Rozbili macewy na kawałki. Kirkut doszczętnie zniszczony

[sonicsquad]

Gdy w Warszawie trwają obchody 70. rocznicy powstania w getcie, w pobliskim Błoniu ktoś doszczętnie niszczy żydowski cmentarz. Ostatnie stojące na nim nagrobki zostały właśnie rozbite na kawałki.
Kirkut w Błoniu najprawdopodobniej przestał istnieć. Został zdewastowany do tego stopnia, że nie zachowała się żadna macewa. Sprawa jest dość świeża, bo na początku tego roku wszystko było w porządku" - napisał do nas czytelnik.

- Ktoś dokonał egzekucji na macewach. Kiedy to zobaczyłem, serce mi stanęło. Jestem wściekły, bezsilny, przerażony - mówi Robert Augustyniak, społecznik zaangażowany w ratowanie żydowskiego dziedzictwa.

- To nie mieści się w głowie. Niejeden raz na cmentarzach widziałem przewrócone nagrobki czy napisy Jude raus", ale takiej dewastacji jeszcze nigdy - podkreśla Piotr Rytka-Zandberg z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

Cmentarz znajduje się przy ul. Polnej. To północne peryferia Błonia, na skraju łąk nad Utratą. Kiedyś było to odludzie, od kilku lat do kirkutu zbliża się zabudowa jednorodzinna. Na sąsiadującej z grobami działce niedawno ukończono budowę domu. Jak podaje portal Wirtualny Sztetl, cmentarz zajmuje teren zbliżony do prostokąta o wymiarach 56 na 62 m. Powstał w drugiej połowie XIX w., gdy w Błoniu mieszkało ponad tysiąc Żydów. Trudnili się głównie krawiectwem, szewstwem i obnośnym handlem. W 1940 r. Niemcy zamknęli błońskich Żydów w getcie. W lutym 1941 r. jego mieszkańców przesiedlili do Warszawy, a potem wywieźli do obozu śmierci w Treblince. Wtedy też zaczęła się dewastacja cmentarza, choć jeszcze w 1940 r. pochowano na nim kilkunastu żołnierzy wyznania mojżeszowego poległych we wrześniu 1939 r. Po wojnie znikło ogrodzenie, po którym pozostały filary bramy. Rozszabrowano większość kamiennych nagrobków. Na zdjęciu z lat 60. widać jeszcze kilkadziesiąt stojących macew. W marcu 2011 r. podczas wizji lokalnej pracownicy Muzeum Historii Żydów Polskich odnaleźli ok. 40 pomników lub ich fragmentów. Na miejscu stało ich już tylko kilka. Przy południowej granicy cmentarza ekipie z muzeum udało się zidentyfikować dwie macewy miejscowych rabinów: Jehudy, syna Józefa (zm. w 1902 r.), a także prawdopodobnie Jakowa, który zasiadał na tronie rabinatu" (zm. w 1925 r.).- Na początku tego roku były jeszcze cztery stojące macewy. Zostały rozbite na pewno w ostatnim czasie, bo deszcz i wiatr nie zdążyły usunąć z nich świeżego pyłu z łamanego kamienia - ocenia Robert Augustyniak. Nie wiadomo, kto zniszczył nagrobki. Okoliczni mieszkańcy twierdzą, że nie widzieli wandala. Robert Augustyniak nie wierzy, by sprawcy nikt nie zauważył. - Tego nie zrobił ktoś przez przypadek: szedł, zobaczył i kopnął. Sprawca wybrał się tu specjalnie. Żeby dotrzeć na cmentarz, musiał przejść lub przejechać przez osiedle domów jednorodzinnych. Miał ze sobą ciężkie narzędzie, którym wykosił" macewy - przypuszcza społecznik.

- Według mnie nie jest to akt antysemityzmu, ale bezmyślnego wandalizmu - uważa Piotr Rytka-Zandberg.

Cmentarz nie jest ogrodzony ani dozorowany. Na pytanie dlaczego, w Urzędzie Miejskim w Błoniu słyszymy: Właściciel nieustalony".

- Kilka lat temu zaczęliśmy ten cmentarz porządkować, ale dostaliśmy list od Gminy Żydowskiej w Warszawie, żeby tego nie robić, bo to wymaga specjalnych procedur związanych z religią. Podjęliśmy próbę zadbania o ten obiekt wspólnie. Niestety, nie doszliśmy do porozumienia. Gmina stwierdziła, że jest biedna i nie ma funduszy, więc całe finansowanie spadłoby na nas. A cmentarz przecież do nas nie należy - rozkłada ręce Alfred Sobczak, naczelnik wydziału nieruchomości w Błoniu.

- My też nie jesteśmy jego właścicielami. Nie odnaleźliśmy przedwojennego aktu własności - mówi Piotr Rytka-Zandberg. Zapowiada, że zwróci się do wojewody o przekazanie kirkutu gminie. - Teraz najważniejsze dla nas jest uporządkowanie odzyskanego niedawno cmentarza na Bródnie.

Ponieważ kirkut w Błoniu od 1989 r. figuruje w rejestrze zabytków, sprawą jego dewastacji zajął się wojewódzki konserwator Rafał Nadolny. - Będziemy występować do organów ścigania o podjęcie działań w celu ustalenia winnych zniszczenia zabytku - oświadcza. Policja wszczęła już dochodzenie.

http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34862,13816651,Rozbili_macewy_na_kawalki__Kirkut_doszczetnie_zniszczony.html#TRNajCzytSST