Na Pałukach drugie Stonehenge?

[pomsee]

Na Pałukach drugie Stonehenge?

(iwo)

Podczas wykonywania zdjęć lotniczych nad Pałukami zidentyfikowano osiedle kilkudziesięciu długich domów z przełomu V i IV tysiąclecia przed naszą erą.
To odkrycie na skalę ogólnopolską!

- Zdjęcia były wykonywane przed paroma tygodniami, a otrzymaliśmy je zaledwie kilka dni temu - mówi Mariusz Kazik, archeolog z biskupińskiego muzeum. - Wykonał je w ramach polsko - brytyjskiego projektu doktor Włodzimierz Rączkowski z UAM w Poznaniu, specjalista w dziedzinie archeologii lotniczej.
Kilkuhektarowe osiedle długich domów znajduje się po stronie północnej i wschodniej jeziora Weneckiego, wzdłuż średniowiecznej drogi z Wenecji Dolnej do kuźni.

Odkrycia dokonano dzięki zakłóceniom glebowym i zachowanym fundamentom domów (nawet do dwóch metrów głębokości), które wpływają na inny niż w pozostałych częściach pola rozwój roślin. Przy odpowiednim naświetleniu - w tym przypadku najlepsza jest pora wieczorowa - z lotu ptaka widać wyraźnie zarysy tych domów.

- Ku naszemu zdumieniu widocznych jest ich kilkadziesiąt. A dotychczas uważano, że największym skupiskiem tego typu budowli jest Brześć Kujawski, gdzie odkryto ponad 50 domostw. Podobne trzy obiekty odkryto kilka lat temu także w Gąsawie, co odbiło się wówczas szerokim echem w środowisku badaczy. W związku z tym planowano nawet budowę rezerwatu.
Długie domy są to obiekty wielorodzinne, w kształcie wydłużonego trapezu, wejściem skierowane zawsze w stronę południowo - wschodnią, co jest widoczne na zdjęciach z Wenecji. Miały one długość od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Dotychczas najdłuższy odkryty ma 46 metrów.

- Na podstawie zdjęć zrobionych nad Wenecją widać, że są tu obiekty porównywalne lub nawet jeszcze większe! Udało się również zarejestrować długi dom w Gąsawie, blisko punktu widokowego, przy skręcie do Łysinina oraz na przesmyku jeziora Weneckiego i Skarbienickiego.

Wielką zagadką pozostaje obiekt odkryty nad jeziorem Skrzynka, rysujący się w postaci kręgów (idealnie widoczny na zdjęciu), dla którego analogią może być słynne Stonehenge. - Trudno określić w tym momencie jego funkcję. Natomiast założenia konstrukcyjne i wyniosłość terenu wskazują na jego znaczenie kultowe - mówi Mariusz Kazik.

Sprawą zainteresowało się już środowisko archeologów jak też Wojewódzki Konserwator Zabytków.

- Różnice w uprawach roślin oraz sztuczny podział pól uniemożliwiają określenie dokładnego zasięgu osiedla. Dlatego, mimo spektakularnego sukcesu, jakim jest jego zidentyfikowanie zakładamy, iż dojdzie do kolejnych alotów", jak też wykorzystania nieinwazyjnej metody (bez wykopalisk) elektromagnetycznej (różnicy oporów gleby). Obydwie techniki pozwalają współcześnie badaczom na szybkie zlokalizowanie obiektów archeologicznych. Jest to przeogromny postęp badawczy, gdyż jeszcze do niedawna rekonstrukcja rozplanowania takiego osiedla metodą wykopaliskową mogła potrwać kilkanaście lat, na dodatek przy bardzo dużym nakładzie kosztów.

- Nie oznacza to bynajmniej, że zdjęcia potrafi wykonać każdy. Potrzebna jest do tego spora wiedza i doświadczenie. Jednak prawie każdy jest w stanie je w tym przypadku odczytać.

- Poprzez ostatnie odkrycie potwierdza się od dawna snuta teoria, iż osadnictwo na terenie Pałuk było bogato rozwinięte i osiągnęło wysoki poziom cywilizacyjny.
Nie wiadomo jednak dziś, jakie będą dalsze losy weneckiego osiedla. Czy dojdzie do regularnych badań archeologicznych, a nawet powstania jednej bądź kilku rekonstrukcji?

O komentarz odwołujący się do weneckiego odkrycia poprosiliśmy Elżbietę Dygaszewicz - zastępcę kierownika Delegatury Bydgoszcz Wojewódzkiego Biura Konserwatora Zabytków w Toruniu: - Wygląda to imponująco. Odkryto duże skupienie długich domów. Obecnie będziemy prosili kolegów o szczegółową fotointerpretację. Mam tu na myśli doktora Rączkowskiego i pracowników muzeum w Biskupinie. Dzięki tej fotografii granice stanowiska archeologicznego będzie można dokładnie i ściśle określić. Zastanowimy się nad formą ochrony. Jeśli nasza interpretacja jest słuszna, to jest to rewelacja. Będziemy robili wszystko, by ten obszar maksymalnie chronić.

http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080718/REGION/616987557