Sensacyjne zdjęcia Warszawy po powstaniu"

[bodziu000000]

Z poniedziałkowego dodatku w Gazecie Wyborczej.
Sensacyjne zdjęcia Warszawy po powstaniu

Miasto, które właśnie przestało się bić, ale jeszcze nie zostało zmienione w pustynię. Takie obrazy Warszawy znaliśmy z "Pianisty Polańskiego, ale nie z fotografii. Ta niezwykła kolekcja przez 64 lata leżała w szufladzie

Te zdjęcia zaprzeczają teorii, że zagłada stolicy nastąpiła podczas Powstania Warszawskiego - mówi Jerzy Przybysz, mieszkający dziś w Toruniu emerytowany lekarz psychiatra. Dopiero teraz za namową syna zdecydował się pokazać je dziennikarzom "Gazety, a potem oddać do Muzeum Powstania Warszawskiego. Jest październik 1944. Warszawa jest martwa - w mieście nie ma ludzi. Wszystkich mieszkańców lewobrzeżnej Warszawy Niemcy zdążyli już wypędzić do obozów przejściowych. Na pustych ulicach otoczonych częściowo zniszczonymi domami dostrzec można tylko pojedyncze sylwetki w niemieckich mundurach. Na chodnikach stoją wyrzucone z mieszkań meble, na jezdniach - unieruchomione na początku sierpnia 1944 roku tramwaje. Na zdjęciach zaskakuje duża liczba dobrze zachowanych budynków. W Alejach Jerozolimskich i przy Kruczej stoją jeszcze całe pierzeje kamienic. Bez szwanku przetrwała powstanie również modernistyczna bryła Dworca Głównego. Ale już niedługo do pracy przystąpią specjalne niemieckie oddziały niszczycielskie (Vernichtungs Kommando). Podpalając i burząc dom po domu, pozostawią po sobie wielkie zwały gruzu. Dworzec Główny wysadzą w powietrze. Ten sam los spotka m.in. Zamek Królewski, Pałac Saski i Pałac Brühla. Przez trzy miesiące Niemcy będą systematycznie zrównywać Warszawę z ziemią. Jerzy Przybysz, w czasie wojny żołnierz AK, nie jest autorem fotografii. Plik 24 odbitek dostał pod koniec wojny w Grójcu od Kazimierza Lewkowskiego ps. "Dębina, członka władz podziemnego państwa. Nie wiadomo, kto jest ich autorem. Jerzy Przybysz przypuszcza, że zrobił to ktoś na zlecenie podziemia. W Grójcu działała wówczas kontrolowana przez Niemców firma Syndykat Rolniczy, której ciężarówki jeździły po powstaniu do Warszawy. Nieznany nam fotograf właśnie w ten sposób mógł dostać się do stolicy. Może po naszej publikacji uda się rozwikłać tę tajemnicę. 2 października o godz. 17 Jerzy Przybysz uroczyście przekaże zdjęcia Muzeum Powstania Warszawskiego. Po ofiarowaniu zdjęć,w gmachu Muzeum odbędzie się ich pierwszy publiczny pokaz, który poprowadzi varsavianista i dziennikarz "Gazety Jerzy S. Majewski."

[bodziu000000]

Widok ulicy Kruczej w kierunku północnym. Dobrze zachowane kamienice po jej zachodniej (lewej) stronie zostały wkrótce w większości zburzone. W miejscu ruin po wojnie poszerzono ulicę i wybudowano rząd kamiennych biurowców. Do dziś przy Kruczej przetrwało tylko pięć przedwojennych kamienic

[bodziu000000]

Plac Grzybowski i wylot ulicy Próżnej. Najwyższy z widocznych tu budynków to wieżowiec PAST-y, w którym mieściła się centrala telefoniczna. Zdobycie go przez żołnierzy Batalionu Kiliński" było jednym z najbardziej znanych epizodów Powstania Warszawskiego. PAST-a, pozbawiona neogotyckich dekoracji, istnieje do dziś, podobnie jak kamienice po bokach Próżnej (ich tynki skuto bez powodu po wojnie) oraz widoczna w perspektywie ulicy kamienica Goldstandów przy pl. Dąbrowskiego (po wojnie obniżona, obita z kamiennych kolumn, misternych dekoracji i wytynkowana na szaro). W latach 60. bezmyślnie zburzono widoczną po prawej stronie klasycystyczną kamienicę sprzed powstania listopadowego. W jej miejscu stanął banalny blok

[bodziu000000]

Aleje Jerozolimskie w kierunku wschodnim. Żadna z kamienic po tej stronie ulicy nie istnieje. Zastąpiły je socrealistyczne budynki mieszkalne i Centralny Dom Towarowy (obecnie Dom Towarowy Smyk"). Za drzewami widać resztki wspomnianej wcześniej barykady. W tle wysoki gmach BGK. Stoi do dziś

[bodziu000000]

Przedzielona barykadą ulica Szpitalna. Fotograf zrobił zdjęcie w kierunku placu Napoleona (obecnie placu Powstańców Warszawy), nad którym góruje najwyższy w przedwojennej Polsce wieżowiec Prudentialu, zdobyty już pierwszego dnia Powstania Warszawskiego przez Batalion Kiliński". Obecnie jest to hotel Warszawa. Część utrwalonych na fotografii kamienic przy Szpitalnej stoi do dziś

[bodziu000000]

Widok Alej Jerozolimskich w kierunku zachodnim. W miejscu ruin domów po prawej stronie znajduje się obecnie Rotunda PKO. Za resztkami barykady Aleje Jerozolimskie krzyżują się z ulicą Marszałkowską. Podłużny budynek w oddali to Dworzec Główny. Niemcy wysadzili go przed opuszczeniem Warszawy. Teraz jest tu Dworzec Śródmieście. Kamienice po drugiej stronie Alej Jerozolimskich - wśród nich Hotel Polonia - przetrwały

[bodziu000000]

Perspektywa Alej Jerozolimskich w kierunku Wisły. Na horyzoncie wieżyce wiaduktu i mostu Poniatowskiego. Przedzielająca ulicę przerwana barykada chroniła jedyne połączenie południowego i północnego Śródmieścia, którym przez ostrzeliwane przez Niemców Aleje Jerozolimskie przechodzili powstańcy. Nie zachowała się żadna z kamienic po obu stronach Alej. Przed opuszczeniem Warszawy spalili je Niemcy. Wyjątkiem jest stojący do dziś gmach Banku Gospodarstwa Krajowego (to najdalszy budynek po prawej stronie)

[bodziu000000]

Niemiecki pojazd gąsienicowy wbity w latarnię na ulicy Królewskiej. Drzewa w tle to Ogród Saski. Za nimi częściowo zrujnowane domy przy ulicach Niecałej i Fredry. Obecnie w tym miejscu ulicę Królewską i Ogród Saski przecina przedłużona na północ ulica Marszałkowska

[GrzeM]

Co to za pojazd? Jakiś Springer czy ciągnik?

[elpasys]

Gratuluję, godny uznaniam wkład.
Popzwalem sobie powtórzyć zdjęcie ul Spitalnej, z zaznaczonym nowym gmachem Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wkrótce zostanie oddany do użytku.

[blaszak]

Zaje......sta robota stary!
Uwielbiam takie zdjęcia.Najbardziej oddają upływ czasu i zmiany architektury.
Dla mnie rewelka.

[Baldwin89]

Dokładnie zdjęcia są bardzo ciekawe. Tylko jak narazie oprócz tych 7 co krążą w internecie innych nie ma :( jak ktoś zna więcej to niech wrzuci :)

[bodziu000000]

Inne zdjęcia z tego zbioru, niestety bez fotek współczesnych.

Tutaj Marszalkowska róg Alej

[bodziu000000]

Dworzec Główny, w tle Hotel Polonia

[bodziu000000]

Dworzec Główny

[bodziu000000]

Róg Marszałkowskiej i Królewskiej, widok od Zielnej

[bodziu000000]

Okop" przez Aleje

[bodziu000000]

Ujęcie z drugiej strony

[bodziu000000]

Wylot Brackiej w kierunku Alej

[bodziu000000]

Ul. Krucza w kierunku Alej

[bodziu000000]

Aleje Ujazdowskie

[bodziu000000]

Ul. Hoża, widok od Pl. Trzech Krzyży

[bodziu000000]

Pl. Trzech Krzyży widok od Al. Ujazdowskich

[bodziu000000]

Wylot ul. Kredytowej na Marszalkowską

[bodziu000000]

Świętokrzyska, widok od Marszałkowskiej