Muzeum Wsi Lubelskiej 10.05.2009

[Gladky]

Impreza apomniani bohaterowie Września 1939 roku" dzieliła sie na dwie części - w sobotę konferencja naukowa na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim poświęcona bitwom pod Tomaszowem Lubelskim oraz zapomnianym mogiłom żołnierzy poległych na tym terenie, przede wszystkim w Zielonem w gminie Krasnobród. Dzięki wsparciu finansowemu władz Krasnobrodu oraz Parlamentu Studentów KUL udało się doprowadzić tę inicjatywę do szczęśliwego końca.

Niedzielna diorama w Muzeum Wsi Lubelskiej została przygotowana przez grupy rekonstrukcyjne związane z Lublinem: Stowarzyszenie Lubelska GRH FRONT, SRH WRZESIEŃ 39", zaprzyjaźnionych rekonstruktorów Grzesia z Kozienic i Wienia z Lublina przy współudziale Roztoczańskiej Konnej Straży Ochrony Przyrody im. 25 P.uł. Wlkp oraz GRH Wilki".

Wystawiliśmy m.in. Batalionowy Punkt Opatrunkowy we wsi, wysuniętą pozycję ubezpieczenia (RKM wz. 28 Browning), ciężki karabin maszynowy na podstawie przeciwlotniczej (CKM wz. 30 Browning) wraz z reflektorem przeciwlotniczym, pozycja ubezpieczenia (LKM wz. 1908 Maxim), granatniki wz. 36, karabin ppanc. Ur wz. 35, rower Łucznik, cywilny motocykl Sokół 600 zarekwirowany na potrzeby WP, motocykl Sokół 600 z 10 BK, niemiecki motocykl BMW, patrole konne, oryginalne żołnierskie rzędy wierzchowe wz. 36, wz. 25, austrowęgierski I-wojenny stosowany przez art. konną i szwadr. marsz. i wiele wiele innych ciekawych elementów.

Zdjęcia wkrótce, ale muszę choć trochę odespać od piątku,

Andrzej Gładysz
SRH Wrzesień 39"

PS> Podziękowania dla Andrzeja Mostowskiego z SRH Wrzesień 39" za ogromny wkład pracy i przygotowanie imprezy.

[Gladky]

Relacje na bieżąco z TVP 3 Lublin i Radia Lublin, niestety mocno skrócone.

Panorama Lubelska wydanie wieczorne 10 maja:
ok. 21 minuta 45 sekunda
http://ww6.tvp.pl/15998,20090510905228.strona

Radio Lublin z 10 maja:
http://www.radio.lublin.pl/index.php?site=news_details&id=56577

[brodaamor]

I znowu pojawia się informacja po imprezie. Czy aż tak wielkim problemem jest poinformowanie przed. Przecież ludzie na tym forum czekają na informacje tego typu, a z tego co wiem jeżdżą po całej Polsce na rekonstrukcje.

[michal16]

i dlatego Prosiłbym osoby które wiedzą coś o najbliższych rekonstrukcjach itp. na Lubelszczyźnie o wcześniejsze poinformowanie innych . pozdrawiam

[Kuczi1]

O Projekcie
„Zapomniani bohaterowie września 1939 roku”

9-10 maja Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej Wrzesień 39, Stowarzyszenie Lubelska Grupa Rekonstrukcji Historycznych „Front”, Koło Naukowe Historyków Studentów KUL planują wspólnie z Muzeum Wsi Lubelskiej zorganizowały połączoną z rekonstrukcją historyczną i wystawą konferencję naukową pod tytułem „Zapomniani bohaterowie września 1939roku”. Celem tego przedsięwzięcia było upamiętnienie wysiłku polskich żołnierzy armii „Kraków” „Lublin” oraz wojsk frontu północnego którzy z zmierzając w ciężkich walkach z odległych zakątków Polski dotarli aż na Lubelszczyznę tutaj kończąc swój szlak bojowy. Szczególnie zależało nam na upamiętnieniu około 300 z nich spoczywających jeszcze w zapomnianej przez blisko 70 lat zbiorowej mogile w miejscowości Zielone. Mamy również wszelkie przesłanki by sądzić, że mogił takich jak Zielone jest na południowej Lubelszczyźnie więcej. Nasze działania miały za cel nagłośnić tę sprawę co było możliwe dzięki obecności licznych mediów, które zostały na konferencję i towarzyszącą jej wystawę zaproszone.
Liczyliśmy również na to że dzięki wyżej wymienionym działaniom uda się pozyskać sponsorów na budowę pomnika lub chociaż tablicy pamiątkowej w Zielonem. Zależy nam również na tym by poczyniono wszelkie starania mające na celu określić tożsamość spoczywających tam żołnierzy. Uważamy że w 70 rocznicę kampanii wrześniowej najwyższy czas podjąć konkretne działania w sprawie mogiły w Zielonem i podobnych miejsc na Roztoczu.



Historia zapomnianej mogiły żołnierzy września w Zielonem


Wszystko zaczęło się w czwartek 18 października 2007 wybrałem się w rejon Tomaszowa Lubleskiego zwiedzić miejsca walk stoczonych przez wojsko polskie w 1939r. Była to moja czwarta wyprawa tego typu. Idąc przez tamte tereny rozpytywałem się mieszkających na nich starszych ludzi o wszystko co wiązało się z kampanią wrześniową a zwłaszcza z działającymi tam jednostkami Wojska Polskiego. Starałem się również wykupować będące jeszcze w posiadaniu ludzi elementy wyposażenia naszych żołnierzy walczących na wyżej wymienionym terenie. Natrafiłem wówczas na coś bardzo ważnego. Relacje czterech bezpośrednich świadków tamtych wydarzeń. Jednym z nich był Pan Stanisław Baraniak.
Twierdził on, że zna w miejsce którym znajduje się zbiorowa mogiła 264 polskich żołnierzy poległych w czasie bitwy pod Tomaszowem. Żołnierze ci byli przede wszystkim pacjentami szpitala wojskowego mieszczącego się wówczas w w budynku dzisiejszej szkoły w Zielonem, których niestety nie udało się odratować i zmarli w wyniku odniesionych ran. Pan Stanisław uczestniczył w grzebaniu poległych i wskazał miejsce ich spoczynku. Skrawek porośniętego chwastami pola na którym pojedynczy obrośnięty mchem drewniany krzyżyk wysoki na mniej więcej pół metra oznaczał miejsce pochówku 264 polskich żołnierzy. Pan Stanisław wskazał również jeszcze jedną żyjącą osobę która pamiętała tamte wydarzenia i była w stanie potwierdzić jego słowa. Postanowiłem udać się do IPN-u w Lublinie, żeby poruszyć tę sprawę, sprawdzić czy faktycznie spoczywają tam polscy żołnierze i jeśli to prawda poczynić starania o to by miejsce zostało w jakiś sposób upamiętnione.
Pracownicy IPN-u skontaktowali mnie z redaktorem Adamem Sikorskim. W poniedziałek 12 listopada 2007 roku wraz z ekipą TVP udałem się do Zielonego gdzie nagrano program poświęcony tamtejszej zapomnianej mogile żołnierzy września. Wyemitowano go w sobotę 24 listopada. Redaktor skontaktował mnie również z szefem wiązku Strzeleckiego" w Tomaszowie Jarosławem Antoszewskim ( tym samym który organizuje rekonstrukcję bitwy pod Tomaszowem ), znającym podobno dobrze tamtejszych urzędników i deklarującym pomoc. Wkrótce skontaktowała się ze mną dziennikarka Rewizora Tomaszowskiego Pani Joanna Struzik, która napisała w niniejszej gazecie artykuł poświęcony całej sprawie.
W środę 5 grudnia 2007 Stowarzyszdenie Rekonstrukcji Historycznej Wrzesień 39 w którym działam wspólnie z redaktorem Sikorskim i Związkiem Strzeleckim z Tomaszowa Lubelskiego zorganizowało w Zielonem akcję która miała na celu przypomnieć ludziom o tamtejszej mogile. Na miejsce wyruszyliśmy rano samochodem Andrzeja Drwala ochotnika do sekcji kawalerii. W następującym składzie:
1.Mostowski Andrzej
2.Drwal Andrzej
3. Ciołek Paweł
4. Włodek Maciej
W Zielonem byliśmy około 10.00 na długo przed pozostałymi wykorzystaliśmy więc czas by przećwiczyć musztrę. Po czym oczekując na przybycie telewizji, Związku Strzeleckiego z Tomaszowa i miejscowych władz skorzystaliśmy ze schronienia w tamtejszej szkole żeby nie marznąć cały czas na zewnątrz. Po chwili przerwy i wypiciu gorącej herbaty wróciliśmy do ćwiczeń. Po kilkakrotnym próbnym rozprowadzaniu wart. Zaangażowaliśmy woźnego miejscowej szkoły żeby wykonał krzyż z brzozy wysoki na jakieś 2 metry. Gdyż okazało się, że skromny drewniany krzyżyk który był tam wcześniej został przez kogoś usunięty. Następnie zatknęliśmy wykonany przez woźnego krzyż na właściwym miejscu po czym zapaliliśmy przywiezione przez nas znicze. Wkrótce przyjechał redaktor Sikorski z ekipą TVP, Związek Strzelecki z Tomaszowa, reprezentanci władz Tomaszowa, Kransnobrodu i samego Zielonego. Pojawiło się też trochę mieszkańców tejże miejscowości. Pomogliśmy przy rozpalaniu 264 zniczy i wspólnie ze strzelcami wystawiliśmy wartę przy krzyżu. Potem udaliśmy się do szkoły gdzie rozmawialiśmy na temat upamiętnienia miejsca spoczynku żołnierzy w Zielonem oraz zorganizowanie inscenizacji bitwy pod Tomaszowem. Z tego co mówił Redakto Sikorski i przedstawiciele władz Krasnobrodu oraz Tomaszowa Lubelskiego wynikało, że będą pieniądze na budowę pomnika ku pamięci poległych. Nakręcony tego dnia drugi program Było...nie minęło" poświęcony sprawie Zielonego ukazał się 22 grudnia 2007. Poprzez naszą konferencję i rekonstrukcję postanowiliśmy przypomnieć o tej sprawie mieszkańcom Lubelszczyzny.


Konferencja i rekonstrukcja przebiegały według poniższego planu
“Zapomniani Bohaterowie Września 1939 roku”
9-10 maja 2009

DZIEŃ 1
Część I konferencji naukowej
Katalocki Uniwersytet Lubelski
al. Racławickie 14
Sala Rady Wydziału Nauk Humanistycznych CN 208
9 maja - sobota
10:15 – rozpoczęcie konferencji, powitanie gości

Panel I
Zanim doszło do bitew pod Tomaszowem Lubelskim
10:25 – Szlak bojowy wojsk frontu północnego i GO Kawalerii gen. Andersa 1-21 września, dr Marcin Paluch
10:55 – Walki Armii „Kraków” i „Lublin”od 1-17 września,
Andrzej Mostowski
10:55 – 11:10 – dyskusja
11:10 – 11:30 – przerwa na kawę

Panel II
Dwie bitwy na Roztoczu
11:30-12:00 - I bitwa pod Tomaszowem Lubelskim, Maciej Włodek
12:00-12:30 - II bitwa pod Tomaszowem Lubelskim, mgr. Tomasz Bordzań
12:30-13:00 - dyskusja
13:00-14:00 – obiad
Panel III
Zapomniane mogiły żołnierzy września na Roztoczu
14:00-15:45
14:00 – wprowadzenie – Historia odkrycia zapomnianej mogiły żołnierzy września w Zielonem - Mostowski Andrzej
14:15 – Historia szpitala wojennego w Zamościu we wrześniu 1939 roku – mgr. Eugeniusz Hanejko
14:45 – Przyczynek do historii polskiego grobownictwa wojennego - Historia mogiły żołnierza poległego pod Tomaszowem Lubelskim we wrześniu 1939r." – mgr inż. Piotr Sforzeń
15:15 – 15.45 – dyskusja
15:45 – 16:00 – oficjalne zakończenie konferencji zaproszenie na część rekonstrukcyjną.
DZIEŃ 2
10 maja - niedziela

Muzeum Wsi Lubelskiej
al. Warszawska 96
Diorama:
13.00 – oficjalne rozpoczęcie części rekonstrukcyjnej
13.00-17.00 - Pokaz sprzętu, uzbrojenia, umundurowania i wyposażenia Wojska Polskiego z 1939r. Z udziałem blisko 50 rekonstruktorów odtwarzających „Postój ubezpieczony oddziału Wojska Polskiego we wsi we wrześniu 1939 roku”. Pokaz ma formę interaktywnej wystawy.
W ostatniej chwili zapadła decyzja, że będzie również pokaz sprzętu i umundurowania strony niemieckiej plakaty poszły już wówczas do druku stąd informacje na ten temat nie znalazły się na nich za co przepraszamy rekonstruktorów strony przeciwnej. Zwłaszcza sekcję niemiecką Stowarzyszenia Lubelska GRH FRONT bez udziału której diorama z udziałem rekonstruktorów wermachtu wogóle by się nie odbyła.


Podczas konferencji nieoczekiwanie przybyła Pani redaktor „Tygodnika Zamojskiego” najbardziej poczytnej na Roztoczu gazety nagrywając obszerny wywiad.
Niestety pozostałe media nie dopisały relacjonując wyłącznie część rekonstrukcyjną pokaz sprzętu i umundurowania. Pominęły jednak zupełnie sedno sprawy, nie wspominając kogo i dlaczego nasz pokaz miał upamiętnić. O zapomnianych mogiłach w Zielonem i innych miejscach na Roztoczu nie powiedziano nic mimo że media otrzymały na ten temat dokładne informacje.
Kluczowym tematem wygłoszonym podczas naszej konferencji była prelekcja Pana mgr inż. Piotra Sworzenia Przyczynek do historii polskiego grobownictwa wojennego - Historia mogiły żołnierza poległego pod Tomaszowem Lubelskim we wrześniu 1939r." ukazywał on kulisy skandalicznej akcji przeprowadzanej w latach 1951-58 na terenach gdzie w 1939 roku rozgrywały się obie bitwy pod Tomaszowem Lubelskim. Komuniści pod pozorem ekshumacji likwidowali stworzone przez miejscową ludność cmentarze żołnierzy września. Rozkopywano niektóre groby i punktowo zbiorowe mogiły wyciągając część czaszek. Przenoszono je na Rotundę w Zamościu. Zdecydowana większość szczątków zostawała tym czasem na dotychczasowym miejscach gdzie likwidowano wszelkie ślady po cmentarzach. Starano się przekonać miejscową ludność że nikt tam już nie spoczywa i władza się wszystkim zajęła. Nie prowadzono przy tym żadnej dokładnej ewidencji. Nazwiska poległych spoczywających na danym cmentarzu i przenoszonych na Rotundę określano np. na podstawie dostepnych wówczas opracowań o armii „Kraków” sugerując się podanymi z imienia i nazwiska poległymi wypisanymi przez autorów przy poszczególnych starciach. Na samej już Rotundzie Zamojskiej zamieszczone tam tablice z nazwiskami poległych często zamieniano miejscami gdy podczas ich czyszczenia wyjmowano je. Ta szeroko zakrojona akcja z ekshumacją z prawdziwego zdarzenia nie miała nic wspólnego była to zwyczajna profanacja i zacieranie śladów po mogiłach żołnierzy września znajdujących się na Roztoczu.
Taki los spotkał również mogiłę w Zielonem przeprowadzone w 2008 roku badania z użyciem georadaru wskazały że najprawdopodobniej wciąż znajdują się tam duże pokłady ludzkich szczątków. Według miejscowych około 300 żołnierzy. Bezpośredni świadek który jako kilkunastoletni chłopak obecny był przy ich grzebaniu wspomina o 264. Są to najprawdopodobniej zmarli z ran pacjenci tamtejszego szpitala polowego armii Kraków których nie udało się odratować.
Zielone nie jest odosobnionym przypadkiem, sprawa dotyczy również Ulowa, gminy Adamów jak również Zamian i zapewne wielu innych miejsc.
Pod koniec konferencji naukowej rezpezentujący Urząd Gminy Krasnobród burmistrz Piotr Michalski zapowiedział, że w lipcu w Zielonem stanie pomnik ku pamięci spoczywających tam żołnierzy. Cieszy nasz ten fakt dołożymy też wszelkich starań by na tym sprawa się nie zakończyła. Chcemy by zbadano wnikliwie sprawę „ekshumacji” z lat 1951-58 i upamiętniono również inne miejsca tego typu. Zależy nam również na tym by poczyniono kroki mające na celu ustalenie o ile to jeszcze możliwe tożsamości żołnierzy spoczywających w tych mogiłach.
Drugiego dnia 10 maja w niedzielę przenieśliśmy się do Muzeum Wsi Lubelskiej na część rekonstrukcyjną. Początkowo planowaliśmy inscenizację upamiętniającą walki ze szlaku bojowego armii „Kraków” i „Lublin”. Budżet imprezy który wykrystalizował się w kwietniu nie pozwalał jednak na sfinansowanie takiej formy pokazu. Poprzestaliśmy na dioramach ukazujących postój ubezpieczony oddziału Wojska Polskiego we wsi we wrześniu 1939 r. Jak też postój drużyny piechoty niemieckiej i patrol motocyklowy.
W sumie w pokazie uczestniczyło około 50 rekonstruktorów. Ze strony polskiej ukazano:
stanowiska ubezpieczeń które zajęły obsługi RKM-u wz. 28 i lkm-u maxim 08/15
postój piechoty
punkt opatrunkowy
postój kawalerii
stanowisko ckm wz. 30 ustawionego do ognia p-lot
patrol motocyklowy na sokole 600 w wersji wojskowej i cywilnej pozyskanej przez wojsko podczas mobilizacji
dwa patrole konne jeżdżące na zmianę

Ze strony niemieckiej zaprezentowano:
patrol motocyklowy
postój piechoty namiot rozbity z zelt
karabin maszynowy MG ubezpieczający postój

Sprzętu pokazanego na poszczególnych stanowiskach było naprawdę bardzo wiele i nie sposób wszystkiego przytoczyć. Najlepiej świadczyć będą o tym fotografie z imprezy które sukcesywnie będą się pojawiać. Naszą ekspozycję odbywającą się w niedzielę między 13.00 a 17.00 obejrzało przeszło 2000 ludzi. Jak wiemy z nieoficjalnych informacji za dobry dzień w Muzeum Wsi Lubelskiej uważany jest tak w którym odwiedzi je około 500 osób.
Projekt nasz wsparły finansowo Urząd Gminy Krasnobród oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.Roztoczańska Konna Straż Ochrony Przyrody im. 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich dostarczyła koni, 3 wpełni umundurowanych i wyposażonych ułanów z jej składu uczestniczyło też w samej rekonstrukcji. Społeczne Liceum Ogólnokształczące im. Jana III Sobieskiego zapewniło nocleg dla przyjeżdżających rekonstruktorów. Patronat medialny sprawowały Radio Lublin i TVP Lublin. Cześć rekonstrukcyjną wsparł znacząco eksponatami ze swojej kolekcji Grzegorz Sztal.
W części rekonstrukcyjnej uczestniczyły:
SRH Wrzesień 39
Stowarzyszenie Lubelska GRH FRONT
Roztoczańska Konna Straż Ochrony Pryzrody im. 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich
GRH Wilki
oraz niezrzeszeni
Wieńczysław Kowalski
Grzegorz Kocyk
Grzegorz Brzezina

Dziękujemy wszystkim prelegentom rekonstruktorom oraz organizacjom wspierających za udział w realizacji naszego projektu.
Autorkami załączonych zdjęć są Dominika Lpiska i Joanna Ziomek

[Kuczi1]

A tutaj link do zdjęć i konkretniejszych informacji:
http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,projekt-zapomniani-bohaterowie-wrzesnia-1939-roku,1818

[Gladky]

Następnym razem podamy informacje zawczasu, a tymczasem zapraszam do oglądania zdjęć:

http://www.wrzesien39.pl/infusions/hsgallery_panel/photogallery.php?album_id=75

oraz

http://www.dobroni.pl/pokaz.php?pokaz=news&id_news=1818

[Gladky]

Kolejna porcja zdjęc z imprezy, tym razem autorstwa Dominiki Lipskiej.

2-ga częśc galerii pod adresem

http://www.wrzesien39.pl/infusions/hsgallery_panel/photogallery.php?album_id=75

Zapraszamy