Bunkier- tak czy nie -nazewnictwo

[Grzebiuszka]

Ponieważ nazewnictwo sprawia co jakiś czas pewne problemy wstawiam tu mój wywód na temat słowa BUNKIER i jego znaczenia

Otóż słowo BUNKIER jest niemile widziane przez niektóre osoby zajmujące się fortyfikacjami, bardziej preferują oni słowa schron (bojowy lub bierny), obiekt, budowla obronna. Skąd wzięło się takie określenie? Otóż BUNKIER pierwotnie oznaczał pomieszczenie w fabryce na statku lub okręcie(rozwój maszyn parowych), przeznaczone na węgiel lub ogólnie na paliwo .Analogicznie większość ciemnych, małych pomieszczeń potocznie zaczęto nazywano bunkrami (np. w obozach jenieckich mała, paskudna cela).Powstało też określenie ZABUNKROWAĆ, czyli schować, ukryć, utrudnić dostęp. Obecnie pojęcie BUNKIER nikomu już nie kojarzy się z pomieszczeniem na węgiel, lecz raczej jednoznacznie z obiektem o znaczeniu militarnym w szerokim pojęciu (od XIX wiecznych twierdz, do współczesnych obiektów strategicznych) przeznaczonych do ukrycia ludzi, produkcji przemysłowej lub prowadzenia z niego walki. Problem jest w tym, że nazwa bunkier niczego nie wnosi, niczego nie tłumaczy. Wiemy, że jest to obiekt naziemny lub podziemny i to w zasadzie tyle. Nie wiemy z czego jest zbudowany (kamień, cegła, beton, drewno) nie wiemy jakie miał przeznaczenie (schron przeciwlotniczy dla ludności,obiekt forteczny bojowy, obiekt forteczny bierny, obiekt przemysłowy) nie wiemy czy miał w ogóle znaczenie militarne. Często domniemany unkier" okazuje się pomieszczeniem starej studni głębinowej lub pompowni, wartownią czy portiernią przy byłym zakładzie produkcyjnym ,czy też ruinami zwykłej hali fabrycznej. Trochę lepiej, jak jest resztkami wieży wyciągowej starej kopalni,czy szybem wentylacyjnym. Nieźle ,jak jest to jaskinia czy sztolnia. Świetnie jest ,jak jest to schron bojowy. Tych przykładów nie wymyśliłem sam, do takich miejsc zaprowadzali mnie ludzie chcąc mi pokazać bunkier.W okolicach Złocieńca spotkałem się nawet ze stosowaniem określenia bunkier na ziemianki i okopy!!!
Samo słowo pochodzi z niemieckiego ,angielskiego czy też z irlandzkiego języka.
Nie jestem językoznawcą ,ale mam takie przekonanie (niczym nie uzasadnione), że do nas trafiło jednak z języka niemieckiego (większość starszych ludzi na Śląsku mówi twardo bunkER (bez i w środku) ,podobnie jak w j.niemieckim).

Możemy tu przytoczyć wiele innych bardziej poprawnych nazw zaczynając od takich jak schron, betonowy schron bojowy (BSB), czy sięgając po nazwy używane w innych krajach panzerwerk (w zasadzie tylko niemieckie MRU) ,dot (dołgowremiennaja ogniewaja toczka -rosyjskie ale często używany w LWP) żopik (czeskie) i inne.

Ale proszę spotkanego tubylca zapytać o BSB albo ringstanda , to zrobi on wielkie oczy. Natomiast zapytany o bunkier (w niektórych regionach kraju o bonkier, bonker, bunker)to od razu wskaże drogę do tego czego oczekujemy . Dlatego proszę się nie oburzać, gdy nawet fachowcy i znawcy tematu używają słowa bunkier, które chyba weszło już na stałe do polskiego języka fortecznego i militarnego. W mowie potocznej jak najbardziej bunkier będzie istniał i nie robiłbym z tego tragedii. W słowie pisanym-zależy. W pozycjach popularnych czy popularno-naukowych( Odkrywca, Militaria czy codzienne gazety i fora internetowe )jest słowem magicznym-przyciąga czytelnika. I to dobrze dla bunkrów ( czytaj: fortyfikacji ;) .W wydawnictwach naukowych (np. prace doktorskie) czy też ambitnych wydawnictwach takich jak Infort , Forteca) nie nadużywałbym ,ale dopuszczał w tytułach ,lub krótkich informacjach typu turystyczngo. A sformuowania typu: jedziemy na bunkry, zwiedzamy bunkry, do bunkrów, ulica bunkrowa ,przystanek przy bunkrze oby zostały w naszym języku jak najdłużej. Z BUNKROWYM pozdrowieniem, Grzebiuszka

[tko]

Rady wydziałów ośrodków akademickich z pewnością wyrażą Panu wdzięczność za jakże szczodrą, łaskawą i wspaniałomyślną zgodę na warunkowe posługiwanie się „bunkrem” w rozprawach doktorskich. Oczywiście, uwzględniwszy Pańskie zastrzeżenie, termin ten nie będzie nadużywany.