Katowice, poniedziałek 4 IX 1939

[U311]

Wieża Spadochronowa punkt oporu polskiej samoobrony w dniu 4 IX 1939r. w Parku im. Tadeusza Kościuszki. Obrona trwała prawdopodobnie miedzy godz. 8 a 10 rano. Do dnia dzisiejszego nie ustalono nazwisk obronców. Wiadomo jedynie ze byli to b. powstańcy śląscy, harcerze, cłonkowie PW i OMP.

[U311]

Kapitan Marian Tułak dowódca 11 komp. w IV Baonie (fortecznym) 73 Pułku Piechoty. Dowódca ostatniej jednostki wojskowej która wycofała się z Katowic w dniu 4 IX 1939 miedzy godz 6 a 7 rano w kierunku na Sosnowiec i dalej na wschód.

[U311]

Wojewodza śląski dr Michał Grażyński ( Michał Kurzydło ). Opuścił Katowice w dniu 2 IX 1939.

[U311]

Katowice 4 IX 1939 ok. godz. 10,30 ul. Kilińskiego żołnierze 239 Dyw. Piechoty Heer.

[U311]

Katowice 4 IX 1939 ok. 14,00 ul. Marszałka Piłsudzkiego ( obecnie Warszawska ).

[U311]

Katowice 4 IX 1939 Rynek ok. 14,00.

[U311]

Katowice 4 IX 1939 ul. 3-go Maja ok. 16,00

[U311]

Katowice 4 IX 1939 ok. godz. 15,00 bojowcy Freikorpsu ul. 3-go Maja a Rynek.

[U311]

Katowice 4 IX 1939 ok. godz. 15,00 ul. 3 -go Maja. kolumna aresztantów tuż przed egzekucją przy ul. Zamkowej. Nikodem Renc dowódca samoobrony polskiej w Katowicach w dniu 3 i 4 IX 1939 ( 1 ), Edmund Baranowski ( 2 ).

[Mirosław Jastrzebski]

Niewielki komentarz do zdjęć.
1) zdjęcie z godz. 18.39- Michał Kurzydło to osoba zasłonięta przez trójnóg z mikrofonem.
2) zdjęcie z godz.18.42- widok na pozycje niemieckie od strony ulicy Stalmacha, prawy" ckm strzela w głąb ulicy Kilińskiego w kierunku placu Andrzeja.

[U311]

Witam !
Panie Jastrzebski twoje inf. co do w/w zdjęć jest nieprawidłowa :0(
Michał Grażyński, wojewoda śląski do 5 IX 1939r. jest na zdjęciu w mundurze związku Powstańców Śląskich - prawidłowo zaznaczony a zdjęcie niemieckich żołnerzy z karabinem maszynowym to ul. Kilińskiego skrzyżowanie z ul. PCK a karabin jest skierowany głąb w ul. PCK.
Moja propozycja, udać się na miejsce i dokonać wziji lokalnej :0)

[Mirosław Jastrzebski]

Od 1939 niewiele zmieniło się w układzie przestrennym w/w okolicy. Rozebrany został płot posesji znajdującej się na rogu ulic Kilińskiego i Stalmacha widoczny na zdjęciu. Widoczny jest na zdjęciach wykonanych min z wieży kościoła Piotra i Pawła.Wizja lokalna- to zadanie już odrobiłem dość dawno temu i dziękuję za propozycję.
Co do Michała Kurzydły - pozostanę przy swojej opini i proszę o wnikliwe przejrzenie innych zdjęć wojewody.

[U311]

Wojewoda Śląski dr Michał Grażynski piękny portrecik :0)

[U311]

Pan zaznaczony ( X ) to nie jest dr. Michał Grażyński jak sugeruje Pan Mirek:0)

[U311]

Skrzyżowanie Kilińskiego a ul. PCK. Zdjecie wykonane w dniu 4 IX 2006r.

[U311]

Skrzyżowanie ul. Kilińskiego a PCK, zdjęcie wykonane w dniu 4 IX 1939r. Na zdjęciu widoczny jest ze str. lewej mur z cegły klinkierowej Parafii Kościoła Piotra i Pawła, więc jest to ujęcie opisane na 100% w/w skrzyżowania.
Jedynie brak jest płotu ze str. prawej i niemieckich wojaków ale dokładnie dziś minęło 65 lat od wykonania tego zdjęcia.

[Mirosław Jastrzebski]

Proszę przyjrzeć się szczegółom krajobrazu": długość ulicy, muru , krzywizna ulicy, odległość do następnego skrzyżowania. Idealnym rozwiązaniem byłoby umieszczenie zdjęcia skrzyżowania ulic Kilińskiego i Stalmacha gdy wykonujacy zdjęcie stoi przodem w kierunku ulicy Mikołowskiej. Przy tej ulicy( Mikołowskiej) znajdowały się budynki odlewni,na których ścianach były ślady po pociskach. Obecnie w tym samym miejscu stoi stacja benzynowa. Oddziały niemieckie wkraczały do Katowic min poruszając się ulicą Mikołowską w kierunku kina orza" , gdzie zostały ostrzelane przez ckm ulokowany na najwyższym balkonie budynku.Nota bene pierwszej pomocy udzielił rannym Niemcom, Żyd mieszkający w pobliskiej kamienicy( róg ulicy Mikołowskiej i Kamiennej)odznaczony w trakcie pierwszej wojny krzyżem żelaznym.Przy ckm-ach widocznych na zdjęciach jest dużo łusek. Gdzie strzelano skoro na fasadach domów przy ulicy PCK nie ma śladów po uderzeniu pocisków. Większość tych domów nie była remontowana od okresu międzywojennego.
Kolejna sprawa mój ojciec mieszkający wiele w okolicy ulicy Kilińskiego nie przypomina sobie aby na rogu ulic PCK i Kilińskiego
stał kiedykolwiek taki płot. Chociaż pamięc ludzka jak to bywa zawodną jest.

[U311]

Witam Kol. Mirka :0)
Dyskusja robi sie coraz bardziej ożywiona:0)
Przedstawiam skan zdjęcia (pocztówki) wykonane miedzy rokiem 1934 a 1938 r. z wieży Kościała Piotra i Pawła.
LEGENDA:
1/ Budynek Komendy Policji Woj. Śląskiego przy ul. Kilińskiego
2/ ul. Stalmacha, prawdopodobne miejsce z którego miano wykonać zdjęcie w dniu 4 IX 1939r.
3/ ul. Kilińskiego w kierunku pl. Andrzeja
4/ Przedłużenie ul. Stalmacha w kierunku ul. Mikołowskiej
X/ pozycja niemieckiego ckm-u w dniu 4 IX 1939r.
Kol. Mirku co nie pasuje to pochyłość przedłużenia ul. Stalmacha.

[Mathew]

Witam

Na pocztówce widać 3 drzewa na ulicy Stalmacha ( wzdłuz plotu pod strzałką ) - przed żołnierzami rośnie ich więcej.

Na pocztówce płot jest dość lichy ( pod znakiem X )- na zdjęciu z żołnierzami wygląda na murowany.

Wydaje mi się więc że racje ma Kolega U311

pozdrawiam

[rwd]

Z Arkusza Śląskiego nr 3, wydanego we wrześniu 1946 roku, Aleksander Baumgardten - Wiersze.

[Mirosław Jastrzebski]

Zdjęcie wykonane z wieży kościoła pokazuje także inne mankamenty związane z koncepcją lokalizacji ckm na rogu ulic Kilińskiego i PCK. Wzdłuż płotu przy ulicy Kilińskiego nie ma drzew. Mam wrażenie ,że zdjęcie to wykonano jeszcze w trakcie budowy katowickiego drapacza chmur, którego budowę zakończono w 1931, lub krótko potem. Być może w okresie póżniejszym( między wykonaniem zdjęcia a 1939) zasadzono drzewa i wykonano ogrodzenie przy ulicy Stalmacha na odcinku od Kilińskiego do Mikołowskiej. Co więcej mam wrażenie,że ulica PCK nie łączyła się z ulicą Kilińskiego, ale naturalnie mogę sie mylić. Sprawdzę na starym planie miasta.

[U311]

Witam:0)
Dla ceów poruównawczych załączam skan Planu MIASTA KATOWIC z roku 1940. Plan wydrukowny prze Verlag Kattowitzer Buchgewerbehaus" w skali 1 : 12 500.
1/ Kirch str - ul.PCK
2/ Lutzow str - ul.Stalmacha
3/ Hardenberg str - ul. Kilińskiego
4/ Nikolai str - ul.Mikołowska
5/ Kościół Piotra i Pawła
Według relacji żołnierza 1 komp. 239 Oddziału Rozpoznawczego w rejonie ul. Poniatowskiego a Głowackiego do ich komp. dołączyło 12 dywersantów z Freikorpsu. Dowódca komp. podzielił ich na trzy czteroosobowe patrole. Ich zadaniem było poruszanie się w przodzie jako szperaczy prawdopodobnie celem zminalizowania strat wśród wojaków.
Freikorps ruszył takimi ulcami w dół do Centrum: Kilińskiego, Skłodowskiej-Curie oraz Kościuszki.
Ulice Mikołowską wzieli na siebie żołnierze.
Jak pisałeś na posesji przy ul. Mikołowskiej (obecnie stacja paliw SHELL) były ślady na murach od amunicji z broni strzeleckiej.
Skąd jest pewnność, że były to ślady z dnia 4 IX 1945r. a nie z 27 I 1945r.

[jagmin]

U311
To co prezentujesz jest dosyć ciekawe.
Może mógłbym pomóc, proszę o kontakat e-mailem.

[U311]

Kol. jagmin", może masz coś ciekawego w temacie, 4 IX 1939r. w Katowicach z wkroczenia do miasta zołnierzy 239 Dyw. Piechoty, Grenschutzu, Policji oraz Freikorpsu.
Chętnie poznam jakieś nowe fakty lub zdjęcia z tego dnia:0)

[Mirosław Jastrzebski]

Niewątpliwie w 1939 ulica PCK miała połączenie z ulica Kilińskiego.
Zdjęcie wykonane z wieży koscioła sprawia wrażenie,że to połaczenie wtedy jeszcze nie istniało, ale to tylko złudzenie.
Pewne jest,że od momentu wykonania zdjęcia do 1939 zaszło kilka zmian: wybudowano płot z cegły wzdłuż ulicy Stalmacha( do ulicy Mikołowskiej), zasadzono drzewa. Widoczny jest natomiast płot przy posesji znajdującej się na rogu ulic Stalmacha i Kilińskiego, gdzie jak sugeruję wykonano zdjęcie stanowiska ckmów. Przez wiele lat byłem przekonany,że to właśnie na rogu ulic PCK i Kilińskiego znajdowali sie Niemcy, po przejrzeniu zdjęć i wizji lokalnej wiele lat wstecz zmieniłem zdanie.
Ślady na budynku odlewni Ludwik".W 1945 główne walki prowadzono na osi ulicy Warszawskiej,lecz Niemcy wycofywali się póżniej w kierunku Mikołowa i jest prawdopodobieństwo ,że ślady na budynku powstały w styczniu 1945. Zgodnie z koncepcją usytuowania ckmów na rogu ulic Kilińskiego i PCK powinny pozostac ślady kul na fasadach budynków przy ulicy Kilińskiego i PCK. I takie ślady są, lecz pojedyncze na budynku Policji i na murze więzienia od strony placu Andrzeja tuż przy ulicy Andrzeja. Nie powstały natomiast w wyniku ostrzału prowadzonego z tychże ckmów.
Co do Freikorpsu. Znalazłem we wspomnieniach katowickiego harcerza informację, że główne siły bojówkarzy rozlokowane były w okolicach stadionu na Muchowcu.