Kefalonia, czyli włoski Katyń"

[elpasys]

Masakra włoskich żołnierzy na greckiej wyspie Kefalonia jest zbrodnią niemieckiego Wehrmacht'u w 2. Wojnie Światowej, podobną do sowieckiej zbrodni dokonanej na polskich oficerach w Katyniu (i innych miejscach). Niemieckie oddziały wymordowały 5.200 żołnierzy włoskiej dywizji „Acqui“, którzy w dniach 21 i 22 września 1943 poddali się niemieckiej 1. Dywizji Górskiej.

[elpasys]

Autokorekta, literówka w tytule wątku:
Jest: Kefelonia
Powinno być: Kefalonia,
przepraszam

[elpasys]

Aby lepiej zrozumieć złożoność stosunków włosko-alianckich i włosko-niemieckich we wrześniu 1943 trzeba sięgać do źródeł, takich jak np. te (en):
http://en.wikipedia.org/wiki/Italian_armistice
http://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Achse

Po zwycięstwie państw Osi nad Grecją w 1941 wyspa Kefalonia została zajęta przez oddziały niemieckie i włoskie. Wojska okupujące wyspę składały się z 11.500 żołnierzy i 525 oficerów włoskiej dywizji piechoty Acqui", która przybyła na wyspę w maju 1943, oraz z 2.000 niemieckich żołnierzy i oficerów z batalionów grenedierów 909 i 810. Dowódcą dywizji Acqui" był Generał Gandin, a wojsk niemieckich Oberstleutnant Johannes Barge. Dywizja Acqui" składała się z 2 pułków piechoty (17. i 317.), 33. pułku artylerii, 27. legionu czarnych koszul", 19. batalionu czarnych koszul", jednostek
pomocniczych i wsparcia logistycznego. Ponadto 18. pułk stacjonował na Korfu. Dywizja posiadała baterie nadbrzeżne, kutry torpedowe i 2 samoloty. Od dnia 18 czerwca 1943 dowódcą dywizji był Generał Antonio Gandin, weteran frontu wschodniego, oddznaczony niemieckim krzyżem żelaznym.

Na zdjęciu: jedna z plaż wyspy Kefalonia w Myrtos

[elpasys]

Gdy rano 8 września 1943 radio podało informację o poddaniu się Włoch Aliantom (zawieszenie broni w Cassabile) i włoskiej zmianie sojuszu, włoskie sztaby w Grecji znalazły się w trudnym położeniu, gdyż wojska nie otrzymały żadnych rozkazów z Rzymu. Generał Gandin miał dylemat; albo poddać podległe mu wojska Niemcom, którzy nawet tego żądali i zaczęli już rozbrajać włoski garnizon, lub stawić opór Niemcom. Na początek generał Gandin zażądał rokazów od przełożonych i rozpoczął negocjacje z Niemcami (Barge).

Na zdjęciu: generał Antonio Gandin

[elpasys]

Niemiecka kronika filmowa ralacjonująca niemieckie operacje na wyspie Kefalonia (nm):
http://www.youtube.com/watch?v=GOFlfbafqic

Włoska dokumentacja filmowa (it):
http://www.youtube.com/watch?v=Q463RT9EIrc&NR=1
http://www.youtube.com/watch?v=4OxNQDHioxc&feature=fvw

Na zdjęciu: wybrzeże wyspy

[Gebhardt]

Elpasys, czy bedzie ciag dalszy tak ciekawo zaczetej kroniki? I czy sa w literaturze jakies bardziej dokladne dane o jednostkach i dyslokacji wojsk wloskich i niemieckich na wyspie w chwili rozpoczecia bitwy nimiecko-wloskiej?

Czy dobrze kojarze z tym episodem film 'Captain Corelli's Mandolin'?

[elpasys]

Tak, oczywiście będzie ciąg dalszy, na miarę wolnego czasu.
Powstało wiele filmów, opisujących włoskie losy w 2 WŚ. Jednym z nich jest film: Captain Corelli's Mandolin" (2001), znany również pod tytułem Time to Kill" (Czas na zabijanie).
Więcej o tych filmach: http://www.custermen.com/Reference/Movies.htm
Bardzo ciekawym, lecz jeszcze nie ruszonym wątkiem są losy polsko-włoskich rodzin, zawiązanych w niemieckiej niewoli przez Włochów (zołnierzy) i Polki (głównie Powstanie Warszawskie). Znałem 2 takie rodziny, w córce jednej z takich rodzin nawet podkochiwałem się. Może ktoś podejmie taki wątek, bo ja się nie wyrabiam.

Na zdjęciu: fotos z filmu Captain Corelli's Mandolin"

[sla1971]

Poprawnie,Cefalonia (Czefalonia).

[Nadkalibrowy]

Poprawnie po włosku. Widzisz powód do używania nazwy włoskiej miast polskiej?

[elpasys]

Przed rozpoczęciem negocjacji z Niemcami generał Gandin wykonał gest dobrej woli, rozkazując opuszczenie strategicznie ważnego rejonu Kardakata. Chociaż generał Gandin 11 września 1943 otrzymał z najwyższego dowództwa (Comando Supremo) z Rzymu rozkaz 1027/CS" traktowania niemieckich wojsk jako wroga (it. considerare le truppe tedesche nemiche"), to mimo sprzeciwu jego sztabu i dowódców pułków zdecydował się na wystawienie broni dnia 13 września o godz. 8 rano, lecz pod warunkiem, że ostateczne rozbrojenie jego oddziałów będzie mogłoby nastąpić dopiero wtedy, gdy do Kefalonii dotarłyby statki zapewniające powrót jego oddziałów do Italii. Również otrzymany 11 września wieczorem z Rzymu rozkaz 1029/CS", nakazujący zbrojny opór przeciwko niemieckim próbom rozbrajania na Kefalonii, Korfu i innych wyspach, został zignorowany przez gen. Gandina.

Kilka książek opisuje interesujące nas wydarzenia, obok okładka jednej z nich.

Odnośnie nazwy wyspy: The island of Kefalonia, also known as Cephallenia, Cephallonia, Kefallinia, or Kefallonia (Ancient Greek: Κεφαλληνία; Modern Greek: Κεφαλλονιά or Κεφαλονιά; Italian: Cefalonia)"

[Gebhardt]

Dzieki Elpasys, absolutnie fascynujaca historia, absolutnie nie popedzam, bede z cierplie czekac na dalsze odcinki :)

[elpasys]

Po południu dnia 12 września 1943 doszło do spontanicznych i poważnych starć zbrojnych pomiędzy żołnierzemi włoskimi i niemieckimi, gdy żołnierze Wehrmacht'u rozbroili przemocą dwa oddziały włoskiej artylerii w ich miejscach stacjonowania. Pro-niemiecki generał Gabin wydał rozkaz aby jego żołnierze zachowali się biernie i nie reagowali na przemoc. Generał dalej spokojnie negocjował z Niemcami, gdy otrzymał od nich zapewnienie, że pod żadnym pozorem nie dojdzie do zmiany status-quo, przed zakończeniem negocjacji. Ale już było za późno, mleko się rozlało, czyli nikt już nie reagował na żadanie zachowania spokoju. Żołnierze włoscy mogli wreszcie skierować broń przeciwko znienawidzonemu sojusznikowi. (Skąd my to znamy?)

Na zdjęciu: rozkaz 1027/CS"

[elpasys]

13 września o godz 6:45 rano konwój 5 niemieckich okrętów transportujących żołnierzy Wehrmacht'u, pojazdy i beczki z paliwem próbował wpłynąć do zatoki i portu w Argostoli, stolicy wyspy. Kapitan Apollonio, dowódca włoskiego 33. regimentu artylerii, osłaniącego port i stacjonującego na wzgórzach powyżej miejscowości Razata, widząc dokładnie Niemców, właściwie ocenił ich zamiary i rozkazał otworzyć ogień swoim trzem bateriom.

[elpasys]

2 niemieckie okręty F494 i F495 zostały trafione pociskami włoskiej artylerii. Okręt F495 stanął w ogniu z powodu rozlanego paliwa z beczek i chcąc uniknąć dalszych trafień krył się za dymem z płonącego paliwa. 3 godziny później F495 zatonął, a rozbitkowie wraz z kapitanem Paul'em Gottschalk'iem zostali przejęci przez ciężko uszkodzony okręt F494, który potem skrył się w zatoce Lixouri. W sumie zginęło 4 Niemców i 3 został rannych.

Na zdjęciu: trafiony okręt F495; obecnie wrak jest atrakcją turystyki podwodnej dla nurków.

[elpasys]

Pomimo otwartej już walki włoskich żołnierzy przeciwko Niemcom, generał Gandin ciągle negocjował, wbrew rozkazom, które otrzymał, oraz wbrew woli jego żołnierzy i oficerów. Celem gen. Gandina było doprowadzenie do zawieszenia broni i przetransportowania wszystkich jego żołnierzy do Włoch (części zajętej jeszcze przez Niemców). Przejawem jego zaślepienia była odmowa spotkania z kilkuosobową delegacją wysokich oficerów alianckich, którzy specjalnie przybyli na wyspę.

Obok: rozkaz 1029/CS"

[elpasys]

O godz. 21:30 tego samego dnia niemiecki dowódca Oberstleutnant Johannes Barge przesłał szyfrowany meldunek do kwatery głównej XXII. Gebirgs-Armeekorps (górskiego korpusu armii), w którym informował przełożonych o osiągnięciu porozumienia z generałem Gandin'em. Według tego meldunku rozbrojenie Włochów miało nastąpić w 3 etapach:
1. Oddziały stacjonujące w Argostoli i okolicy - 14 września.
2. Oddziały stacjonujące na południowym wschodzie Kefelonii - 15 września.
3. Oddziały stacjonujące wokół miasta Sami - 16 września.
Poddające się włoskie oddziały miały być gromadzone jako jeńcy wojenni w rejonie miasta Sami, następnie mieli zostać odesłani statkami do Włoch.

Obok: okładka książki Blutiges Edelweiß" opisującej w jez. niemieckim wydarzenia na wyspie Kefalonia.

[elpasys]

Generał Gandin znajdował się w ekstremalnie trudnej sytuacji, gdyż sprawy zaszły już zbyt daleko, aby skłonić jego uzbrojonych żołnierzy do podporządkowania się znienawidzonym Niemcom. Dlatego podjął decyzję bez precedensu w wojsku: w nocy 13/14 września 1943 rozkazał przeprowadzić referendum w pododdziałach podległej mu dywizji.
Żołnierze mieli do wyboru jedną z trzech opcji:
- dalej walczyć u boku Niemców,
- poddać się,
- walczyć przeciwko Niemcom.
Rano dnia 14 września wynik referendum był znany: wszystkie pododdziały wypowiedziały się za trzecią opcją: walka przeciwko Niemcom.

Na zdjęciu: ostatni uroczysty apel Dywizji „Acqui“ w Argostoli. Zdjęcie wykonane 14 września 1943, stąd obecność wielu osób cywilnych oraz greckich duchownych.

[elpasys]

14 września 1943 o godz 12 generał Gandin przekazał oficerowi łącznikowemu Wehrmacht'u Leutnant'owi Jakob'owi Fauth list do Oberstleutnant'a Barge, w którym pisał:
Dywizja ociąga się z wykonaniem mojego rozkazu koncentracji w rejonie miasta Sami. Tak więc moje wczorajsze ustalenia z Panem nie zostały przyjęte. Dywizja chce pozostać na swoich stanowiskach zachowując broń i amunicję a tylko artylerię przekazać Niemcom w chwili zaokrętowania. Dywizja daje honorową gwarancję, że broń nie zostanie skierowana przeciwko Niemcom. Jeśli jednak te warunki nie zostaną zachowane, Dywizja wybierze raczej walkę i ja z bólem zrezygnuję z negocjacji z niemiecką stroną tak długo, jak długo pozostanę dowódcą mojej Dywizji."

O godz. 22 tego dnia niemieckie dowództwo na wyspie wysłało radiowy meldunek do kwatery głównej XXII. Gebirgs-Armeekorps o treści:
Negocjacje jeszcze trwają. Dowódca jest jeszcze u generała Gandin'a. Operacja w porozumieniu z oficerem dowodzącym Sztukas'ami przygotowana. Podpisał Thun Ltn"

Obok: niemiecki meldunek z godz 22.

[elpasys]

Rano dnia 15 września 1943 niemiecki dowódca Oberstleutnant Barge wysyła do dowództwa następujący meldunek:
Generał Gandin uznał się za gotowego do oddania ciężkiej broni. Artyleria mobilna i przeciwlotnicza będzie przekazana dopiero przy zaokrętowaniu. Własne przygotowania do ataku zakończone. Właściwy moment na rozpoczęcie ataku to godzina 14. Noc przebiegła spokojnie."
O godz. 12:30 Stukasy Ju 87 zaczęły bombardowanie włoskich pozycji w rejonie Argostoli. O godz. 14 generał Gandin wydał rozkaz do podjęcia walki przeciwko Niemcom. W początkowym okresie walk Włosi posiadający znaczną przewagę liczebną odnosili wiele lokalnych sukcesów, np. dnia 15 września 17. pułk piechoty wziął do niewoli 500 Niemców. Jednak w kolejnych dniach sytuacja zmieniała się, gdyż na wyspie pod dowództwem generała Hubert'a Lanz'a lądowały niemieckie posiłki, składające się z części 1. Dywizji Górskiej (1. Gebirgs-Division), w tym głównie 98. Gebirgsjägerregiment oraz części 104. Jägerdivision.
więcej (nm): http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/Gebirgsjagerregimenter/GJR98.htm

Na zdjęciu: Sztukasy Ju 87 atakują włoskie pozycje na wyspie.
Dużo zdjęć żołnierzy włoskiej Dywizji Acqui na wyspie Kefalonia jest tutaj:
http://www.funzioniobiettivo.it/photovisor/default.asp

[elpasys]

Historia niemieckiego pilota pewnego Stukas'a, biorącego udział w bombardowaniu Włochów na Kefalonii, jest opisana w tej książce: Fronteinsätze eines Stuka-Fliegers Mittelmeer und Ostfront 1943-44, autor: Hans Peter Eisenbach


Włoska strona poświęcona opisywanym tutaj wydarzeniom:
http://www.divisioneacqui.com/

[elpasys]

Rano dnia 18 września na całej wyspie trwały zacięte walki, szczególnie ciężkie przy moście w miejscowości Kimonico, gdzie zginęło 437 Włochów. Tego samego dnia dowodztwo Wehrmacht'u wydało rozkaz, aby nie brać żadnych włoskich jeńców, doprecyzowując, że każdy poddający się włoski żołnierz ma być rozstrzelany na miejscu.
Na zdjęciu: niemiecki generał Hubert Lanz.

[elpasys]

Niemiecki dowódca na Kefalonii Oberstleutnant Johannes Barge.

[elpasys]

W kolejnych dniach twały zacięte walki na wyspie, które przynosiły duże straty Włochom, i niewielkie Niemcom, bo Niemcy stosowali głównie i bezkarnie ataki lotnicze Stukas'ami. Szczególnie duże straty od Stukas'ów Włosi ponieśli dnia 21 września w rejonie miejscowości Pharsa, gdzie zginęło 830 włoskich żołnierzy. Łącznie bezpośrednio w walkach zginęło ponad 1.300 włoskich żołnierzy. Od 21 września sytuacja Włochów stała się krytyczna, bo wyczerpywała się im amunicja. Dlatego Niemcy już bez obaw rozstrzeliwali wszystkich poddających się włoskich żołnierzy, całe kompanie. Dnia 22 września 1943 o godz. 16 Włosi oficjalnie kapitulowali. Do tego czasu Niemcy rozstrzelali 189 oficerów i ponad 5.000 zołnierzy. Po kapitulacji dalszych 5.300 włoskich żołnierzy dostało się do niemieckiej niewoli.

Na zdjęciu: na wyspie leżały tysiące zamordowanych włoskich żołnierzy.

[elpasys]

Poddający się włoscy żołnierze wiedzieli już, że ich los jest niepewny.

[elpasys]

Dnia 24 września 1943 Niemcy dają kolejny pokaz swego barbarzyństwa, rozstrzeliwują wszystkich pozostałych przy życiu włoskich oficerów, w tym generała Gandina. Siedmiu oficerów zostało wywleczonych za szpitala i na miejscu rozstrzelanych. Pozostali przy życiu żółnierze włoscy są wywożeni z wyspy niemieckimi statkami i są dalej wysyłani na roboty przymusowe do Niemiec lub na front wschodni. Przy tym 3 statki pełne włoskich żołnierzy toną, gdy wpadają na miny lub zostają zaatakowane przez alianckie lotnictwo. Jeden z tych statków o nazwie Ardena miał na pokładzie 840 żołnierzy, wszyscy utonęli. Łącznie w morzu utonęło około 3.000 włoskich żołnierzy wywożonych z wyspy Kefalonia.

Na zdjęciu: statek Ardena trafiony i zatopiony.