Borsuk13

Notatka prasowa z października 1925 roku:

Znalezione w prasie:

Dwie motorówki Policji Wodnej zostały zmobilizowane do Flotylli Wiślanej w sierpniu 1920 roku. Otrzymały numery 1 i 6. Pierwsza z nich to jednostka o oznaczeniu L. 1, długości 8 m i szerokości 2 m. Silnik Koppel (numer fabryczny 766) mial moc 18 KM, co pozwalało na jazdę z prędkością 12 km/godz. Druga, potocznie nazywana Szaron (od producenta silnika), miała 7,5 m długości i 1,7 m szerokości. Silnik francuskiej firmy Charonne (nr 15606) miał moc 22 KM, która pozwala na osiągnięcie prędkości 19 km/godz. Pierwsza z motorówek została uzbrojona w 2 ckm-y Maxim, druga miała tylko jeden taki karabin.

To był statek Baonu Mostowego (bud. 1886 r., Warszawa, stocznia Fajansa), a nie Oddziału Wydzielonego rzeki Wisły. Sztabowy statek tego Oddziału nazywał się ŻÓŁKIEWSKI i był dawnym rosyjskim statkiem służbowym NAREW (bud. 1881 r., Elbląg)

Mamy: M. Fajans, 1887 r., 10 atm., No. 67; Warschau, N.W.Ü.E.10 cm. Gdzie HETMAN ŻÓŁKIEWSKI lub HENRYK (poprzednia nazwa)? Te dane pasują do HENRYKA (choć ówczesna prasa mówi o budowie w 1886 roku) i SOKRATESA (późniejsza WARTA). WARTA została zatopiona pod twierdzą Modlin w sierpniu 1915 roku. Wątpliwości są!

A skąd taka pewność, ze to HETMAN ŻÓŁKIEWSKI? Chyląc czoła przed technicznymi dokonaniami grupy nurków uważam, że tak jednoznaczna identyfikacja statku jest przedwczesna. W tym miejscu, w sierpniu 1915 roku, zatopiono wiele innych statków, w tym WARTĘ Fajansów. Tabliczka znamionowa kotła, znaleziona na wraku nie identyfikuje go jednoznacznie. Znając dogłębnie historię statku HENRYK widzę kilka luk w przytoczonym artykule. Jest też kilka pytań. Czy na statku wojskowym mógł znajdować się kocioł zbudowany ponad 50 lat temu? Normalna żywotność kotłów to około 30 lat, czyli bardziej prawdopodobne, że znaleziony statek zatonął podczas pierwszej wojny światowej.

Wyporność - 13 t, długość- 13,5 m, szerokość- 3,0 m, wysokość burty - 0,85 m, zanurzenie - 0,45 m, uzbrojenie - wieżyczka „Ursus”, opancerzenie - 10-12 mm, prędkość- 12 km/godz. (silnik benzynowy), zasięg - 360 km, wyposażenie - łódź o długości 4,5 m, desant - 60 żołnierzy.

BAŁTYK Zbudowany w 1913 roku dla magistratu miasta Neuenburg (obecnie Nowe nad Wisłą), nosił nazwę tego miasta, długość 19,5 m, moc maszyny parowej 90 KM. Po wojnie własność magistratu miasta Nowe i takaż nazwa. W marcu 1920 roku kupiony przez Polskie Towarzystwo Żeglugowe „Bałtyk”, Sp. z o. o. (jednym z udziałowców był gen. Roja), nazwany BAŁTYK. Odstąpiony bezpłatnie DSM (w roku 1920) przez właścicieli i wcielony do Flotylli Wiślanej. Był uzbrojony w 2 karabiny maszynowe, dowódcą był bosman Witkowiecki, a potem bosm. Filipkowski (od kwietnia 1921 roku). Zwrócony 1 sierpnia 1921 roku, leżał i niszczał w porcie toruńskim do 1923 roku, kiedy kupił go Ludwik Szymański. Ostatnia nazwa (w latach 50. XX wieku) to SZCZUPAK.

Poszerzanie mola.

Na lądzie prawdopodobnie GEDANJA, na wodzie nie wiadomo. M. 52 już nie było wtedy w Pucku, więc pewnie to ta sama motorówka (innej kandydatury nie ma!).

Ten trzeci ptaszek to ORP RYBITWA. „Mewa” i „ Rybitwa” odróżniają się trochę („Mewa” bardziej) od pozostałych okręcików (nie mówię o opaskach na kominach, nazwach na burcie lub rufie, czy skrótach nazw na burcie).

Czy to ta sama motorówka, co rzekomy protoplasta „Nurka”?

Oto zdjęcie dziobu motorówki RYBKA.

A za nim widać maszt ORP MEWA i maszty kanonierki (chyba ORP GENERAŁ HALLER). W tle torpedowiec ORP KUJAWIAK, w środku ORP JASKÓŁKA, a po lewej któryś z pozostałych „ptaszków”.

Spośród kilkunastu polskich motorówek, które mogły cumować w Pucku w latach 1921-1922 tylko 6 miało długość powyżej 10 metrów. Były to M. 51 (dł. 16,0 m, kadłub drewniany), M. 52 (20,0 m, met.), M. 54 (13,7 m, drew.), M. 55 (16,0 m, drew.), GEDANJA (13,7 m, met.), barkasa motorowa (13,7 m, ?). W grę mogą wchodzić tylko: M. 52, GEDANJA i barkasa. Widziałem zdjęcie, prawdopodobnie GEDANII, gdzie motorówka wyglądała zupełnie inaczej. RYBKA na zdjęciu też wygląda inaczej.

I jeszcze jedno. Barkasa nurkowa nie była jednostką motorowo-żaglową (jak pisze w zamieszczonym referacie p. Białas). Taką motorówką była M. 53.

Ta ma kadłub drewniany, a rzekoma M. 52 metalowy. To może być ten 13-metrowy barkas (ale niekoniecznie), który — według pana Białasa — nie został kupiony (co nie jest prawdą). Jednak został, w czerwcu 1920 roku, za sumę 68 tysięcy marek niemieckich. Trafił do służby cywilnej, być może to późniejsza RYBKA (miała jednak długość 15 m) Urzędu Marynarki Handlowej.

To późniejszy parowiec KLARA. Nie był.

Nie, to motorówka WICHER, M.53 był kutrem żaglowo-motorowym. Nie widziałem zdjęcia.

W 1922 roku lotnictwo morskie dostało kuter strażniczy (żaglowo-motorowy) M.53 bez silnika. Może posłużył do budowy tego jachtu?

Gdynia, port handlowy w roku 1925.

Zawsze nazywał się NADWIŚLANIN, od rekwizycji w Niepołomicach (4 sierpnia 1914 roku) do przejęcia przez kapitana Nawrockiego (listopad 1918 r.). Poniżej karta statku z dokumentów k. u. k. Wieichselflottille.

Dziękuję za uzupełnienie. Wydaje się, że w opisie pomylono datę roczną, według mnie chodzi o rok 1922. W artykułach o kanonierkach napisanych przez M. Twardowskiego i J. Bartelskiego wymienione są wizyty kanonierek w Finlandii: 1921 — w kwietniu KP przywiózł do Åbo załogę GH (dochodzi teraz wizyta w maju); 1922 — w październiku KP i GH zawinęły do Helsinek, wróciły 9.10, GH przeszedł od razu do rezerwy; 1923 — była planowana wizyta w Helsinkach w drugiej połowie lipca, KP zakończył kampanię czynną 15 września; 1924 — wizyta KP i GH w Helsinkach, dodatkowo KP przywiózł Delegatów na międzynarodową konferencję w Helsinkach; 1926 — w budżecie na ten rok zaplanowano wizytę 2 kanonierek w Helsinkach. W uzupełnieniu do opisu fotografii mogę dodać, że drugim cywilem mógł być poseł RP w Finlandii, Michał Sokolnicki.

Poniższe zdjęcie zostało zrobione w Helsinkach 21 maja 1921 roku na pokładzie ORP GENERAŁ HALLER (na lewo od tablicy brak bulaja). A kto jest na fotografii? Jak bieda to do Crolicka. Z jego wydatną pomocą ustaliliśmy, że na zdjęciu stoją następujący oficerowie (od lewej): por. mar. Heliodor Laskowski (młodszy oficer GH), oficer brytyjski, oficer ? włoski, kmdr ppor. ? Mieczysław Bereśniewicz (dowódca GH), gen. Kaarlo Edvard Kivekäs (dowódca fińskiej obrony wybrzeża), kmdr ppor. ? Karol Korytowski (dowódca KP), Gustav Johann Toivo von Schoultz (zastępca Kivekäsa, dowódca fińskiej marynarki wojennej), kmdr por. Hugon Pistel (dowódca Dyonu Ćwiczebnego), oficer francuski, płk. Mieczysław Pożerski (attaché wojskowy w Helsinkach), oficer brytyjski, kpt. por. Tadeusz Podjazd-Morgenstern (zastępca dowódcy GH). Wśród dwójki cywilów powinien być wicekonsul w Helsinkach Witold Połoński, który był przy podpisywaniu umowy na budowę kanonierek i rejestrował - w Helsinkach - Komendanta Piłsudskiego jako statek handlowy.

Pewnie już było, ale najprawdopodobniej jest to zdjęcie z wizyty kanonierek w Helsinkach w maju 1921 roku. Jak dotychczas w literaturze ta wizyta nie była odnotowana. Proszę zwrócić uwagę na różnice w wyglądzie tylnej ściany nadbudówki. Na ORP KOMENDANT PIŁSUDSKI po lewej stronie tablicy jest okrągły bulaj, którego brak na ORP GENERAŁ HALLER. A na samej tablicy mamy (dla KP): N 2091 TOWARZYSTWO AKCYJNE CRICHTON WARSZTATY BUDOWY OKRĘTÓW I MASZYN I FABRYKA LIN ABO W FINLANDJI nieczytelna data Dla ORP GENERAŁ HALLER numer zamówienia to 2092, a data może być datą zamówienia (dla KP - 24.01.1917, dla GH - 1.12.1916) lub podniesienia bandery (KP - 29.12.1920, dla GH - 17.04.1921).