Tatarzy w służbie Rzeczypospolitej

[formoza58]

.

[formoza58]

.

[formoza58]

...

[formoza58]

Patki noszonych na kołnierzach kurtek przez ułanów pułku w 1920 roku.

[formoza58]

Szabla jednego z oficerów pułku, z lat 1919- 1920...

[formoza58]

.

[formoza58]

.

[formoza58]

Na szabli herb rodu Tuhaj Bejów...

[formoza58]

... i jednego z rodów tatarskich.

[formoza58]

Na łbie księżyc, niżej gwiazda,
To tatarska nasza jazda."

[formoza58]

Do początku czerwca 1920 roku Tatarzy dozorują Dniepr.W momencie kontrofensywy bolszewickiej, w ciężkich walkach pułk do 6 czerwca traci w poległych, rannych i zaginionych prawie połowę swego stanu osobowego.Straty rosną, kiedy 7 czerwca rozpoczyna się odwrót sił polskich. Min. pod Korostyczewem, w dniu 14 czerwca 4 szwadron pułku wraz z 17 Pułkiem Ułanów, daje opór nacierającym masom kawalerii wroga. Spieszeni Tatarzy cofali się do koni, obserwując szarżujące obok szwadrony Ułanów Wielkopolskich. Niestety po kilku godzinach szarż i kontrszarż 17 P.Uł. wycofał się. Odcięci od swoich koni Tatarzy 4 szwadronu prawie całkowicie zostali wyrąbani przez czerwonych Kozaków.
W dniu 26 czerwca w pułku pozostaje zaledwie 86 szabel i jedna maszynka".

[formoza58]

30 czerwca 3 Armia miała podjąć działania zaczepne w kierunku na Szepetówkę. W związku z tym resztki VII Brygady Jazdy miały wykonać wypad wiążący na Rudnię- Czerwonkę i Rudnię- Kowankę.
Na wypad dowódca brygady wyznaczył oddział kombinowany w sile około 100 szabel wspartych dwoma maszynkami". Znalazło się w nim 2 oficerów, 2 podchorążych i 44 ułanów tatarskiego pułku.
1 lipca, oddzial zdobywa Rudnię, wzbudzając popłoch wśród wroga i zmuszając go do ucieczki. W ręce wpadły mnóstwo dobra wojennego, które oprócz wziętej maszynki" zniszczono.
Po tej akcji następuje reorganizacja resztek pułku. Z powodu braku koni organizuje się oddzial pieszy pod dowództwem pełniacego funkcję dowódcy pułku, rtm Rozniatowskiego. Posiadający konie tworzą konny oddział jako szwadron kombinowany pułku wchodzący w skład dywizjonu rtm. Podhorskiego.

[formoza58]

Szwadron zapasowy pułku tymczasem bierze udział w obronie Wilna, tracąc wielu poległych Tatarów dociera do Płocka. Tam łączy się z resztkami pułku, które zostały przetransportowane z Maniewicz.Do 7 sierpnia zostaje zakonczona reorganizacja pułku, którego dowództwo obejmuje rtm. Roznatowski.
Nowo zreorganizowany oddział liczył 14 oficerów, 393 szeregowych i 253 konie.Szwadrony konne po 40 do 50 jeżdzcow dozorują Wisłę pomiedzy Wyszogrodem a Dobrzyniem, reszta nie posiadających koni pełni słuzbę pieszą.
W dniach 18 i 19 sierpnia Tatarzy biorą udział w obronie Płocka przeciw Kozakom z III Korpusu Gaj- Chana.Tracą w walce 2 oficerów, 54 szeregowych, oraz kilkudziesięciu rannych...

[formoza58]

...

[formoza58]

Pan Selim Achmatowicz prezentuje proporzec pułku z czasów walk w obronie Płocka.

[formoza58]

Samodzielny szwadron Ułanów Tatarskich powstał w Grodnie z jazdy rotmistrza Dąbrowskiego". Wraz ze szwadronem 13 P.Uł. Wileńskich toczy walki z Kozakami Gaj Chana".W jednej z nich ginie podchorąży Stanisław Lupa i kilkunastu ułanów.
Szwadron z rozkazu dowódcy VIII Brygady Jazdy eskortuje prawie 1000 jeńców do Plońska, przez teren opanowany przez wroga.Torując sobie drogę podstępem, a nieraz i walką, do Plońska dociera 14 sierpnia przekazując jeńców 18 DP. Jednocześnie przechodzi pod rozkazy generała Krajewskiego i w szeregach Żelaznej Dywizji" kończy wojnę.

[formoza58]

Księżyc i gwiazda, oznaka noszona na czapkach Ulanów tatarskich na otoku pod orzelkiem.

[formoza58]

Pułk Ułanów Tatarskich był jedynym pułkiem kawalerii,, który miał czerwone spodnie z dwucentymetrowym białym lampasem ( srebrny dla oficerów).
Na zdjęciu od prawej widoczna bluza noszona zamiast frencza, z nałożonym na nią krótkim wzorzystym serdaczkiem

[formoza58]

Po bohaterskiej obronie Płocka, większość frontowych ułanów tatarskiego pułku znalazła się w szwadronie zapasowym 13 Pułku Ułanów Wileńskich, akąd w ramach kolejnej marszówki uzupelniającej straty, walczyli w jego szeregach do końca wojny. Z tego okresu pochodzi min. jedna z żurawiejek na 13 P.Uł.

[formoza58]

A brzmiała ona następująco:
Pół Tatarów, pół Polanów,
To Trzynasty Pułk Ułanów."

[formoza58]

Sylwetki Tatarów służących w Wojsku Polskim w latach 1921- 1939...
Mjr. Leon Sulkiewicz, artylerzysta konny.

[formoza58]

Por. Witold Sulkiewicz,oficer 1 Pułku Szwoleżerów.

[formoza58]

Mat Adam Bajraszewski, jakby na przekór powszechnej opinii, jeden z nielicznych Tatarów pełniących służbę nie w kawalerii, lecz w Marynarce Wojennej. W jego przypadku we Flotylli Rzecznej w Pińsku, gdzie służył na monitorze ORP Warszawa".

[formoza58]

Prezydent RP, Ignacy Mościcki w gościnie u tatarów na Wileńszczyżnie, w latach trzydziestych.

[formoza58]

W okresie międzywojnia wpływowi Tatrzy wydeptywali wytrwale wszystkie możliwe ścieżki do odpowiednich władz, aby reaktywować Tatarski Pułk Ułanów. Wreszcie w końcu 1933 roku ukazał się rozkaz ministra Spraw Wojskowych, powołujący odrębny oddział tatarski w ramach Wojska Polskiego.Nie w sile pułku, ale jednego szwadronu w 13 Pułku Ułanów Wileńskich, który był najbliżej duchowo i posiadał archiwa pulku tatarskiego z lat 1919- 1920.
Z chwilą wejścia w życie rozkazu 1 szwadron 13 P.Uł. został przemianowany na 1 szwadron tatarski pułku.