stahlrohrlanze Stahlrohrlanze - lanca niemiecka stalowa

[Piotr J. Bochyński]

Prośba o małą pomoc.

Zbieram materiały do opracowania na temat:

Stahlrohrlanze - lanca niemiecka stalowa

Interesuje mnie tutaj jej powiązanie z WP w okresie międzywojennym poprzez Powstanie Wielkopolskie, wojnę polsko-bolszewicką i życie garnizonowe.

Zdjęcia, opisy użycia lancy w boju  lub nietypowego zastosowania (kilka mam już, dość ciekawych).

Opracowanie będzie zawierało:

1. Wstęp

2. Historia wprowadzenia na uzbrojenie

3. Nomenklatura

4. Modele

5. Budowa lancy

6. Lanca w WP

7. ZNAKOWANIE LANCY

8. Znak monarszy

9. Rok produkcji

10. Oznaczenia odbioru i akceptacji

11 Znakowania producenta

12. Oznaczenia regimentowe

13. „1920”

Można śledzić FB Gewehfabrik Danzig gdzie wrzucam info i postępy nad opracowaniem.

Pozdrawiam: PJB

Projekt okładki

 

 

 

 

[Piotr J. Bochyński]

Ab ovo

Budowa lancy

 Ogólnie lanca jest podzielona na trzy główne jej składowe:

- grot

- drzewce

- tylec (ostroga)

Nieco bardziej szczegółowy ogólny opis lancy można znaleźć w międzywojennym opracowaniu „Regulamin Kawalerii cz.IV – Władanie bronią” z 1933 roku:
„Lanca dzieli się na grot. drzewce i tylec. Na lancy jest pierścień ze strzemiączkiem, dwa okucia (górne i dolne), ogniwo, plecionka (obszycie), temblak z zamknięciem, proporczyk z rzemykami (lub tasiemki) do przytwierdzenia i pętla. Część od okucia do grotu nazywa się częścią grotową. a część od tylca - tylcową. Środek ciężkości lancy jest mniej więcej poniżej górnego okucia”

Więcej informacji na temat budowy samej lancy niemieckiej stalowej znajdziemy w opracowaniu „Ilustrowane słownictwo materiału uzbrojenia. Cz. III - Rewolwery, pistolety, szable, lance, bagnety, materiał pomocniczy do broni i ich części składowe” wydane w 1931 roku.

Z niego to możemy wyczytać że w skład budowy lancy niemieckiej stalowej (Stahlrohrlanze) wchodziły inne drobne elementy konstrukcji takie jak:

- rura stalowa (drzewce)

- grot

- nity grotu

- uszka proporczyka

- pierścień górny

- pierścień średni

- pierścień dolny

- parciana pochwa (uchwytu)

- nity tylca (ostrogi)

- tylec (ostroga)

                      

 

[Piotr J. Bochyński]

Trochę z niemieckiej dokumentacji, według opisów:

Stahlrohrlanze a/A

Stahlrohrlanze n/A

 

[Piotr J. Bochyński]

Nomenklatura lancy

Co właściwie za lance produkowała fabryka broni w Gdańsku?

Tutaj mamy pewien mały problem wynikający z ówczesnego nazewnictwa tej broni. To z czym dzisiaj się spotykamy i powszechnie stosujemy to nazewnictwo późniejsze, a w niektórych przypadkach wręcz współczesne nam. Próbuje ono w jakiś sposób usystematyzować i rozróżnić między sobą te poszczególne modele lanc, ale nijak ma się do nazewnictwa stosowanego wówczas w epoce.

W początkach wprowadzania lanc na uzbrojenie pojawiają się jedynie przyrostki do nazwy „Stahlrohrlanze” w postaci oznaczeń a/A (alter Art = stary wzór) oraz n/A (neuer  Art = nowy wzór) rozgraniczająca modele między sobą. Ma to miejsce na przykład w instrukcji „Leitfaden betreffend die Seitengewehre der Truppen zu Pferde und die Lanzen“ wydanej w Berlinie w 1891 roku.

 W późniejszym czasie oznaczenia te znikają i nie rozróżnia się wtedy żadnych modeli lancy, stosując niezależnie od jej roku produkcji oraz wykończenia jednakową nazwę „Stahlrohrlanze”. Czasami używano tylko skróconej notacji nazwy postaci skrótu: St. L.

Ma to miejsce przynajmniej w zapisach i dokumentach wojskowych.

Dopiero w publikacji z 1912 roku „Die blanken Waffen und die Schutzwaffen“ autorstwa Wilhelma Gohlke używa do opisania lanc zapisu:

- Stahlrohrlanze M 90 a/A

- Stahlrohrlanze M 90 n/A

Ale nie miało to powiązania z ówczesna oficjalną nomenklaturą wojskową.

 

Z kolei w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), kiedy to lanca niemiecka była na wyposażeniu niektórych pułków kawalerii (wywodzące się najczęściej z Wielkopolski), była nazywana oficjalnie jako:

-  lanca niemiecka stalowa

W nazwie dopuszczano również stosowanie skrótu „nm.” od niemiecka.

 

Obecnie stosujemy i używamy nazewnictwo w postaci oznaczeń:

- Stahlrohrlanze Modell 1890

- Stahlrohrlanze Modell 1893

Jest to jednak bardziej współczesny nam zapis wprowadzony na potrzeby muzealnictwa i rynku kolekcjonerskiego. Sami zainteresowani tą tematyką zauważyli bowiem pewne różnice w konstrukcji które można było wyznaczyć pewnymi datami.

Równie dobrze bowiem lanca mogłaby się nazywać Stahlrohrlanze Modell 1888, kiedy to pierwsze jej egzemplarze zostały przekazane do pułków ułańskich na testy.

Nazewnictwo to jest opracowane na podstawie najważniejszych wprowadzonych zauważalnych zmian w konstrukcji lanc podczas ich produkcji. Które dały podstawy do rozgraniczenia modeli lancy.

Oprócz tego oczywiście w publikacjach (oraz oczywiście forach internetowych i opisach aukcyjnych) spotkamy  szereg różnych kombinacji nazwy „Stahlrohlanze” z przyrostkami (sufiksami) takimi jak: M1890, M90, M1893, M93, a/A, n/A.

Dorzucając do tego wariację ze spacją i kropka po literze „M“ i różnymi wariantami zapisu skrótów a/A i n/A.

Wśród tych nazw można nawet można spotkać kombinowane oznaczenie: Stahlrohrlanze M 1893 n.A.

Podobnie jest również z naszym nazewnictwem lancy. Jest ono poniekąd kalką powyższego nazewnictwa dlatego spotykamy oznaczenia  lanca stalowa wz.1890 i lanca stalowa wz.1893, czasem do nazwy wtrącany jest dodatkowo wyraz „niemiecka” lub „pruska”. Można jednak również spotkać nazewnictwo na przykład z nazewnictwem „lanca niemiecka wz.1893 n/A”.

Można jednak spokojnie uznać że każde z tych oznaczeń jest prawidłowe, i pomimo dużej dowolności w ich stosowaniu, wiadomo o co chodzi w zapisie.

 

 

 

 

[bert.F]

Witam Panie Piotrze, zaglądając do Armee-Verordnungs-Blatt (t39)  z 1905 roku, rozkaz nr.42 o uproszczeniu nazewnictwa broni ręcznej. Zmiana z Lanze N/A (stara nazwa)  na Holzlanze, skrót H.L., co do Stahlrohrlanze pozostaje  bez zmiany , dochodzi tylko skrót- St.L. , co do samej produkcji to nie wiele mogę pomóc , wiem tyko że Von Flotow był współautorem patentu na maszynę do ciągnienia rur na zimno, która była wykorzystywana w procesie produkcji Stahlrohrlanze. Patent nr. 44416 z roku 1887.

pozdrawiam. Robert

[Piotr J. Bochyński]

18 godzin temu, bert.F napisał:

Witam Panie Piotrze, zaglądając do Armee-Verordnungs-Blatt (t39)  z 1905 roku, rozkaz nr.42 o uproszczeniu nazewnictwa broni ręcznej. Zmiana z Lanze N/A (stara nazwa)  na Holzlanze, skrót H.L., co do Stahlrohrlanze pozostaje  bez zmiany , dochodzi tylko skrót- St.L. , co do samej produkcji to nie wiele mogę pomóc , wiem tyko że Von Flotow był współautorem patentu na maszynę do ciągnienia rur na zimno, która była wykorzystywana w procesie produkcji Stahlrohrlanze. Patent nr. 44416 z roku 1887.

pozdrawiam. Robert

Dzięki za podpowiedź.

A-V-B z 1905 znam, jednak tabelka z Waffenlehre była bardziej rozbudowana.

Autorami patentu na metodę produkcji był Wilhelm von FLOTOW i Hermann LEIDIG. To między innymi FLOTOW zainicjował i stworzył że tak powiem środki nacisku aby lancę produkować w gdańskiej fabryce broni.

Zresztą tych patentów krążących wokół  cienkościennych bezszwowych rur było więcej.

O patentach z Gdańska można oczytać w:

Patenty z Kgl. Gewehrfabrik Danzig ; ISBN: 978-83-8245-327-0 ; Ridero, Kraków 2021

https://drive.google.com/file/d/187XP2bM7iQ5t4EulnzJx9eWB8cXO0WyX/view

Pzdr: PJB