Etymologia nazw geograficznych i miejscowości

[SZUKAM.]

taki temat, myslę, że ciekawy. Skąd się wzięły nazwy miejscowości. Skąd się wywodzą itd. Na poczatek kilka słów o Lwowie - bo niejako dzięki sporom o polskość tego miasta ten temat się pojawił.


Lwów, Leopolis, Leo vivitas, Lemberg, Lvov, Lviv.... tyle różnych fonetycznie nazw miało to miasto. Wszystkie one zawierają jednak ten sam rdzeń i wyraźnie wskazują na pochodzenie nazwy miasta, która pochodzi od imienia księcia Ruskiego - Lwa.

Dziewiętnastowieczna historiografia w jego osobie upatrywała założyciela grodu nad Pełtwią", jednakże współczesne badania przypisują założenie grodu ojcu Lwa, księciu Daniłło (Daniel). W przybliżeniu podaje się datę powstania Lwowa przypadającą ok. roku 1240. W owych czasach Daniel był jednym z najpotężniejszych książąt ruskich. Warto przy tym wspomnieć, iż to on jako jedyny z książąt ruskich był koronowany na króla w obrządku łacińskim i miało to miejsce w Drohiczynie nad Bugiem.

Lwów miał być jednym z grodów obronnych zachodniej części Księstwa halicko - włodzimierskiego. Położenie grodu wydawało się korzystne tylko ze względów obronnych, gdyż leżał na wzgórzu. Poważnym problemem było natomiast zaopatrzenie grodu w wodę. Pozornie dobrze uzbrojony i trudny do zdobycia gród już w ciągu pierwszych stu lat istnienia ulegał kilkakrotnym najazdom i zniszczeniom.
Przyjmuje się, że ziemia lwowska" była częścią legendarnych Grodów Czerwińskich", czy Rusi Czerwonej, przez co można powiedzieć, iż gród nad Pełtwią" od początku był związany z polskim organizmem plemiennym.

Słynny Nestor, autor kroniki ruskiej Powieści dorocznej" stwierdził, że w 981 roku poszedł Włodzimierz na Lachów i zajął ich grody Przemyśl, Czerwień i inne." Za wiarygodnością tego stwierdzenia przemawiają analizy toponomastyczne nazw miejscowości okolic Lwowa. Jako ciekawostkę można tu przytoczyć stwierdzenie z XIX wieku austriackiego historyka Moritza Rittera von Drdackiego, który napisał w Geschichte von Galicien", że od chwili, gdy się dzieje wynurzają z pomroki bajecznych podań, tj. od końca X wieku, znajdujemy całą dzisiejszą Galicję pod rządem polskim."

Dalsza historia tych ziem... W 1018 roku Bolesław Chrobry pokonał Ruś w tzw. wyprawie kijowskiej, podczas której odzyskał dla Polski Grody Czerwińskie", aby w 1031 roku znów je utracić. W roku 1070 ziemie te odzyskuje Bolesław Śmiały, ale w 1079 roku ziemie te znów na dłuższy czas wracają pod panowanie kniaziów ruskich. W późniejszym czasie istniał pewien związek pomiędzy książętami polskimi a Rusi halicko - włodzimierskiej; było to zazwyczaj wchodzenie w koligacje rodzinne.

W połowie XIII wieku Ruś halicką nękały najazdy Tatarów. To miało wpływ na to, że w połowie XIV wieku bojarzy na tron Bolesława Trojdanowicza, księcia mazowieckiego, który na wypadek śmierci swoim następcą uczynił Kazimierza Wielkiego. Po tym jak otruto Bolesława w 1340 roku, Kazimierz udał się na wyprawę sukcesyjną, zdobywa Lwów. Miasto uległo wówczas niemal całkowitemu zniszczeniu, z tego względu król zdecydował zmienić nieco lokalizację miasta i wybudować w nim warownego zamku. W tym okresie jego staraniem powstaje we Lwowie kościół katedralny. W 1356 r. Lwów uzyskał prawo magdeburskie, a w 1380 prawo składowe i inne przywileje handlowe. Przyczyniło się to do bardzo szybkiego rozwoju miasta oraz do napływu przedstawicieli różnych narodowości i wyznań. Co również miało ogromny wpływ na kształtujący się charakter miasta. W 1390 roku Królowa Jadwiga z Jagiełłą przyłączają ostatecznie Lwów do Polski. Miasto było związane z Polską niemal sześć wieków, nawet fakt, że było przez pewien okres pod zaborem austriackim nie wpłynęło na jego polski charakter. W dniu 22. IX. 1939 r. wkroczenie wojsk rosyjskich do Lwowa rozerwało związek miasta z Polską... historia miasta i ludzi w nim mieszkających w okresie jest wstrząsająca..

[SZUKAM.]

Galicja (ukr. Галичина) – nazwa stosowana na określenie ziem zaboru austriackiego, oficjalnie zwanych w ramach c.k. monarchii Królestwem Galicji i Lodomerii. W jej skład wchodziły ziemie południowej Małopolski po Wisłę (od 1846 wraz z Krakowem), Rusi Czerwonej oraz zachodnia część Podola wraz z Tarnopolem.

Nazwa krainy pochodzi od nazwy miasta Halicz, w średniowieczu ośrodka ruskiego księstwa halickiego. Lodomeria jest z kolei latynizmem utworzonym od nazwy miasta Włodzimierz na pograniczu Rusi Czerwonej i Wołynia. Obie formy trafiły do języka polskiego za pośrednictwem łacińsko-niemieckim.


Określenie Galicja i Lodomeria szerszy rezonans zdobyło po I rozbiorze Polski, kiedy to Austrii przypadły ziemie obejmujące m.in. Ruś Czerwoną ze Lwowem, Przemyślem, Sanokiem i Bełzem, południową Małopolskę z Oświęcimiem, Tarnowem i Nowym Sączem oraz fragmenty Podola (Tarnopol, Zbaraż) i ziemi chełmskiej z Zamościem. Dyplomacja austriacka starała się w ten sposób wykazać prawo monarchów austriackich – jako spadkobierców korony węgierskiej – do ich dziedzictwa. Po III rozbiorze w 1795 do monarchii habsburskiej przyłączono ziemie, które nazwano Nową Galicją (w odróżnieniu od „starej”, obejmującej tereny otrzymane w 1772). Nowa Galicja obejmowała terytoria między Pilicą i Bugiem wraz z Krakowem, Radomiem, Kielcami, Lublinem, Chełmem i Białą Radziwiłłowską. Ziemie Nowej Galicji (wraz z Zamościem) zostały w 1809 przyłączone do Księstwa Warszawskiego i nie wróciły już do Austrii, stając się po 1815 częścią Królestwa Kongresowego.

Galicja była tradycyjnie regionem wielonarodowościowym i wielowyznaniowym. Obok Polaków i Ukraińców (jak wtedy mawiano: Rusinów) mieszkali tu Żydzi, Niemcy, Ormianie, Wołosi, Rosjanie i inne narodowości. Istniały trzy kościoły chrześcijańskie: katolicki (obrządki: rzymski, bizantyjski i ormiański), ewangelicki i prawosławny, ponadto żyli tu mozaiści i muzułmanie. Sam Lwów był siedzibą trzech metropolii katolickich (rzymskokatolickiej, greckokatolickiej (unickiej) i ormiańskokatolickiej).

A jest jeszcze druga Galicja - kraina geograficzna w Hiszpanii.

Informacje podaję za Encyklopedią WIKIPEDIA

[SZUKAM.]

a z tych mniejszych:

Miejscowości o nazwie WYGODA mogą być podejrzewane śmiało o fakt istnienia w tych miejscowościach karczm, zajazdów itd.

[uziq]

W okresie kształtowania się organizacji państowej pierwszych władców po 966 r. szczególne znaczenie miała organizacja służebna. Polegała ona na specjalizacji poszczególnych miejscowości w wykonywaniu określonych produktów na rzecz władcy. Oczywiście znajdowało to odbicie w nazewnictwie. I tak miejscowość Grotniki oznaczała, iż produkowano w niej i dostarczano dla wojów władcy groty do strzał, Sczytniki - szczyty do tarcz itd. Można długo wymieniać... Bartniki, Kobylniki, Kuchary, Winiary, Bobrowniki, Złotniki. A tak na marginesie, czy ktoś spotkał się z tym, że mieszkańcy miejscowości o takich nazwach w dalszym ciągu zajmują (czy raczej kultywują) stare rzemiosło wyznaczone przez pierwszych Piastów?

PS
Szukam., świeżo obroniony mgr czy ekstrakt z doktoratu?

[SZUKAM.]

ani jedno ani drugie .. udało mi się skończyć tylko ogólniak .. coprawda mat-fiz ale .. ;) Tak sobie troszkę czasem czytam do poduchy i interesuje się tym i owym :) Pozdrawiam.

[danila2]

posiadam książkę o pochodzeniach nazw na terenach suwalskiego starego chyba nowe podlaskie i parę jeszcze jeśli ktoś ma ochotę proszę na meila danila2@wp.pl

[Digger]

Pewnie wszystkich badajacych pochodzenie nazw topograficznych zaineresuje to, że w sieci dostepne są książki Ks. Stanisława Kozierowskiego.np.Badania nazw topograficznych dzisiejszej archidyecezyi poznańskiej" i inne, minusem jest to, że jego prace dotyczą głównie Wielkopolski. Wystarczy wejść na strone Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej pod adres:
www.wbc.poznan.pl.
i wpisac w wyszukiwarce nazwisko tego autora. Poza tym strona ta zawiera wiele innych ciekawych publikacjii często wydanych na przełomie XIX i XX stulecia. Co ważne można je bezpłatnie pobrac na swój komputer (przed tem należy jednak ściągnąc przegladarke).Co ja bede gadał zobaczcie sami.
Pozdrawiam!!!

[jotes]

Temat ciekawy. Na przykład nazwy małych wioch/miejscowości powtarzające się w różnych częściach kraju, które już nam się (prawie) z niczym nie kojarzą. Przykładów bardzo wiele, teraz do głowy przychodzi mi np. Lutynia.

Pzdr,

jotes

[danieloff]

W bibliotekach wydziałów humanistycznych lub filologii polskiej w każdym uniwersytecie pod hasłem onomastyka" znajdziecie masę materiałów na temat pochodzenia nazw miejscowości, niejedna praca magisterska i doktorat dotyczyły tych spraw, jest również dużo literatury.
Pzdr.
Daniel (chyba jedyny w Polsce polonista przekwalifikowany na kolejarza, he,he, Reymont też napisał Chłopów" będąc urzędnikiem kolejowym:-)

[SZUKAM.]

ciekawe opisy zaginionych i wchłoniętych przez Warszawę wiosek:
http://gnu.univ.gda.pl/~emcz/nazwywa4.html

[JoncaA]

dodam do tego co wyzej, ze warto poszukac w bibliotekach wydanej w 1984 roku przez Ossolineum ksiazki Stanisława Rosponda Slownik etymologiczne miast i gmin PRL" Zawezony jest ten slownik, jak sam tytul wskazuje, ale i tak obszerny. Naklad byl spory, 20 000 egz., wiec szansa na odnalezienie duza.