę - włączono raz jeszcze do wojska z braku własnych żołnierzy. Ponieważ ludzie ci bili się niezbyt chętnie i dezerterowali przy pierwszej okazji, zwolniono w roku 1808 tych wszystkich, którzy nie czuli się związani z nową państwowością. Podczas kampanii galicyjskiej wstąpiło do narodowych szeregów parę tysięcy Polaków z armii austriackiej, którzy - jak chociażby pod Sandomierzem - przechodzili na naszą stronę całymi kompaniami. Polacy, którzy dostali się do francuskiej niewoli w bitwach pod Aspern i Wagram, włączeni zostali do Legii Nadwiślańskiej i powędrowali wnet za Pireneje. W kampanii rosyjskiej owo zjawisko rekrutowania jeńców wojennych występowało w minimalnym stopniu, chociaż w armii carskiej walczyło przeciw Napoleonowi kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Dopiero późną jesienią 1813 r. zaczęto znów werbować do polskich pułków tych rodaków z armii carskiej, pruskiej bądź austriackiej, którzy znaleźli się we francuskich zakładach jenieckich."

[matrix14xxx]

Małe sprostowanie:mauzoleum Bluchera jest w pobliżu Kątów Wrocławskich,to dość daleko od Lwówka.

[OloOcki]

No ponad 100km :) Ja jestem ze Lwówka - mam parę książek na temat bitew w tym rejonie - naprawdę ciekawych :)