Skocz do zawartości

Tatarzy w służbie Rzeczypospolitej


Rekomendowane odpowiedzi

Mimo, że pułki tatarskie wróciły do służby królewskiej w armii Księstwa Litewskiego, nie znaczy że zerwały kontaktu z konfederatami. Tatarzy otrzymywali od Pułaskiego polecenia i rozkazy,na co przymykał nawet oko hetman Ogiński, sam zbierający siły do walki z wojskami rosyjskimi.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • Odpowiedzi 517
  • Created
  • Ostatniej odpowiedzi

Top Posters In This Topic

W obozie pod Telechanami Ogiński zdołał zebrać około 2000 ludzi. Przebiły się do niego przez oblegających obóz Rosjan, pułki Bielaka i Koryckiego.
Wkrótce doszło do pierwszych walk. W bezdzieżu szwadrony rotmistrzów Kryczyńskiego, Achmatowicza i chorążego Baranowskiego wyciąwszy dziesiątki wrogów, wzięły do niewoli przeszło 500 oficerów i zolnierzy rosyjskich.Upojony zwycięstwem hetman ogłosił w Chomsku uroczysty akces do konfederacji.Polacy niestety, niedługo nacieszyli się zwycięstwem. W nocy z 21 na 22 wrzesnia 1771 roku Suworow zaskoczył oddziały Ogińskiego na noclegu w Stołowiczach. Pogromowi uniknęły oba tatarskie pułki, które przewidujący Bielak wyprowadził z miasteczka wieczorem przeczuwając zasadzkę.
Po klęsce Ogiński z Białegostoku wezwał przez kuriera rozkaz Bielakowi i Koryckiemu, aby przyłączyli swe pułki do oddziałów konfederackich na Podlasiu, ale obaj dowódcy, zawiedzeni , oraz rozgoryczeni niedołęstwem i ucieczką hetmana , nie posłuchali rozkazu. Wysłali równocześnie listy do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z prośbą o przebaczenie. Otrzymawszy je, z rozkazu króla pułk Bielaka miał stacjonować w rejonie Brześcia.Po wielu perypetiach pułk dotarł do wyznaczonego miejsca.
Pułk Aleksandra Mustafy Koryckiego natomiast brał udział w tropieniu i wyłapywaniu ostatnich oddziałów konfederackich. Tatarzy rozbili kilka oddziałów konfederatów litewskich, walczących w małopolsce, min. w okolicy Żywca, Krzyżowej i Szczyrku.
Wkrótce Bielak dostał awans na generała majora. Był to pierwszy przypadek w dziejach Rzeczypospolitej, aby muzułanin otrzymał szlify generalskie.
W marcu 1790 roku, decyzją królewską, gen. Bielak otrzymał dowództwo nad brygadą lekkiej jazdy, składającej się z trzech pułków tatarskich.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja w 1791 roku, wykorzystując nastroje antyrosyjskie ludności muzulmańskiej zamieszkałej w Rzeczypospolitej, zatwierdzono organizację dwóch pułków tatarskich w Armii Koronnej, po 500 szabel kazdy.W rzeczywistości zorganizowano tylko jeden pod dowództwem mjr. Aleksandra Ułana.Drugi natomiast pod komendą pułkownika Jakuba Azulewicza przeniesiono z Gwardii Królewskiej do Armii Koronnej.
Oba pułki nie odegrały żadnej roli w wojnie obronnej w 1792 roku.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Po wybuchu walk w 1792 roku, trzypułkowa brygada jazdy tatarskiej, licząca 900 szabel,została ( mimo protestów Bielaka) została rozdzielona na małe pododdziały i rozstawiona wzdłuż granicy litewsko- rosyjskiej, w celach wywiadoczych i ostrzegawczych.
Kiedy dnia 22 maja wojska rosyjskie przekroczyły granicę, opór stawiły im owe małe grupy. nastąpiły walki opóżniające, min.zebrany pułk Kirkora pod Opsa stoczył bój z przeważającym oddziałem kozaków dońskich płk. Kirejewa.Otoczony w Opsie, przebił się przez otaczajągych go dońców.W walce, w której po obu stronach padło około 300 ludzi, Kirkor przebił się ze swoim mocno nadszarpniętym pułkiem.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tymczasem Bielak gorączkowo zbierał swoje rozproszone nad granicą oddziały.Punktem zbornym był Borysów. Rosjanie chcieli dopaść i osaczyć Tatarów w mieście, ale Bielak przejrzawszy ich zamiary wycofał się stamtąd, paląc mosty na Berezynie.Następnie zostawił mały szwadron obserwacyjny pod sztabsrotmistrzem Bilałem Kryczyńskim w rejonie Borysławia, a sam z brygadą wycofał się do Mińska.Rosjanie nie pozwolili oderwać się od nich ludziom Kryczyńskiego i walce wzięli dowódcę do niewoli. Poleglo kilku Tatarów, a od całkowitej klęski uratowało przybycie chorągwi tatarskiej rotmistrza Józefowicza z IV pułku, która z brawurą zaszarżowała Kozaków.
29 maja generał Bielak, mając pod komendą 400 jazdy tatarskiej i 300 kawalerii narodowej stanął w Mińsku. reorganizował i uzupełniał uszczuplone walkami na granicy chorągwie.Po opuszczeniu jako ostatni miasta w dniu 31 maja,pozostawiony został jako pozoracja pod Stołpcami.
tam 7 czerwca doszło do bitwy z przeprawiającymi się tam przez Niemen 10 szwadronami dragonów rosyjskich. Bielak pozostawiając kawalerię narodową Sulistrowskiego na pozycjach, z Tatarami zaatakował wroga, rozpraszając wroga calkowicie. Za uciekającymi ruszyli rownież Litwini z lekkich chorągwi. Tymczasem przez dolny bieg rzeki przeprawił się niespodziewanie kolejny pułk kawalerii rosyjskiej, atakując lewą flankę atakujących.Nastapiło chwilowe zamieszanie , zawisło widmo porazki. Jednak Bielak nie straciwszy krwi, zebrał wokół siebie setkę szabel i osobiście poprowadził ich na wroga, który mimo wyrażnej przewagi zaczął ustepować w kierunku Niemna. W trakcie nadciągnęły inne chorągwie tatarskie i wielu Rosjan poniosło smierć w walce i w nurtach rzeki. Od całkowitej klęski kawalerię uratowała piechota i artyleria.W takiej sytuacji Bielak zdając sobie sprawę z bezsilności swej słabej liczebnie jazdy wobec nowych oddziałów wroga nakazał odwrót pod Mir.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Po rozbiciu sił litewskich pod Mirem, jazda Bielaka zdołała wyrwać się i w ciągłych walkach ruszyła na Nowogródek.21 czerwca dotarła do zebranych wojsk litewskich w Grodnie.4 lipca brygada Bielaka wzięła udział w nierostrzygniętej bitwie pod Zelwą, gdzie osłaniała odwrót oddziałów litewskich, które wycofywały się z rozkazu Stanisława Augusta na linię Bugu.
W połowie lipca weszła w skład korpusu jazdy Zabiełły, który otrzymał rozkaz zajęcia Brześcia. Po trzech dniach chorągwie wkroczyły do miasta. Niedługo, bo już 20 lipca pod miastem pojawili się Rojanie. Rozgorzała krwawa bitwa, w której jazda tatarska dawała dowody karności i waleczności.Jednak po kilku godzinach, pod naporem atakującej przewazającej liczebnie kawalerii wroga korpus zmuszony został się cofać.W trakcie odwrotu podczas kolejnego ataku rosyjskiego, Bielak skierował do kontrataku jeden ze swoich pułków, wycinając natrętne szwadrony wroga, umozliwiając tym samym spokojny odwrót sił głównych.
Wojna zakończyła się 24 lipca 1792 roku, po przejściu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do obozu targowiczan.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W momencie wybuchu powstania w 1794 roku, Tatarzy początkowo, pamietając okropności niedawnej wojny i rozgoryczeni nieudolnością ówczesnego dowództwa, nie przystapili do niego. gdy np. 16 kwietnia gen. Antoni Chlewiński przysłał emisariusza do stacjonującego w Wołkowysku V pułku Mustafy Baranowskiego, ten nie zgodził się przystapić do sprzysiężenia.Mało tego, chciał tłumić powstanie w zarodku. Jednak ogromna ilość jego podkomendnych odeszła dołączając się do powstańców. Aby nie stracić twarzy i on dołączył się do nich i gorliwością w walce przyczynił się do krótkotrwałego oswobodzenia Litwy.
Również przeciwny powstaniu był gen. Bielak i dopiero w drugiej połowie kwietnia, pod naciskiem króla Stanisława Poniatowskiego, przystapił do powstania.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Podczas powstania na Litwie odznaczył się pułkownik Jakub Azulewicz ze swoim tatarskim VI Pułkiem Strazy Przedniej.Po szeregu walk i potyczek z wojskiem rosyjskim, wraz z 3 batalionami piechoty, pułk skierowany został do wzmocnienia obrony Wilna, obsadzając najsłabszy punkt tj. trakt raduński.Ku zaskoczeniu obrońców Rosjanie uderzyli właśnie ten odcinek.
Rankiem 11 sierpnia kawaleria rosyjska zaatakowała piechotę, z których dwa bataliony rozpierzchły się, a trzeci złozył broń.Azulewicz próbowal ratować rozpaczliwą sytuację prowadząc pułk do szarży.Niestety załamała się ona , a dowódca padł przeszyty kulami.Rosjanie opanowali wzgórze ostrzeliwując stąd resztę obrońców miasta, a następnego dnia zajęli Wilno. Pułk wyprowadził stamtąd podpułkownik Eliasz Sobolewski, unosząc ze sobą ciało poległego dowódcy.Zostało ono przewiezione do rodzinnej Studzianki, gdzie spoczął na tamtejszym cmentarzu, przy meczecie.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Losy IV Pułku Straży Przedniej gen. Bielaka były równie dramatyczne jak VI pułku.Stary, trawiony chorobą generał nie był już Młodym Sokołem". Coraz bardziej ociężały, powolniejszy w wydawaniu decyzji w obliczu wroga, wszystko to doprowadziło min. do osaczenia przez wojska rosyjskie pod Słonimem. Tylko dzięki kilku oficerom wysłanym do niego przez Radę najwyższą Narodową, którzy wyprowadzili pułk z matni, uniknął klęski.Kilka dni po tym wydarzeniu zmarl. Jego miejsce zajął pułkownik Mustafa Achmatowicz.
Pod jego rozkazami pułk brał udział w dwóch ważnych, a zarazem tragicznych bitwach Powstania Kościuszkowskiego. Pod Maciejowicami, gdzie Tatarzy ponieśli ciężkie straty, a jego dowódca ciężko ranny, wkrótce zmarł. Ciało jego zostało zawiezione przez podkomendnych do Łowczyc w powiecie oszmiańskim i pochowane na miejscowym cmentarzu mahometańskim.Natomiast niedobitki pułku przedostały się do Warszawy, gdzie wzięły udział i wyginęły ( podobnie jak większość Tatarów z pułków i szwadronów, które we wrzesniu przedarły się do stolicy) w obronie Pragi.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Po powstaniu Księstwa Warszawskiego i włączeniu do niego Podlasia i Suwalszczyzny, tamtejsi Tatarzy natychmiast włączyli się w odbudowę polskiej państwowości. W sierpniu 1812 roku pułkownik Mustafa Achmatowicz uzyskał zezwolenie na formowanie pułku jazdy tatarskiej.W organizowaniu pomagali rotmistrzowie Samuel Ułan i Joachim Murza Korycki.Niestety wyludnione tereny, z których mężczyzni w większości wcieleni do armii rosyjskiej, służyli tam często z przymusu, nie dały materiału ludzkiego do formowania pułku. Powstał tylko jeden szwadron pod rtm. Samuelem Ułanem, który został przydzielony do Pułku Lekkokonnych Gwardii.
Szwadron odznaczył się walecznością podczas odwrotu Wielkiej Armii. Min. w dniu 10 grudnia jego Tatarzy walczyli mężnie przy Ostrej Bramie w Wilnie. Nie ulegając panice, jaka powstała w szeregach francuskich, wraz ze szwoleżerami desperacko wielokrotnie szarżowali i za cenę dotkliwych strat otworzyli drogę na Kowno.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W styczniu 1813 roku Tatarzy wraz ze szwoleżerami wyruszyli z Poznania, w kierunku na zachód. Na początku kwietnia osiągnęli Friedburg, w pobliżu niego, w Szwalheine zostali rozkwaterowni.Niepowodzeniem zakończyły się starania rtm. Ułana, aby kosztem przebywajacych w niewoli francuskiej Tatarów, powiększyć swój pododdział.
W 1813 szwadron tatarski brał udział we wszystkich bojach i potyczkach stoczony przez Pułk Szwoleżerów Gwardii. 5 maja bił się pod Budziszynem, 22 maja pod Reichenbachem,16 sierpnia przyczynił się do rozbicia pułku pruskich huzarów w końcu sierpnia wyróżnili się pod Dreznem.Natomiast pod Lipskiem wyróżnili się mestwem w walce z austriackimi kirasjerami.Po bitwie, wspólnie ze szwoleżerami osłaniali odwrót francuskiej Kwatery Głównej.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

30 pażdziernika 1813 roku szwoleżerowie i Tatarzy brawurową szarżą rozbili piechotę bawarską i kawalerię austriacką. W lutym 1814 roku walczyli pod Brienne, La Rohtiere, Champaubert, Montmiral, Monterean i Rocourt. 5 marca w bitwie pod Boryan Bac, tatarzy i szwoleżerowie roznieśli na szablach kawalerię rosyjska księcia Gagarina.W tym samym miesiącu, dzielnie bili się pod Ceaon, Rheims, Arcis- sur- Aube, Vitri, Bourget i pod Paryżem.
Po klęsce Napoleona Pułk szwoleżerów gwardii wraz z tatarskim szwadronem powrócił do Polski.Tutaj, na rozkaz wielkiego księcia Konstantego Tatarzy zostali wcieleni do 1 i 3 pułków ułanów.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Podczas Powstania Listopadowego, latem 1831 roku sformowano pułk tatarski, dowodzony przez pułkownika Murzę Samuela Ułana vel Hułana.Skladał się wyłącznie z tatarów Litewskich i miał charakter kadrowy i służył do szkolenia i wychowywania przyszłych oficerów nowopowstających na terenie Litwy pułków. Sam dowódca miał wspaniałą przeszłość bojową w walkach o niepodległość Polski.Urodzony w 1780 roku, jako porucznik Pułku III Ułanów bierze udział w kampanii przeciwko Austriakom w 1809 roku.w 1812 roku, jako kapitan i dowódca szwadronu tatarskiego bierze udział w wyprawie moskiewskiej. Za męstwo uhonorowany w 1814 roku francuską Legią Honorową.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.
Note: Your post will require moderator approval before it will be visible.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.


×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie