50 Pułk Piechoty im. Francesco Nullo w Kowlu

[pi.ko]

Kapral 50 pp z kompanii ckm. Rok 1927.

[pi.ko]

allegro, kompania szkolna (1/I/50 pp)
Niestety na dowódcę Pułku narobiły muchy.
Datowanie a szybko": okres 1929-35.

[pi.ko]

j.w.

[pi.ko]

allegro, drugi fragment zdjęcia z tablicą nad wejściem do bloku batalionowego

[pi.ko]

gen. Drapella na uroczystościach (święto pułkowe ?) w koszarach kowelskich.

[Kris48]

Witam. Mój ojciec służył w 50 pp od 1 marca 1939 do bitwy w Borach Tucholskich, po której dostał się do niewoli. Na zdjęciu: pierwszy dzień w wojsku - rekruci trzymają w rękach worki z ubraniami cywilnymi i cywilne buty (ojciec z butami w ręku czwarty z lewej)

[Kris48]

Jeszcze jedno zdjęcie: Kowel 1939, I kompania ckm I batalion 50 pp.

[pi.ko]

Wcielenie 1939 do 1 kompanii ckm to 73 żołnierzy, głównie roczników 1916 i 1917, choć mamy 7 poborowych z 1915 oraz jednego ochotnika urodzonego w 1920 r.
Pod względem terytorialnym kompania rekrutowała się z terenów KRU Hrubieszów i KRU Kowel (razem 60 żołnierzy).

[Kris48]

zdjęcie ojca z okresu służby wojskowej w Kowlu w 1939

[Kris48]

Sztandar 50 pp zakopany 3 września 1939 w rejonie walk w Borach Tucholskich, odnaleziony w 1947 r. w miejscowości Stare Marzy [wymowa: Mar-zy] (powiat Świecie)i znajdujący się obecnie w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w sali poświęconej kampanii wrześniowej(w ekspozycji muzealnej ma nr 31).

[Kris48]

Druga strona sztandaru 50 pp w Muzeum WP(drugi od dołu.

[Kris48]

Upamiętnienie bitwy w Borach Tucholskich, w której brał udział 50 pp, na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, zaraz pod napisem upamiętniającym walki na Westerplatte, Oksywiu i Helu.

[Kris48]

Budynek kinoteatru w Kowlu przy ulicy Łuckiej. To chyba w nim żołnierze 50 pp wystawiali amatorsko m.in. sztuki Fredry, o czym pisze w swojej monografii o Pułku Daniel Koreś. Na zdjęciu z 1918 r. ulica nazywa się Kaiserstraße (Cesarska ?), ponieważ w tym czasie cała lubelszczyzna znajdowała się pod okupacją austro-węgierską i wchodziła w skład Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego w Polsce, zwanego też Generalnym Gubernatorstwem Lubelskim (Militärgeneralgouvernement in Polen – MGG in Polen, Militärgeneralgouvernement in Lublin - źródło: Wikipedia).

[Kris48]

I jeszcze jedno zdjęcie kinoteatru (ok. 1915-1916). Widać jego nazwę - Central". Ciekawe czy ta nazwa zachowała się aż do wojny ?

[Kris48]

Przepraszam za fatalny błąd. Oczywiście Kowel przed wojną był miastem województwa wołyńskiego. Napisałem o lubelszczyźnie, ponieważ siedzę" teraz w biografii ojca, który na tej ziemi się urodził a w Kowlu odbywał służbę wojskową. Errare humanum est. Sorry. W każdym razie niemiecka nazwa ulicy wydaje się świadczyć o okupacji tych terenów przez Austriaków (a może Niemców ?).

[Edmundo]

Kowel był okupowany przez Austriaków o czym świadczy nadruk na pocztówce K.u.K.-Kaiserlich und Königlich czyli C.K.- Cesarsko-Królewski. Poza tym na fotografiach są widoczni ewidentnie żołnierze (oficerowie ?) C.K. Armii.

[Kris48]

Dzięki za to wyjaśnienie Edmundo. Załączam zdjęcie wybudowanego w latach 1924-1931 (głównie dzięki pomocy Polonii amerykańskiej) monumentalnego kościoła o oryginalnej nazwie Pomnik Krwi i Chwały pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Przypuszczam, że to właśnie do niego udawali się w niedziele a także w inne święta żołnierze wyznania rzymsko-katolickiego (nie znalazłem informacji o jakimś innym kościele w Kowlu w tym czasie). Niestety nie dane mu było istnieć tak długo jak tylu innym podobnym obiektom. Wiosną 1944 r. w czasie walk o miasto między Niemcami i Sowietami (Armią Radziecką) kościół został częściowo zniszczony a w 1945 r. decyzją miejscowych władz rozebrany.

[Edmundo]

Jeszcze jedna ważna kwestia a propos kościołów to w Kowlu funkcjonowała Rzymskokatolicka Parafia Wojskowa Świętego Wojciecha z własną świątynią najprawdopodobniej na terenie koszar 50 pp (to jest temat do sprawdzenia) i to do niej udawali się żołnierze miejscowego garnizonu.

[Edmundo]

Trochę dodatkowych informacji na temat Kowla w okresie międzywojennym a dokładniej według danych z 1939 r. Myślę że poniższe informacje zainteresują w szczególności Kolegę Kris48.
Wojsko i poniekąd związana z wojskiem Policja Państwowa:
Komenda Garnizonu- ul. Brzeska
Komenda Rejonu Uzupełnień- ul. Monopolowa 12
Komenda Powiatowa PP- ul. Królowej Bony
Komisariat PP- ul. Łucka 20
Posterunek PP- dworzec kolejowy
A także dwa kina (oczywiście cywilne):
Kino Miejskie- ul.Mickiewicza 10 (a więc dawny Kinoteatr Express" istniejący w latach dwudziestych)
Kino Oaza"- ul Łucka (być może w miejscu dawnego Kinoteatru Central").

A tak ogólnie to w 1939 r. w Kowlu stacjonowało:
Dowództwo 27 Dywizji Piechoty
50 Pułk Piechoty (bez III batalionu)
Kompania Łączności (27 Dywizja Piechoty)
Pluton Żandarmerii Kowel" (2 Dywizjon Żandarmerii)
Wojskowy Sąd Rejonowy Kowel"
Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel"
Rejonowy Inspektorat Koni
Placówka Oficerska SRI DOK Nr II
Rzymskokatolicka Parafia Wojskowa Świętego Wojciecha

[Kris48]

Bardzo dziękuję za te informacje. Jeśli chodzi o działający w 50 pp zespół teatralny, to dochodzę do wniosku, że mógł się produkować gdzieś na terenie koszar, latem nawet pod gołym niebem.

[Kris48]

Co się tyczy kościoła garnizonowego pw. św. Wojciecha to znalazłem informację, że był czynny do 1939 r. i został zniszczony po 1945 r. przez miejscowe władze.

Według tego samego źródła (wolhynia) Pomnik Krwi i Chwały udowany w stylu zwanym gotykiem nadwiślańskim miał układ krzyżowy z przeznaczeniem na kaplicę wojskową" a wybuch wojny przeszkodził w zakończeniu jego budowy, jej wewnętrznym wykończeniu".

[Edmundo]

Co do lokalizacji Kościoła Garnizonowego Świętego Wojciecha to mam pewną hipotezę. Na początku XX wieku w Kowlu stacjonował 193 Rezerwowy Pułk Piechoty (oczywiście Armii Rosyjskiej) dla którego to w 1904 r. na jednym z placów miasta wzniesiono drewnianą cerkiew w formie krzyża. Po rozformowaniu rezerwowych pułków piechoty do Kowla w 1911 r. przeniesiono 67 Tarutyński Pułk Piechoty Wielkiego Księcia Oldenburskiego (ze składu 17 DP) z własną Cerkwią Pułkową p.w. Świętego Apostoła Fomy (lub jak kto woli Świętego Apostoła Tomasza) którą ulokowano w byłej cerkwi 193 rpp. I tu nasuwa się pewna analogia z informacją Kolegi Kris48 cyt. Pomnik Krwi i Chwały budowany w stylu zwanym gotykiem nadwiślańskim miał układ krzyżowy z przeznaczeniem na kaplicę wojskową". Być możliwe iż na potrzeby tejże świątyni czyli Kościoła Garnizonowego Świętego Wojciecha przebudowano byłą cerkiew 67 Tarutyńskiego pp.

[pi.ko]

Tak wyglądała cerkiew garnizonowa

[pi.ko]

A tak Kościół-Pomnik Krwi i Chwały św. Stanisława Biskupa Męczennika budowany od 1924 r.

[pi.ko]

Rysunek stanu współczesnego