90. Rocznica wybuchu I Powstania Śląskiego

[U311]

Dziś przypada 90. rocznica wybuchu I Powstania Śląskiego, które było początkiem długiej wojny ludowej z zaborcą.
Powstania Ślaskie doprowadziły do przyłączenia części Górnego Ślaska w czerwcu 1922r. do RP.

A było tak, cyt.:

I POWSTANIE ŚLĄSKIE - 1919r.
– wystąpienie zbrojne zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska mające na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Trwało od 16 sierpnia do 26 sierpnia 1919. Powstanie objęło powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, tarnogórski oraz część raciborskiego. I powstanie śląskie pod wodzą Alfonsa Zgrzebnioka wybuchło 16/17 VIII 1919, w związku z aresztowaniem śląskich przywódców POW Górnego Śląska i niezadowoleniem ludności polskiej z terroru i represji niemieckich. Powstanie objęło prawie cały okręg przemysłowy i powiaty południowe. Stłumione zostało przez Niemców do 26 VIII 1919 roku. Rząd polski, który był zaangażowany w politykę wschodnią, powstania nie poparł.

PRZYCZYNY:
Społeczeństwo polskie na Górnym Śląsku było rozczarowane decyzją paryskiej Konferencji Pokojowej w sprawie zarządzenia plebiscytu na tym terenie. Decyzja ta zaostrzyła stan napięcia. W miejscowych kołach polskich zaczęła dojrzewać idea czynu zbrojnego, który za jednym zamachem rozwiązałby zagadnienie śląskie zgodnie z interesem Polski - poprzez zjednoczenie Górnego Śląska z Polską.

Połowa 1919r.to okres wzmożonego terroru niemieckiego wobec ludności polskiej. Wzmocniony nowymi oddziałami wojskowymi Grenzschutz oraz policja - korzystając z poparcia niemieckich władz i przedsiębiorców - terroryzowały ludność polską: przeprowadzano rekwizycje, rewizje i aresztowania, rozbijano polskie wiece i zebrania, utrudniano rozwój polskiego życia organizacyjnego, hamowano działalność polskich towarzystw kulturalno-oświatowych. Przedsiębiorcy niemieccy usiłowali stopniowo przywracać przedwojenny reżim w swych zakładach, zaczęli przyjmować do pracy członków powszechnie znienawidzonych bojówek niemieckich.

Strajk sierpniowy - śląscy robotnicy oprócz postulatu niedopuszczania do pracy byłych członków bojówek niemieckich, wysunęli szereg innych żądań, m.in. zaniechania zwolnień robotników, odwołania stanu oblężenia, podwyżki płac; mimo wysiłków władz niemieckich oraz zabiegów niemieckich i niektórych polskich działaczy związkowych strajk rozszerzał się - 14 sierpnia 1919 r. ogarnął już około 140 tys. robotników;

Masakra w Mysłowicach - doszło do niej 15 sierpnia, kiedy to zjawiło się przed bramą mysłowickiej kopalni około 3 tys. robotników, ich żon i dzieci w celu podjęcia wypłaty; dyrekcja kopalni przesuwała termin wypłaty, kiedy więc wreszcie ok. 13.00 zaczęto wpuszczać na teren kopalni grupy po 30 osób, wzburzony tłum wyłamał bramę i wtargnął na podwórze; oddział Grenzschutzu otworzył ogień: zginęło 7 robotników, 2 kobiety i 13-letni chłopiec, liczby rannych nie udało się ustalić; masakra wywołała ogromne wzburzenie i zradykalizowała nastroje polskiej ludności na Górnym Śląsku.

PRZEBIEG:
17 sierpnia - o godz. 1.00 w nocy działania podjęły oddziały POW G.Śl. pod dowództwem ppor. Stanisława Krzyżowskiego w północnej części powiatu pszczyńskiego. Opanowano Tychy, zaś pod Paprocanami zdobyto działa, bron ręczną i wzięto jeńców do niewoli.

18 sierpnia - ruszyli powstańcy w powiecie rybnickim. Powstańcy, którymi dowodzili J. Wyglenda i M. Witczak, odnieśli sukces pod Godowem, niestety, nie opanowano Wodzisławia, a między Ligotą a Gotartowicami poniesiono porażkę. W powiecie tarnogórskim powstańcy, pod dowództwem J. Zajera, opanowali jedynie Radzionków i Piekary. W powiecie katowickim opanowano Szopienice, Dąbrówkę Małą, Rozdzień, Janów i Nikiszowiec, oraz zablokowano garnizon niemiecki w Mysłowicach. W powiecie bytomskim powstańcy, po opanowaniu Szombierek, Bobrka, Orzegowa, Chropaczowa, Goduli i Lipin, musieli się w godzinach wieczornych wycofać w kierunku granicy polskiej. W powiecie zabrskim powstańcom udało się wkroczyć do Biskupic i Bielszowic.

19 sierpnia - powstańcy posiadali tylko wąski skrawek górnośląskiego okręgu przemysłowego, przylegający do Polski. Trwały walki w Mysłowicach, a A. Zgrzebniok powołał nowy sztab wojsk powstańczych. Zaczęto organizować obozy uchodźców w Sosnowcu, Grodźcu, Szczakowej, Oświęcimiu, Jaworznie i Zawierciu.

20 sierpnia - toczyły się ostre walki na przedpolach Mysłowic, utracono Dąbrówkę Małą, Nikiszowiec i Janów. Toczono walki o Szopienice, na południu powiatu rybnickiego wznowiono akcje zbrojne.

21-23 sierpnia - po zaciętych walkach powstańcy opanowali południową cześć Mysłowic wraz z dworem, dzięki czemu mogli dogodnie przejść na terytorium Polski. Walki toczyły się jeszcze na krańcach powiatu katowickiego i pszczyńskiego, resztki oddziałów powstańczych zostały zmuszone do wycofania się na terytorium państwa polskiego.

24 sierpnia Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk, a 26 sierpnia Podkomisariat NRL w Sosnowcu w porozumieniu z Dowództwem POW G/Śl. postanowił, że powstanie - wobec braku pomocy ze strony państwa polskiego i koalicji - uznaje się za zakończone.

SKUTKI:
Poniepowodzeniu powstania, z Górnego Śląska w obawie przed zemstą, uciekło około 9 tys. powstańców i działaczy politycznych. Dla uchodźców stworzono obozy przejściowe m.in.: w Sosnowcu, Grodźcu, Szczakowej, Oświęcimiu, Jaworznie, Zawierciu. Od 23 sierpnia 1919 r. ludźmi zajął się Główny Komitet Niesienia Pomocy Ślązakom Zagłębia Dąbrowskiego oraz Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej dla Górnego Śląska. 9 września 1919 r. powołano specjalny Komisariat Rad Ludowych Śląskich, który miał koordynować władzę polityczną dla śląskich uchodźców. 1 października 1919 na mocy porozumienia między rządem polskim i niemieckim powstańcy mogli powrócić do swych domów z terenu Polski.
21 sierpnia 1919 r. w Poznaniu powstał Komitet Pomocy dla Górnego Śląska a w Warszawie 23 sierpnia rozpoczął prace Komitet Zjednoczenia Górnego Śląska z Rzeczpospolitą Polską, a także Komitet Obrony Śląska. W stolicy 29 sierpnia 1919 r. odbyły się cztery manifestacje poparcia dla Ślązaków.

[kindzal]

Obchody 90. rocznicy Pierwszego Powstania Śląskiego dziś
Złożeniem kwiatów pod pomnikiem powstańców w Katowicach rozpoczęły się w piątek obchody 90. rocznicy Pierwszego Powstania Śląskiego. Na katowickim rynku otwarto wystawę historyczną, poświęconą wydarzeniom sprzed 90 lat. Główne obchody rocznicy odbyły się jednak wczoraj w Mysłowicach. W miejscu masakry górników, do której doszło 90 lat temu, przy obecnej KWK Mysłowice, złożono hołd poległym, otwarto również wystawę pamiątek z pierwszego powstania śląskiego. Śmierć siedmiu górników, dwóch kobiet i chłopca była bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania. 90 lat temu trzy tysiące górników z rodzinami czekało na wypłaty, ale zamiast tego, niemieccy żołnierze otworzyli do nich ogień. Następnego dnia wybuchło powstanie.

W sobotę złożono hołd też powstańcom na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach oraz na Grobie Nieznanego Żołnierza, gdzie znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone powstaniom śląskim. Był to także jeden z elementów obchodu Roku Wojciecha Korfantego, które wchodzą właśnie w kulminacyjną fazę i wyszły poza granice Śląska. Fakt, że stolica włączyła się w uroczystości poświęcone wielkiemu Ślązakowi, jest dowodem na to, że syn górnika, charyzmatyczny przywódca powstania, przedsiębiorczy biznesmen, mąż stanu i twórca drugiej Rzeczpospolitej, może być wzorem dla pokoleń. W sobotę w Bazylice Archikatedralnej w Warszawie, gdzie znajduje się popiersie Korfantego, wystąpił Zespół Pieśni i Tańca Śląsk, a Józef Skrzek zaprezentował zapowiadaną od miesięcy impresję muzyczną. Patronat honorowy nad warszawskimi wydarzeniami objęli m.in. metropolita katowicki, abp Damian Zimoń, oraz metropolita warszawski, abp Kazimierz Nycz.

Śląskie obchody można śledzić dzięki stronie internetowej www.korfanty2009.pl. Potrwają do końca roku. Mszę w kościele św. Piotra i Pawła z okazji rocznicy pogrzebu Korfantego, który 70 lat temu przerodził się w manifestację patriotyczną mieszkańców Górnego Śląska, zaplanowano na czwartek. Uroczystości zakończą się premierą Videopomnika Wojciecha Korfantego brodnia Ikara", którego autorem będzie Piotr Szmitke.

http://myslowice.naszemiasto.pl/wydarzenia/1036904.html