Pieczęć pamiątkowa z okazji 410 rocznicy nadania praw miejskich dla Jastrowia

[grzeb]

Z okazji 410 rocznicy nadania praw miejskich dla Jastrowia, Urząd Gminy i Miasta w Jastrowiu wydał pamiątkową pieczęć. Inspirację do jej powstania było znalezienie w okolicy miasta przez pragnącego pozostać anonimowym, mieszkańca Jastrowia monety pochodzącej z roku 1598.

Trojak, bo o nim mowa to polska moneta srebrna, później także miedziana o wartości 3 groszy. Wprowadzono ją za czasów Zygmunta Starego w 1528 r. i bito do czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jako popularna moneta obiegowa trojaki funkcjonowały w obrocie monetarnym także w okresie porozbiorowym, tj. w Księstwie Warszawskim oraz Królestwie Polskim pod zaborem rosyjskim. Trojaki polskie bite były w mennicach koronnych w Krakowie, Olkuszu, Poznaniu, Malborku, Bydgoszczy, Wschowie, Lublinie i Warszawie, w mennicach litewskich w Wilnie, Tykocinie i Grodnie, w mennicach miejskich w Gdańsku, Elblągu, Toruniu i Rydze. Za panowania Augusta III trojaki biła również mennica w Lipsku. Oprócz najbardziej popularnej nazwy dla monet 3-groszowych, tj. „trojak oraz nazwy „potrójny" występującej w Wielkim Księstwie Litewskim, na terenach gdzie były one w obiegu spotykamy także takie jak : „dutka, „babka", „dydek. Wartość monety nie była zbyt wielka. Około 1600 roku siła nabywcza „trojaka" pozwalała na zatrudnienie robotnika niewykwalifikowanego przez jeden dzień. Murarz czy cieśla zarabiali dziennie ok. 9 groszy - 3 trojaki, para butów zaś kosztowała ok.18-20 groszy, co daje ok. 6-7 trojaków.

Awers znalezionej monety przedstawia prawy profil Zygmunta III Wazy, króla polskiego, który w roku 1603 potwierdził nadane rok wcześniej prawa miejskie królewskiego Jastrowia. Srebrny trojak, o średnicy około 20 mm jest tym bardziej szczególnym znaleziskiem dla mieszkańców Jastrowia. W otoku awersu znajduje się napis SIG III D G R POLON MDL (Zygmunt III z Bożej łaski król Polski wielki książę litewski). Rewers monety jest równie ciekawy i dostarcza nam wielu cennych informacji. Na samej górze znajduje się rzymska cyfra III. Poniżej: Orzeł (herb Korony), Snopek (herb Wazów) - nad nim korona, Pogoń (herb Litwy). Poniżej napis: GROS ARG TR R POLONI (trzy srebrne grosze królestwa polskiego). Na dole herb podskarbiego wielkiego koronnego Jana Firleja- Lewart (wspięty, ukoronowany lampart). Po prawej stronie herbu Lewart na górze końcówka daty (15)98. Po bokach herbu inicjały podskarbiego Jana Firleja I. F.

Przypomnijmy, że dynastia Wazów została założona przez regenta Szwecji Gustawa Wazę, syna szwedzkiego możnowładcy Eryka Johanssona, straconego w 1520 na rozkaz króla duńskiego Chrystiana II. Gustaw I objął tron szwedzki w 1523. Jego wnuk - Zygmunt III Waza został wybrany w 1587 na króla Polski, w Szwecji był zwalczany ze względu na wyznanie katolickie i w 1599 pozbawiony korony na rzecz stryja - Karola IX Sudermańskiego. Synowie Zygmunta Władysław IV i Jan II Kazimierz panujący w Polsce używali nadal tytułów królów Szwecji, co było jedną z przyczyn wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku. Nazwa dynastii pochodzi prawdopodobnie od godła vase (pol. snopek, wiązka rózg, faszyna) znajdującego się w herbie rodu. Oprócz Zygmunta III Wazy, również jego druga żona, Królowa Konstancja miała wpływ na losy gminy Jastrowie. Konstancja Habsburżanka była szeroko wykształcona. Oprócz ojczystego języka niemieckiego znała łacinę, hiszpański, włoski i polski. Nauczyła się go zaraz po swojej koronacji, ale rzadko się nim posługiwała. Była żarliwą katoliczką, słuchała dwóch mszy dziennie, czytała modlitewniki i brewiarze. Konstancja w zabezpieczenie wniesionego posagu otrzymała starostwo ujsko-pilskie. Jako gorliwa katoliczka nakazała zwrot dla katolików wcześniej zabranych i zamienionych na zbory kościołów Przy aprobacie Konstancji, w 1617 roku, starosta Gostomski odebrał protestantom świątynię znajdującą się w Brzeźnicy i zwrócił ją prawowitym właścicielom - katolikom. Po odzyskaniu z rąk innowierców, kościół wyposażono na nowo. Ufundowano dzwon z 1620 roku, prawdopodobnie powstał nowy ołtarz. Zapewne i w tym wsparcia udzielała królowa.

Podobnie rzecz się miała z jastrowskim kościołem pw. św. Michała Archanioła. W 1619 roku, świątynia została przywrócona katolikom przez królową Konstancję, na nowo poświęcona i wyposażona nadaniami.

Moneta pochodząca z dwunastego roku panowania Zygmunta III, a właściwie jej awers przeniesiony na pieczęć, przypomni o królewskiej historii miasta Jastrowia.

Pieczęć przygotował i wykonał pan Mariusz Buczyński z firmy ELGRAF.
Informacje przygotował: Piotr Kozłowski

http://www.jastrowie.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=0&menu=2&artykul=555&akcja=artykul




Urząd Gminy i Miasta Jastrowie