bitwa pod Bukowcem 16 pułk ułanów wlkp.z Bydgoszczy

[Wolf 25]

Witam wszystkich chciałbym tutaj poruszyć bardzo ciekawy temat dotyczący 16 -go pułku ułanów wielkopolskich stacjonującego w Bydgoszczy ,który ma bardzo ciekawą historię i jest dumą mojego miasta. Liczył bym tu na waszą wiedzę jak i na jakiekolwiek informacje oraz zdjęcia dotyczące owego pułku i jego uczestnictwie w działaniach bojowych we wrześniu 1939r.

[Wolf 25]

Historia 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich sięga czasów bardzo odległych - wojen napoleońskich i Księstwa Warszawskiego.
Na stały garnizon pułku wyznaczony został Lublin i okolice, a od 1 listopada 1810 r. pułk kwaterował w Tomaszowie, Tarnogrodzie i innych okolicznych miejscowościach. Stan pułku wynosił wówczas 27 oficerów, 632 podoficerów i ułanów oraz 705 koni.Swój chrzest bojowy 16 Pułk otrzymał w bitwie pod Mirem, stoczonej w dniach 10 i 11 lipca 1810 roku z kawalerią atamana Piatowa. Mimo dzielnej walki, poniesiono wówczas duże straty. W dalszym marszu i pościgu, pułk przeszedł dnia 10 sierpnia wpław Dniepr pod Rochaczewem.

W dniu 7 września 16 Pułk brał udział w największej bitwie tej kompanii, pod Borodino. Po bitwie pod Borodino pułk w składzie 29 Lekkiej Brygady Jazdy zmierzał ku Moskwie, w ciągłej styczności z nieprzyjacielem.
W dniu 18 października wraz z innymi pułkami IV Korpusu 16 Pułk osłaniał szarżami odwrót zgrupowania Murata na Woronowo. W odwrocie Wielkiej Armii Napoleońskiej rozpoczętym dnia 19 października 1812 r., pułk w składzie wielkiej jednostki kawalerii jechał jako straż tylna, osłaniając wycofywanie się wojsk tej armii.

[Wolf 25]

Dalsze losy pułku związane są z ostatnim etapem ery napoleońskiej. W rejonie Krakowa pułk otrzymał uzupełnienie ludzi i koni, po czym w składzie korpusu dowodzonego przez księcia Józefa Poniatowskiego opuścił ziemie Księstwa Warszawskiego, osiągając 17 czerwca 1813 roku miasto Zittau (Żytowo). Tam nastąpiła reorganizacja i do pułku włączono resztki 20 Pułku Ułanów Litewskich, Jazdę Lubelską i oddział żandarmerii.

16 Pułk Ułanów Wielkopolskich odrodził się z oddziału konnego powstańców wielkopolskich, przekształconego w maju 1919 roku w 2 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Formowanie rozpoczęto od dnia 29 grudnia 1918 roku z rozkazu Dowództwa Głównego w byłym zaborze pruskim. W skład kadry pułku weszli oficerowie z trzech zaborów, żołnierze byłych jednostek niemieckich i ochotnicy z rejonu Bydgoszczy i Kalisza. Miejscem tworzenia się pułku było Biedrusko pod Poznaniem. Do dalszej rozbudowy pułku już jako 16 Pułku Ułanów, przyczynił się pobór. Typ pułku początkowo nosił znamiona kawalerii dywizyjnej. Uzbrojenie było w całości pochodzenia niemieckiego.

Rogatywka z białym otokiem wyrózniała pułk od innych formacji .

Po oswobodzeniu ziemi wielkopolskiej od zaborcy, pułk dnia 29 stycznia 1920 r. w pełnym składzie wkracza do Bydgoszczy i zakwaterowuje się w koszarach tzw. od tej chwili- ułańskimi przy ul. Szubińskiej.

Od 9 marca 1920r. pułk brał udział w kampanii 1920 r. Pierwszym dowódcą był Płk Roman Pasławski, z-cą dowódcy - mjr Wilhelm Światołdycz - Kisiel, adjutantem por. Stefan Stablewski. Wymarsz pułku odbył się transportami kolejowymi z Bydgoszczy do Małopolski Wschodniej w rejon Podhorce, skąd w dniu 24 marca 1920 roku przechodzi do Zdołbunowa i wchodzi w skład V - Brygady Kawalerii płk Orzechowskiego należącego do 2 armii. Od 4 kwietnia do 18 czerwca 1920 r. pułk brał udział w działaniach ofensywnych, dochodząc do Dniepru.

[Wolf 25]

Ułani 16 Pułku pod pomnikiem za kampanie 1920 r.,którego dsłonięcie odbyło się w maju 1921 roku. Pomnik ten w 1939 r.został zniszczony po zajęciu koszar przez hitlerowców.

[Wolf 25]

A oto zrekonstruowany pomnik ,którego uroczyste odsłonięcie nastąpiło w 2005 r.

[Wolf 25]

No i tak po krótkim wstępie rysu historycznego 16 pułku dochodzimy do sedna tematu czyli do walk września 1939.
Otóż zaraz po wybuchu wojny, jednostka dostała rozkaz obrony Pomorza przed Niemcami.W skład formacji wchodzili:

Obsada personalna pułku w 1939 r.


Dowództwo
dowódca pułku - ppłk Julian Arnold-Russocki
zastępca dowódcy - mjr Witold Jabłoński
kwatermistrz - rtm. Tadeusz Jankowski
adiutant - rtm. Józef Cetnerowski

oficer ordynansowy - por. Zygmunt Bieganowski
oficer informacyjny - por. Roman Pigłowski
oficer broni - ppor. Tadeusz Dembiński
oficer żywnosciowy - chor. Teodor Mary
płatnik - por. Ferdynand Honzatko
lekarz - mjr lek. Józef Jonscher (por. Bolesław Januszewski)
lekarz weterynarii - kpt. lek. wet. Henryk Jaskólski
dowódca pocztu sztandarowego - ppor. Konstanty Szułdżyński
wachmistrz szef - st.wachm. Walenty Waszkowiak
kapelan - ks. kap. Dobromir Ziarniak
dowódca taboru bojowego - por. Henryk Gorzechowski
dowódca szwadronu gospodarczego - por. Henryk Konstantynowicz
szef kancelarii - st.wachm. Henryk Tarczyński
I szwadron
Dowódca szwadronu - rtm. Józef Przeniewski
szef szwadronu - st.wachm. Franciszek Walkowiak
dowódcy plutonów - por. Józef Bukowski, ppor. Tadeusz Jaczyński, ppor. Roman Morawski
II szwadron
Dowódca szwadronu - rtm. Henryk Grudzień
szef szwadronu - st.wachm. Stanisław Zgorzelak
dowódcy plutonów - ppor. Stefan Amrogowicz, ppor. Antoni Antoniewicz, ppor. Bronisław Pigłowski
III szwadron
Dowódca szwadronu - rtm. Stanisław Mikosz
szef szwadronu - wachm. Michał Ogór
dowódcy plutonów - ppor. Stefan Salmonowicz, ppor. Stanisław Feldman, ppor. Bogdan Skrzydlewski
IV szwadron
Dowódca szwadronu - por. Aleksander Zarębicki
szef szwadronu - wachm. Aleksander Stieler
dowódcy plutonów - ppor. Zenon Rakowski, ppor. Ferdynand Malinowski, wachm. Franciszek Stachowiak
Szwadron karabinów maszynowych
Dowódca szwadronu - rtm. Zygmunt Dulski
szef szwadronu - st.wachm. Stanisław Zielonka
dowódcy plutonów - por. Jan Trzebuchowski, ppor. Tadeusz Trzciński, ppor. Jan Sobiech
Szwadron kolarzy
Dowódca szwadronu - por. Jerzy Woszczyński
szef szwadronu - wachm. Antoni Donimirski
dowódcy plutonów - ppor. Stanisław Szczepkowski, ppor. Franciszek Coppik, plut. Aleksander Siemiątkowski
Pluton działek przeciwpancernych
Dowódca plutonu - por. Franciszek Liczmański
Pluton łączności
Dowódca plutonu - por. Józef Irzeński

[Wolf 25]

Tutaj pytanko ilu żołnierzy liczył pułk w 1939?

[Wolf 25]

Patron 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich
gen.Gustaw Orlicz -Dreszer
Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Zasługi, Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Symbol dziedzictwa przyjętego przez pułk kawaleryjskich tradycjii...

[Wolf 25]

16 pułk miał za zadanie powstrzymać napierające jednostki pancerne Gderiana.Już 3 września między Bukowcem a Polskimi Łąkami pułk miał sie wykazać w boju z 3 Dywizją Pancerną Wermahtu i 23 dywizją piechoty .O godzinie 7.00 rano pułk zajął pozycje w Bukowcu wysyłając rozpoznanie.
Patrol kprl Świderskiego zameldował o godzinie 9.00 o dużym zgrupowaniu piechoty i czołgów hitlerowskich w miejscowości Polskie Łąki.
Z punktu obserwacyjnego nasi żołnierze zauważyli wychodzący do natarcia batalion nieprzyjacielski wsparty ogniem artyleryjskim. Wszelkie usiłowania piechoty wroga opanowania pozycji ułanów nie powiodły się mimo , że nieprzyjaciela wspierały czołgi.
W walce tej „szesnastaki” ponieśli znaczne straty.
Wśród Niemców wielu żołnierzy poległo i odniosło rany. Polacy zniszczyli sprzęt bojowy, 8 czołgów i kilka czołgów uszkodzili.

[Wolf 25]

A oto pare zdjęć z 3. Panzer-d.iv z
walk pod Bukowcem a Polskimi Łąkami .

[Wolf 25]

-

[Wolf 25]

-

[Wolf 25]

-

[Wolf 25]

Walka była bardzo zacięta. W jej wyniku niemieckie czołgi zostały zatrzymane na kilka godzin. Podczas walk poległo ok. 131 żołnierzy 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Wśród nich major Oskar Zawadi, starszy wachmistrz Wacław Michalski, plutonowy Stanisław Kostyka.

[Wolf 25]

Wraki niemieckich pojazdów 3 panzer div.

[Wolf 25]

W wyniku poniesionych ofiar podczas waki oraz znacznej przewagi nieprzyjaciela 16 pułk wycofał się z pod Bukowca ze stratą 40% stanów osobowych i 60% koni .W stałych potyczkach z oddziałami i dywersantami niemieckimi pułk po krótkim odpoczynku w dn. 4. IX. 1939r. podchodzi do miejscowości Grupa z zamiarem opanowania mostu w Grudziądzu i przejścia na drugą stronę Wisły. Grupa obsadzona już była przez piechotę hitlerowską, która była wsparta czołgami.
Po wstępnym rozpoznaniu dowódca pułku dnia 4. IX. 1939r. w godzinach wieczornych decyduje się opanować Grupę i otworzyć pułkom drogę na most. Tak rozpoczęła się krwawa walka o Grupę zakończona zdobyciem jej i odrzuceniem wroga w kierunku na Dragacz. W tej bitwie zginęło około 70 ułanów.

[Wolf 25]

W akcji zdobycia Grupy odznaczyli się: kpr Alojzy Borowski i ułan Hieronim Marcinkiewicz, którzy na ochotnika zniszczyli czołg. Ogółem było zniszczonych w Grupie 4 czołgi oraz dużo sprzętu wojennego wroga. Dzielnie prowadzili swoje szwadrony rtm Henryk Grudzień i por. Aleksander Zarębicki, a harcerz Mieczysław Libecki swoim przykładem porywał swoich żołnierzy do ataku na wroga.

[Wolf 25]

W nocy z 4 na 5 września wobec silnie zorganizowanego przyczółka mostowego przed Grudziądzem w okolicach Dragacz- Górna Grupa- Jeżewo opanowanie mostu przez naszych żołnierzy stało się niemożliwe. Wobec tego dowódca pułku zarządza odwrót by w innym miejscu szukać przeprawy przez Wisłę. W męczących marszach przez lasy pułk dochodzi do miejscowości Pięć Morgi. Wysłane patrole stwierdziły, że pułk jest otoczony ze wszystkich stron. Dowódca pułku decyduje się zakończyć walkę. Wydaje on rozkaz zakopania sztandaru, rozsiodłania i wypuszczenia koni oraz zniszczenia całego sprzętu by nic nie pozostawić wrogowi

[Wolf 25]

Sztandar który ze śladami walk o Grupę Gr. został zakopany nad jeziorem Pięć Morgów a następnie został po 20 latach odkopany w listopadzie 1959 roku.

[Wolf 25]

Z kotła pod Świeciem wydostały się niedobitki ,które w małych grupkach dotrwały do 18 września.
150 ułanów 16 Pułku walczyło pod Kockiem.

[Wolf 25]

Jeżeli ktoś posiada ściślejsze informacje lub jakiekolwiek zdjęcia czy dokumenty na ten temat prosiłbym o wrzucanie ich na ten post .

Na koniec chciałbym dodać że w owym 16 Pułku Ułanów Wlkp.
służył członek mojej rodziny ,który walczył w szeregach tych formacji o Wolność i Niepodległość Naszej Ojczyzny
śp.st.ułan Józef Król
Był dla mnie osobą bardzo ważną gdyż dzięki jego postawie mimo mojego młodego wieku uświadomił mi jak ważna jest historia naszego kraju i od tamtej pory kolekcjonuje pamiątki z owego okresu .On moją kolekcje zapoczątkował ...

[beaviso]

Witaj,

Dziękujemy za ciekawe opisy. Na pewno wiesz, że w szkole podstawowej w Bukowcu znajduje się księga z historią Pułku.

M.

[Wolf 25]

Fajnie że to doceniasz :) Tak słyszałem o tej księdze i napewno gdy będe w Bukowcu chętnie ją przejrze ,jeżeli będe mógł i w pewnym sensie uzupełnie swoją wiedzę na temat 16 Pułku Ułanów Wlkp.
Na forum odkrywcy jestem od niedawna ale z tego co widze jest to najlepsze forum jakie istnieje ,jeżeli chodzi o historie jak i same odkrycia ,które cieszą oko :) .
Naprawde jest tu dużo zalogowanych osób ,które dzielą się swoją wiedzą na temat naszej pięknej polskiej historii.
Coś pięknego ...
Mam nadzieję że znajdzie się ktoś kto uzupełni ten post o dodatkowe informacje . Z góry dzięki!!! Pozdrawiam
Wolf 25

[tommyfinger]

Wolf 25-może Cię to zainteresuje,pod Garwolinem kolega wykopał około 20 inicjałów z naramienników 16 pułku ułanów.Jakaś grupa musiała się więc tam rozbroić.

[Wolf 25]

Dzięki za tą informacje tommyfinger.
Niedawno zakupiłem Proximke więc napewno pozwiedzam okolice
:)pozdrawiam