Stary cmentarz Powązkowski w Warszawie prośba o pomoc

[Krzymen]

18 hours ago, formoza58 napisał:

Apropo tego grobu , to znajduje się w zacnym  sąsiedztwie. 

Zupełna zgoda Formozo58  w rzędzie 6 w 233 kwaterze spoczywa wielu żołnierzy, którzy rozstali się z życiem w gwałtowny sposób. Są wśród nich kawalerowie VM i KW. Inni na pewno zasłużyli przynajmniej na odznaczenia pamiątkowe, niektórzy na KN i MN. Zaczynając od najwyższych numerów grobów w tym rzędzie:

Stanisław FORNALSKI, oficer I KP, następnie (prawdopodobnie ppor.) w 1 Okręgowym Warszawskim Pułku Piechoty (późniejszy 21 pp), zm. 26.11.1918

Edward TOKARSKI, szer. ochotnik 36 pp LA, poległ pod Lwowem 11.03.1919

Edward SACHS, ppor. 1 baonu aeronautycznego, poległ pod Sarnakami 05.08.1920

Bolesław RZEMPOŁUCH, por. 18 p. uł., poległ 15.08.1920

Wacław DROJOWSKI, mjr, dowódca 207 ochotniczego pp, poległ pod Dubienką 14.08.1920. Przy jego zwłokach bolszewicy znaleźli plany polskiej kontrofensywy, ale na szczęście Tuchaczewski uznał je za fałszywe 

Edward GRYCZKIEWICZ, szer. 201 pp, poległ pod Ostrowem 04.08.1920

Jan WYRZYKOWSKI, ppor. pil., zginął śm. lotnika 20.06.1921.

Jerzy GĄSSOWSKI, por., zginął w wypadku lotniczym 15.01.1921

NN, poległ w 1920 – sądząc po towarzystwie, to prawdopodobnie oficer z poza Warszawy pochowany przez towarzyszy broni. Mógł zginąć w okresie sierpień – październik 1920.

Michał BELINA-PRAŻMOWSKI, rtm., 14 p. uł., poległ 14.09.1920

Stanisław KARWACKI, szer. ochotnik 201 pp, poległ 29.07.1920 pod Surażem

Grób z napisem „Rodzina Słoniewskich” – prawdopodobnie spoczywa tu kpt. pil. Julian SŁONIEWSKI, dowódca 9 esk. lotn., zginął pod Łuckiem 25.09.1920

Józef KORCZAK, por., 201 pp, poległ 18.10.1920

W większości z tych przypadków żołnierze jako pierwsi zostali tu pochowani, ale później przekształcono ich mogiły w groby rodzinne.

 

[formoza58]

22 minuty temu, Krzymen napisał:

Edward TOKARSKI, szer. ochotnik 36 pp LA, poległ pod Lwowem 11.03.1919

Z mojej ostatniej wyprawy...

[formoza58]

Z tego rzędu, ale nazwiska bez okularów nie zidentyfikowalem. Prawdopodobnie jeden Z wymienionych przez Ciebie...

[formoza58]

Kiedyś przy grobie ppłk. Litewskiego zauwazylem bialo- czerwoną wstążkę. Na wspomnianych kwaterach jest " wysyp" wstążek. Kto je umieścil? Pytam się, ponieważ grób rtm. Prażmowskiego bedzie odtąd pod opieką  Jazłowiaków .

[Krzymen]

26 minutes ago, formoza58 napisał:

Z tego rzędu, ale nazwiska bez okularów nie zidentyfikowalem. Prawdopodobnie jeden Z wymienionych przez Ciebie...

To grób majora Wacława Drojowskiego.

 

W jednym z nekrologów napisano o wspólnej mszy a następnie o wyprowadzeniu zwłok na cmentarz ewangelicki. Zapomniano tam dodać, że dotyczyło to tylko ppor. Wacława Vorbrodt-Brotowskiego, adiutanta 207 och. pp, pochowanego na cmentarzu ewangelicko-augsburskim … i wg. Wikipedii mjr. Drojowski spoczywa na cmentarzu ewangelicko-reformowanym 

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Drojowski

[Krzymen]

37 minutes ago, formoza58 napisał:

Kiedyś przy grobie ppłk. Litewskiego zauwazylem bialo- czerwoną wstążkę. Na wspomnianych kwaterach jest " wysyp" wstążek. Kto je umieścil? Pytam się, ponieważ grób rtm. Prażmowskiego bedzie odtąd pod opieką  Jazłowiaków .

No to grób rotmistrza będzie pod dobrą opieką !  Jest także w ewidencji IPN.

https://bip.ipn.gov.pl/bip/form/r8847162979,Belina-Prazmowski.html

[formoza58]

I jeszcze kilka grobow z kwater 233, 234. Nie przewidzialem, ze baterie w aparacie były na wyczerpaniu i skonczyła sie " amunicja". Ale przy okazji uzupelnię ;-) ...

[formoza58]

Jw. ...

[formoza58]

Jw. ...

[formoza58]

I jeszcze jeden. Wprawdzie z 1921 roku, ale robi wrażenie. Nie przypuszczałem, że spoczywa na tej nekropolii...

[Krzymen]

10 minutes ago, formoza58 napisał:

I jeszcze jeden. Wprawdzie z 1921 roku, ale robi wrażenie. Nie przypuszczałem, że spoczywa na tej nekropolii...

 

Porucznik pilot Jerzy Herlaine był instruktorem w Dęblinie. Zginął 04.08.1920 r.

[formoza58]

Jeśli tak, to na tablicy jest błąd.

[Krzymen]

Henryk Stępkowski, student, harcerz od 1913, po 1918 drużynowy w 31 WDH, później w drużynach 23 i 4. W czerwcu 1920 ochotniczo wstąpił do wojska i pełnił funkcję sanitariusza w kompanii szturmowej 201 och. pp (kapral lub szeregowiec). Poległ 24.09.1920 (lub 25.09. na nagrobku) w rejonie Grodna. Pośmiertnie mianowany „Honorowym harcerzem Rzeczypospolitej” przez Naczelnictwo ZHP.

„Druh Henryk Stępkowski, sanitariusz kompanii szturmowej, widząc upadającego wskutek ciężkiej rany swego przyjaciela i druha, harcerza z Brześcia śp. Wacława Kozłowskiego, stara się wynieść go ze strasznego odmętu bitwy nad Niemnem, ale sam śmiertelnie ranny pada i tak obaj, niemal w uścisku bratnim, razem umierają … "

[formoza58]

Z dnia dzisiejszego, przy okazji spaceru do pchor Piotrowskiego.

Grób rtm. Michala Beliny Prazmowskiego w kwaterze 234...

[formoza58]

Jw.

Mogila zbiorowa w kwaterze 234...

[formoza58]

Jw.

W kwaterze 234...

[Krzymen]

Grób kapitana Ryszarda Downar-Zapolskiego przez całe dziesięciolecia był zapuszczony i zapomniany. 

W Słupnie, gdzie poległ, odsłonięto tablicę pamiątkową, a na cmentarzu w Radzyminie umieszczono na jednej z ustawionych tablic wyretuszowane zdjęcie jego grobu  Na tej fotografii grób wyglądał lepiej niż w rzeczywistości (chyba teraz w Radzyminie będą musieli zmienić tablicę )
Źródło: forum Eksploratorzy - https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?p=168893#p168893

Dopiero działania podjęte przez kilka różnych osób i Stowarzyszenie Marki-Pustelnik-Struga dały rezultaty.
https://marki.net.pl/wpis-129212-czy_polska_upomni_sie_o_grob_bohatera_bitwy_warszawskiej_1920_r___kpt_ryszarda_downar_zapolskiego
Stan z początku 2020.

Jesienią 2020 r. grób został odnowiony przez Instytut Pamięci Narodowej. Wykorzystano istniejącą stelę i dorobiono wiele nowych elementów. Efekt jest bardzo dobry.
https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/biezaca-dzialalnosc-biu/128921,Prace-remontowe-na-Cmentarzu-Powazkowskim-w-Warszawie.html

[malowane dzieci]

On 7.01.2023 o 15:35, Krzymen napisał:

Na szczęście chyba tak się nie stało ! 

Różne są powody trudności w znalezieniu grobów z 1918-1920:

- zniszczenia wojenne grobów i dokumentacji w latach 1942-1945

- brak trwałego pomnika

- likwidacja grobu lub ekshumacja i przeniesienie na inny cmentarz

- wymiana nagrobków na nowe i pominięcie części informacji na nowych nagrobkach przez rodziny pochowanych.

 

Dzień dobry,

dziękuję za wszelkie informacje

Gratuluję wykonania ogromnej pracy - Spis żołnierzy.... i również bardzo żałuje, że stron pani Sowy nie ma już w internecie. Ogromna wiedza i wspaniale przekazana historia. 

Będąc na Cmentarzu Powązkowskim znalazłam i odwiedziłam piękny grobowiec Rodziny Rostropowiczów. Cieszę się, że plutonowy Henryk Rostropowicz ma tam swoje miejsce.

Dziadek bardzo przeżywał Jego śmierć.

Na tym cmentarzu spoczywa kilka osób z rodziny (co prawda z innej gałęzi), może też ktoś z rodziny żony, więc liczę na to, że Bolesław rzeczywiście został dochowany do rodziny, a jeśli nie, to w "cudowny sposób" jakiś ślad się odnajdzie.

Kwatery 233 i 234 przejrzałam i znalazłam grób NN. Tam zapaliłam świeczkę - też ku  pamięci Bolesława i.... szperam dalej w poszukiwaniu jakiś wskazówek. 

Pozdrawiam 

[Krzymen]

49 minutes ago, malowane dzieci napisał:

Na tym cmentarzu spoczywa kilka osób z rodziny (co prawda z innej gałęzi), może też ktoś z rodziny żony, więc liczę na to, że Bolesław rzeczywiście został dochowany do rodziny, a jeśli nie, to w "cudowny sposób" jakiś ślad się odnajdzie.

Życzę Pani sukcesu w poszukiwaniach, ale nie sądzę, aby rotmistrz B. Rudnicki został „dochowany do rodziny”. Jeżeli już, to istnieje możliwość, że jego grób został z czasem przekształcony w grób rodzinny …
Proszę zwrócić uwagę na formułki w obu nekrologach.
Nekrolog rtm. Bolesława Rudnickiego – „nastąpi wyprowadzenie zwłok na cmentarz powązkowski” … i nic więcej.
Nekrolog plut. H. Rostropowicza - „nastąpi wyprowadzenie drogich nam zwłok na cmentarz powązkowski do grobu rodzinnego”. Przy pochówkach w grobach rodzinnych pisano tak prawie zawsze. U rotmistrza wszystko wskazuje, że był pierwszym pogrzebanym w tym grobie.
 

[Krzymen]

On 12.01.2023 o 19:10, formoza58 napisał:

Mogiła zbiorowa w kwaterze 234...

Miejsce to zostało urządzone w formie „kwatery lwowskiej” dopiero w 1978 r. Wtedy groby obramowano wspólnym krawężnikiem, na którym umieszczono tablicę z napisem:

"W 60-TĄ ROCZNICĘ ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI / GROBY TE PRZEKAZUJĄ / PAMIĘCI NARODOWEJ / OSTATNI Z ŻYJĄCYCH TOWARZYSZE BRONI POLEGŁYCH / 1.XI.1918 - 1.XI.1978".

 

 Spoczywa tu siedmiu żołnierzy poległych w okolicach Lwowa, w tym jeden nieznany, który trafił na Stare Powązki … w wyniku pomyłki 

Co najmniej dwa transporty trumien z ciałami poległych ochotników zorganizowały organizacje społeczne i związki akademickie (a nie Wojsko Polskie). Ciała ośmiu żołnierzy-studentów sprowadzono ze Lwowa w marcu 1920 r.

W dn. 29.03.1920 odprawiono mszę w kościele garnizonowym na pl. Saskim, gdzie ustawiono osiem trumien.

 

Po mszy trumnę szer. Henryka Dąbrowskiego odebrała rodzina. Spoczywa w Żyrardowie na cmentarzu parafialnym przy ul. Kasztanowej. Pozostałych siedmiu żołnierzy pochowano na cmentarzu Stare Powązki w kwaterze 234.

 

Cmentarz Obrońców Lwowa rozpoczęto urządzać po zakończeniu wojen o granice. Jednym z jego elementów były katakumby. Powołano specjalną komisję, która miała ustalić czyje zwłoki mają tam być pochowane. Komisja orzekła, że w katakumbach mają spocząć zwłoki obrońców Lwowa z pierwszych dni listopada 1918 r., i że mają to być kobiety i mężczyźni, w różnym wieku, różnych stanów, rodzajów broni, odcinków obrony Lwowa, dzielnic Polski i odsieczy. Opracowano listę 72 poległych, których zwłoki zostały ekshumowane i pochowane w katakumbach 09.10.1932 r. Wśród nich był szer. Stanisław MECH, który rzekomo miał być w 1920 r. przewieziony do Warszawy i pochowany na Starych Powązkach. Tymczasem jego szczątki odnaleziono we Lwowie w 1932 r. !

Trumna ze szczątkami szer. St. Mecha spoczęła w krypcie 7, przeznaczonej dla zasłużonych w walkach żołnierzy tzw. „odsieczy Lwowa” i oddziałów spieszących z pomocą. Stanisław Mech był członkiem POW, a później ochotnikiem w 4 pułku piechoty. Odniósł ciężką ranę pod Zboiskami i zmarł 26.02.1919 w wieku 17 lat. Był odznaczony krzyżem Obrony Lwowa, a w 1938 Krzyżem Niepodległości.

https://niezwyciezeni1918-2018.pl/nie/form/r67761815376838,MECH-STANISLAW.html

A żołnierz 4 pułku piechoty, który w 1920 r. został pochowany pod jego nazwiskiem ?

Nie odesłano go z powrotem do Lwowa, tylko zapewne - już bez rozgłosu dano nową tablicę …

[malowane dzieci]

On 13.01.2023 o 21:22, Krzymen napisał:

Życzę Pani sukcesu w poszukiwaniach, ale nie sądzę, aby rotmistrz B. Rudnicki został „dochowany do rodziny”. Jeżeli już, to istnieje możliwość, że jego grób został z czasem przekształcony w grób rodzinny …
Proszę zwrócić uwagę na formułki w obu nekrologach.
Nekrolog rtm. Bolesława Rudnickiego – „nastąpi wyprowadzenie zwłok na cmentarz powązkowski” … i nic więcej.
Nekrolog plut. H. Rostropowicza - „nastąpi wyprowadzenie drogich nam zwłok na cmentarz powązkowski do grobu rodzinnego”. Przy pochówkach w grobach rodzinnych pisano tak prawie zawsze. U rotmistrza wszystko wskazuje, że był pierwszym pogrzebanym w tym grobie.
 

Dobry wieczór,

Czy orientuje się Pan, w której części cmentarza chowano wojskowych wojskowych w 1920 roku? Było jedno miejsce, czy raczej różnie?

Gdy chodziłam po Cmentarzu, groby z tego okresu(ale pojedyńcze) widziałam w innych miejscach, nie tylko w 233 czy 234.

"Grób przekształcony w grób rodzinny..."ciekawe na ile wiarygodność powiązań rodzinnych sprawdzano, szczególnie po wojnie...

 

[Krzymen]

15 hours ago, malowane dzieci napisał:

Czy orientuje się Pan, w której części cmentarza chowano wojskowych wojskowych w 1920 roku? Było jedno miejsce, czy raczej różnie?

Gdy chodziłam po Cmentarzu, groby z tego okresu(ale pojedyńcze) widziałam w innych miejscach, nie tylko w 233 czy 234.

Większość wojskowych pochowanych tu w latach 1918-1921 spoczęła w istniejących już grobach rodzinnych. Całkiem sporo służyło w „warszawskich” pułkach – 21 pp, 36 pp Legii Akademickiej, 201, 205 i 236 ochotnicze pp, 3 p.uł. (Dzieci Warszawy), 1 p.szwol. i 201 ochotniczy p.szwol. itd. Pogrzeby organizowały rodziny.
Jeżeli chodzi o tych, co nie mieli w nekrologach formułki - "wyprowadzenie zwłok na cmentarz powązkowski do grobu rodzinnego” to też nie było żadnej osobnej kwatery wojskowej  lub "rejonizacji". Pogrzeby organizowały rodziny lub koledzy pułkowi.
Twierdzenie, że cały obszar Starych Powązek ma charakter zabytkowy, jest bardzo na wyrost  Od strony ul. Tatarskiej są całe kwatery, gdzie najstarsze daty widoczne na nagrobkach, to lata 60-te, 70-te i 80-te XX wieku. Starszych grobów prawie tam nie ma. Prawdopodobnie były tu miejsca wykupywane na dwadzieścia lat i starsze groby uległy likwidacji.
Dodam, że nie wszyscy pochowani uzyskali „meldunek na pobyt stały”  W 1920 front się przesuwał – najpierw na Zachód, a potem na Wschód. Rodziny z tzw. kresów mogły po wojnie zabierać zwłoki swoich krewnych. Były także przypadki tymczasowych pochówków w katakumbach – do czasu zbudowania porządnego grobowca. Przecież wtedy nie było chłodni do przechowywania ciał, nie mówiąc już o krematorium.
"ciekawe na ile wiarygodność powiązań rodzinnych sprawdzano, szczególnie po wojnie...” – którą wojnę ma Pani na myśli – polsko-bolszewicką czy drugą światową ?
 

[malowane dzieci]

On 18.01.2023 o 13:30, Krzymen napisał:

Większość wojskowych pochowanych tu w latach 1918-1921 spoczęła w istniejących już grobach rodzinnych. Całkiem sporo służyło w „warszawskich” pułkach – 21 pp, 36 pp Legii Akademickiej, 201, 205 i 236 ochotnicze pp, 3 p.uł. (Dzieci Warszawy), 1 p.szwol. i 201 ochotniczy p.szwol. itd. Pogrzeby organizowały rodziny.
Jeżeli chodzi o tych, co nie mieli w nekrologach formułki - "wyprowadzenie zwłok na cmentarz powązkowski do grobu rodzinnego” to też nie było żadnej osobnej kwatery wojskowej  lub "rejonizacji". Pogrzeby organizowały rodziny lub koledzy pułkowi.
Twierdzenie, że cały obszar Starych Powązek ma charakter zabytkowy, jest bardzo na wyrost  Od strony ul. Tatarskiej są całe kwatery, gdzie najstarsze daty widoczne na nagrobkach, to lata 60-te, 70-te i 80-te XX wieku. Starszych grobów prawie tam nie ma. Prawdopodobnie były tu miejsca wykupywane na dwadzieścia lat i starsze groby uległy likwidacji.
Dodam, że nie wszyscy pochowani uzyskali „meldunek na pobyt stały”  W 1920 front się przesuwał – najpierw na Zachód, a potem na Wschód. Rodziny z tzw. kresów mogły po wojnie zabierać zwłoki swoich krewnych. Były także przypadki tymczasowych pochówków w katakumbach – do czasu zbudowania porządnego grobowca. Przecież wtedy nie było chłodni do przechowywania ciał, nie mówiąc już o krematorium.
"ciekawe na ile wiarygodność powiązań rodzinnych sprawdzano, szczególnie po wojnie...” – którą wojnę ma Pani na myśli – polsko-bolszewicką czy drugą światową ?
 

Bolesław pochodził z Kresów, ale mieszkał z żoną w Odessie, a potem w Warszawie. Na temat zabrania ciała do grobowca rodzinnego na Kresach nie słyszałam, jedynie o Powązkach. Muszę prześledzić jeszcze raz groby Rudnickich na Powązkach, szczególnie te, gdzie "pierwsza" osoba została pochowana po roku 20-tym. 

Ciekawa sprawa z katakumbami, o tym nie pomyślałam. Czy to był pochówek tymczasowy, czy też groby stałe?

"Wiarygodność powiązań rodzinnych" miałam na myśli II WŚ. Często (to z opowiadań rodziców wskazujących konkretnych ludzi) niektórzy "przyklejali się" do rodziny, gdy uważali, że nikt z niej nie ocalał. Wystarczyło takie samo nazwisko. A potem niespodzianka... jednak ktoś przeżył.

[Krzymen]

19 hours ago, malowane dzieci napisał:

"Wiarygodność powiązań rodzinnych" miałam na myśli II WŚ. Często (to z opowiadań rodziców wskazujących konkretnych ludzi) niektórzy "przyklejali się" do rodziny, gdy uważali, że nikt z niej nie ocalał. Wystarczyło takie samo nazwisko. A potem niespodzianka... jednak ktoś przeżył.

(...) Ciekawa sprawa z katakumbami, o tym nie pomyślałam. Czy to był pochówek tymczasowy, czy też groby stałe?

Ja też słyszałem o takich przypadkach. Później wymieniano tablice i skuwano stare napisy.
Pani pytania skłoniły mnie do poszperania w starych notatkach i mam pewne wnioski. W niektórych kwaterach (stara część cmentarza) niema co szukać - same pogrzeby do grobów rodzinnych. Proponuję kontakt na priv.
Trzech wojskowych pochowanych tymczasowo w katakumbach. W nekrologach obu kawalerzystów napisane było, że jest to pochówek tymczasowy.

Jedynie por. Robaszkiewicz ma grób na Powązkach i jest oczywiście pierwszym pochowanym.

Wniosek – rodzina chciała wybudować grobowiec rodzinny lub pomnik i do czasu ostatecznego pogrzebu trzeba było gdzieś przechować trumnę. Nie mam pojęcia, gdzie ostatecznie pochowano obu kawalerzystów.
 

[Krzymen]

Znalazłem ciekawy plan Starych Powązek. Pochodzi z końcowych lat XIX w. 

Interesujące są informacje o cenach za miejsce na grób – może było to związane z latami ważności koncesji ? Było pięć kategorii:
I – 150 rubli, II – 100, III – 75, IV – 50 i najtańsza V – 35.
Po 1918 ruble już nie były używane i nie wiem, czy nadal był taki podział na strefy cenowe.
Strefy I i II, to stare groby rodzinne. Strefa III w zasadzie same groby rodzinne. W przypadku rtm. Rudnickiego najbardziej prawdopodobna wydaje się strefa IV – kwatery stykające się ze strefą V. Niezamożne rodziny i towarzysze broni raczej nie mieli pieniędzy na wykupienie miejsca w strefach I - III