Wojska chemiczne w Wojsku Polskim II RP

[M-i]

Zwracam honor, istniala Centralna Skladnica Sanitarna. W Przemyslu natomiast istniala Centralna Szkola Sanitarna ksztalcaca zawodowych podoficerow sanitarnych (od 1922 r.). Poniewaz na odznace jest rok 1918 - dotyczy to najprawdopodobniej Centralnej Skladnicy Sanitarnej.

[M-i]

Centralna Szkola Sanitarna zmienila pozniej nazwe na Centralna Szkole Podoficerow Zawodowych Sanitarnych.

[kolekcj]

W jakim okresie funkcjnowała jako Centralna Szkoła Sanitarna? W Dzienniku Rozkazów M.S.Wojsk. nr22 z 1922 r. poz. 323 z tego co mi wiadomo została powołana odrazu jako Centralna Szkoła Podoficerów Zawodowych Sanitarnych.
Czy można prosić o podanie źródła gdzie występuje jako Centralna Szkoła Sanitarna, bo zawsze sądziłem że takie nigdy nie było?

[M-i]

Cz. Marmura, Medyczna myśl wojskowa II Rzeczypospolitej, Łódź-Pruszków 1998, s.40

[kolekcj]

Czy mógłbym prosić o przesłanie e-mailem skanu strony/stron traktujących w tej pracy o CSS/CSPZS?

[M-i]

Oto strona Marmury

[kolekcj]

Jak już wspomniałem w korespondencji, sądzę iż należy to uznać za błąd Mamury. Nazwa ta występuje tylko u niego. Nie jest wymieniona w żadnym źródle przedwojennym. Brak jest także u Mamury źródła pochodzenia nazwy. Widocznie dokonał skrócenia nazwy, lub podał ją skróconą za A.Feichnerem.

[sqh]

To ja jeszcze o Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów - według tego, co napisane jest w inwentarzu akt szkół w CAW:

Faktycznie, pod dokładnie taką nazwą utworzono go Rozkazem Tajnym MSWoj nr 10 z 18 IX 1919. W jego skład wchodziły wówczas Szkoły: Podchorążych Saperów i Podoficerska Saperów. W XI 1922 Obóz zyskał nową strukturę: komenda, dział naukowy, dział administracyjny, oddział ćwiczebny oraz baon szkolny w składzie: kompania szkolna podoficerów zawodowych, kompania szkolna podchorążych rezerwy, kompania doszkolenia oficerów saperów. Zlikwidowano go z końcem 1926, utworzono z niego baon szkolny saperów i przenisiono do Modlina.

Być może jednak, w nowym miejscu postoju przez pewien czas funkcjonowała jego dawna nazwa.

No to w ten sposób przeszliśmy od chemików, przez medyków, do saperów... Może jeszcze zajmiemy się weterynarzami na przykład? :-)

[Gebhardt]

Wracajac do saperow jednak:)

Armijne baony saperow nowego typu (Typ 1), dywizyjne baony saperow nowego typu (Typ II) i baony przjsciowego typu (Typ IIa) mialy plutony chemiczne podlegajace dcy baonu.

Pluton Typ I i Typ II mialy nastepujacy sklad:
Dca i poczet
Dca plutonu (oficer), zastepca (podoficer sprzetowy), pisarz, goniec (na rowerze), sanitariusz, pocztowy.

3 druzyny chemiczne,kazda dca )podoficer), 11 saperow, woznica z wozem ogumionym 2 konnym (LKS). Na wozie skrzynia z ubraniami (13 par butow, 20 par rekawic, 10 ubran ochronnych); skrzynia transportowa dluga ze studniami abisynskimi; skrzynia transportowa krotka (zestaw zunifikowana do odkazania terenu - 10 bebnow z wapnem a 40kg, 1 zbiornik na wode, syrena)

Druzyna matrialowa: dca (podoficer gospodarczy), 5 woznicow, 2 kucharzy, 3 wozy dwukonne ogumione: Woz zaczepny (4 skrzynie z minami MS [skazajace iperytem] a 16 min kazda); woz obronny (4 aparaty Dragera, 2 skrzynie z ubraniami jak powyzej, 20 swiec plecakowych, 7 bebnow wapna, syrena, voltomierz z wykrywaczam [4 pudelka a 16 wykrywaczy]; woz gospodarczy (kanc, zywnosc, skrzynki do gotowania, pasza).

Ponadto baon armijny Typ I mial w skladzie kompanii zmotoryzowanej 1 patrol chemiczny w plutonie minerskim (dca podoficer, 2 kierowcow, 12 saperow, 20 mni MS, 2 samochody 1-tonnowe)

Pluton Typ IIa mial podobna organizacje, ale tylko dwie druzyny chemiczne.

Dywizyjne baony saperow starego typu (Typ IIb) nie mialy plutonow chemicznych.

Zmotoryzowane baony saperow mialy patrol chemiczny w plutonie minerskim kompanii zaporowej (Dca podoficer, 2 kierowcow, 12 saperow, 2 samochody ciezarowe 1 tonnowe). Patrol byl wyposazony w motopompe z pluczka.

[sqh]

W kwestii merytorycznej: bębny były raczej nie z wapnem (CaO), ale z wapnem chlorowanym (ClCaOCl), służącym do rozkładu iperytu (ClCH2CH2SCH2CH2Cl).

Musiałem - to zboczenie zawodowe... :-)

[M-i]

Chyba podchloryn wapnia

[Gebhardt]

Wszelkie zboczenia mile widziane:) Tak sie wszyscy uczymy. Cytowalem za Szymanowskim, pplk sap.

[sqh]

Podchloryn wapnia też może być użyty w tym celu - nazywa się on systematycznie chloran (I) wapnia i ma wzór Ca(ClO)2 (i o ile się nie mylę, jest używany obecnie). Natomiast tzw. wapno chlorowane to sól wapnia z dwoma róznymi anionami - chloran (I) i chlorek zarazem.

W każdym bądź razie, pod wpływem wody i CO2 z powietrza, z obu powstaje kwas chlorowy (I), HClO, który z kolei rozkłada się z wydzieleniem chloru cząsteczkowego Cl2, a ten dopiero rozkłada iperyt.

[Gebhardt]

Mnie to nawet by interesowalo dokladnie czego uzywano:)

Dla dopelnienia obrazku, najpospolitszymi 'wojskami chemicznymi' w WP byly plutony chemiczne w szwadronach pionierow BK i plutony p.gazowe pulkow piechoty.

Pluton chemiczny w szadronie pionierow (2gi lub 3ci, rozni sie w relacjach).

Dca i Zca, pistolety, konno.
3 sekcje minerskie a Dca + 3 pionieorw + 2 koniowodnych, wszyscy konno i z kbk.
Druzyna p.gazowa a 2 sekcje a dca + 5 pionierow, wszyscy na rowerach. Dca 1ej sekcji jest zarowno dca druzyny.
Taczanka chemiczna a dca + woznica. Wyposazenie 24 miny iperytowe.
Taczanka p.gazowa a dca + woznica. 12 kompletow ubran z butami, sprzet i srodki odkazajace, syrena.
Taczanki byly 3 konne na podwoziu wz 36. Krotko przed wojna wprowadzono 1 lub wiecej zestawow taczanek 2 konnych na pneumatykach. Najprawdopodobniej poza wymiana kol i ewent blotnikow konstrukcja taczanek zostala taka sama.

Pluton p.gaz piechoty
Informacje raczej skape.
Wg znanych relacji sklad osobowy: Oficer (konno) + 46 podof i szereg + 3 wozy 2-konne i 3 biedki. Organizacja: poczet, 3 druzyny odkazajace, sekcja wykrywaczy i tabor.

[M-i]

Pierwszym dowódcą batalionu chemicznego został Konstanty Mancewicz (a nie kpt. Ernest Szuppler), a jego zastępcą kpt. Stanisław Pill (Dziennik Personalny MSWojsk nr 47 z 25 listopada 1922 r.).

[sqh]

Faktycznie - w Roczniku Oficerskim 1923 jako dowódca baonu figuruje mjr Mancewicz, zaś kpt. Schuppler (taka pisownia pierwotnie, w dodatku Ernest Reinhard) był wówczas p. o. dowódcy XXIV/10. psap.

Zaś, co dziwniejsze, w Roczniku 1924 nie ma w ogóle ani baonu chemicznego, ani mjr Mancewicza, zaś kpt. Schuppler nadal służy w 10. psap.

Ani chybi musiał być tam jeszcze ktoś trzeci...

[M-i]

Nie jest to az tak dziwne, bo w 1924 batalion chemiczny zostal przeformowany w kompanie chemiczna przy Szkole Gazowej rozkazem L. 10507/O. I. SG (Dziennik Rozkazw MSWojsk nr 47 z 25 listopada 1924 r.) z dniem 1 stycznia 1925 r. Sklad: 4 oficerow, 10 szeregowych, 4 konie, 12 mozdzierzy Stockes, 90 liwensow i 180 butli z gazem.

[sqh]

Zgoda, ale Rocznik wydawany był na rok 1924, więc raczej przed listopadem. Chyba, że już kilka miesięcy wcześniej było wiadomo o jego rozformowaniu.

Czy w podanej ilości szeregowych nie brakuje jakiejś cyfry?

[M-i]

Rzeczywiscie, powinno byc: 14 podoficerow i 86 szeregowcow, razem 100 szeregowych.
Dowodca kompanii zostal kpt. Jerzy Misinski ze Szkoly Broni Chemicznej. Z batalionu przeszedl do kompanii tylko por. Wladyslaw Torbus. Pozostali oficerowie batalionu chemicznego przeszli do dyzspozycji tych broni i sluzb, z ktorych pierwotnie pochodzili.

[M-i]

Warto dodac, iz w 1938 r. utworzono w ramach Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w Trauguttowie batalion chemiczny. Dowodca tego batalionu zostal mjr Roman Lipinski (rozkaz personalny MSWojsk L. 2274 z 19 wrzesnia 1938 r.). Dowodcami kompanii zas: kpt. Wlodzimierz Gryczynski i kpt. Jozef Cwynar

[sqh]

6 IV 1939 zatwierdzono wzór i regulamin odznaki pamiątkowej broni chemicznej, jednocześnie wstrzymując nadawanie wprowadzonej w 1925 odznaki Szkoły Gazowej.

Czy ktoś z Was widział te odznaki, a może ma ich fotki/rysunki? J. Turlejski & W. Markert w Odznakach Wojsk Technicznych", Pruszków bdw [2004], nie wspominają o nich.

I jeszcze jedna rzecz - przyznaję się do błędu, nazwa Kościuszkowski Obóz Szkolny Saperów" jest nazwą jedyną i prawidłową, gdyż zatwierdzoną przez MSWoj rozkazem tajnym 13/19 XI 1919, a wszystkie inne jej postacie są przeinaczeniami. Co zaś nie jest częste, decyzja ta jest ładnie uzasadniona w owym rozkazie - dla uczczenia największego sapera polskiego, generała Tadeusza Kościuszki".

[kolekcj]

Zdjęcia i opis będą w przygotowywanej właśnie kolejnej książce z serii, dotyczącej odznak absolwentskich szkół wojskowych.

[sqh]

W Desie znalazłem. Ładna.

[M-i]

jest sliczna

[Gebhardt]

Grzebiac sie w rozkazach MSWojsk znalazlem rozkaz o likwidacji Baonu Chemicznego (1 I 1925) i utworzeniu Kompanji Chemicznej przy Szkole Gazowej (25:47/671 - 25/11/1924). Jezeli kogos interesuje caly rozkaz to dajcie znac, chetnie przesle skan. Jest w rozkazie detaliczny etat kompanii (szable -3!). Jak M-i zauwazyl szkola nalezala do artylerii i stosowane sa odpowiednie stopnie (kan, bomb, ogniomistrz etc).