Litery w dacie monet

[bassista]

Numizmatyka nie jest moim działem, więc może pytanie banalne ale jakoś odpowiedzi nie znalazłem.

Dlaczego a niektórych, starszych monetach pojawia sie w dacie zamiast cyfry 2 litera Z? Np. 16Z4 a nie 1624?

[archei]

z bardzo prostego powodu jak każdy artysta, w tym też rytownik stempli ma swoją charakterystyczna „rękę”, swój specyficzny, niepowtarzalny styl. Poza tym nie każdy z nich był gramotny i jak mu dali coś do skopiowania to 2 czy Z wszytko jedno.

[bassista]

Niby tak, ale czemu w opisach czy katalogach podana jest taka data?

Np:

www.ngccoin.com/price-guide/world/german-states-mansfeld-eigentliche-hinterort-1-24-thaler-km-118-16z1-16z6-cuid-95209-duid-252724

[MrV]

Poza tym chyba taka była moda" w XVII wieku, że dwójkę zastępowano literą Z. W wielu krajach występowały tego typu monety. Do tej pory nie spotkałem się z szerszym opracowaniem tego tematu, toteż piszę tylko na podstawie własnych obserwacji.

[IdeL]

Kiedyś gdzieś wyczytałem, że w amtych czasach" mincerze byli zazwyczaj niepiśmienni. W tej sytuacji mylenie i odwracanie znaków, które bywają podobne jak i też połykanie niektórych liter w opisach byłoby uzasadnione.

[MrV]

To też prawda. W końcu rzemieślnik wykonujący stemple nie musiał pisać, musiał tylko odwzorować projekt. Dzięki temu jednak numizmatyka do końca XVIII wieku jest ciekawym obiektem kolekcjonerskim. Żeby podać inny przykład, często zamieniano również literę V i U (AVGVST/AUGUST i inne), dodawano kropki tam gdzie ich być nie powinno itd.

[ManyFace]

Przykładem odmiennej pisowni może być na przykład słynne z miedzi kraiowey".

[IdeL]

To akurat słaby przykład. W XVIII wieku tak się po prostu pisało. Wystarczy poczytać sobie jakieś regestra czy dokumenty sądowe.
Chyba nie sądzisz, że 250 lat temu pisano i mówiono podobnym polskim" jak obecnie?

[sigis3]

Powód zastępowania cyfry 2" przez z" często bywał prozaiczny. Do wykonywania stempla monety używano punc, czyli gotowych cyfr i liter, które odbijano na rozhartowanym stemplu. Często z braku pod ręką" 2 brano po prostu literę z. Z czasem mogła to być już pewna moda" czy maniera.

Wydaje się też, sądząc z częstej pokraczności" tej cyfry, że wykonanie 2 było trudniejsze niż z", czasem mogły to być też świadome uproszczenia przy dużych nakładach i koniecznej do tego przy ówczesnej technice konieczności wykonania dużej ilości stempli.

Do początku XVI na monetach nie wybijano dat/cyfr, w Renesansie przykładano chyba większą wagę i staranność przy wykonywaniu stempli, stąd nasilenie tego zjawiska pod koniec XVI i w pocz. XVII wieku, później technika trochę się posunęła (tak w dużym skrócie i dla naszych ziem).