Dzis wielkie śląskie święto -3 Maja ! ! !

[U311]

Witam!
Dziś przypada 87 rocznica wybuchu III Powstania Ślaskiego.
Tak dla przypomnienia wszystkim jak było, a było tak:

Przyczyny wybuchu.
III Powstanie Śląskie nastąpiło w sytuacji uwarunkowanej niepomyślnym wynikiem plebiscytu górnośląskiego, przeprowadzonego 20 marca 1921 roku, proniemieckim stanowiskiem Wielkiej Brytanii i Włoch oraz uporczywym dążeniem ludności Górnego Śląska do zjednoczenia z niepodległym państwem polskim.

Wybuch i przebieg III Powstania Śląskiego.
Sprawa wybuchu powstania była decydowana podczas narad przewodniczącego PKPleb. Wojciecha Korfantego z ppłkiem Maciejem Mielżyńskim, szefem DOP, kontynuującej działalność POW G.Śl., a także z przedstawicielami polskich ugrupowań politycznych Górnego Śląska. Zgoda na wybuch powstania została wydana 30 kwietnia 1020 r. po upewnieniu się o niekorzystnych wnioskach MK, dotyczących podziału Górnego Śląska - uznano, że najskuteczniejszą metodą walki o powrót ziemi śląskiej do Polski będzie podjęcie powstańczych działań zbrojnych.
Z chwilą wybuchu powstania ukonstytuowała się Naczelna Władza na Górnym Śląsku z Wojciechem Korfantym, jako dyktatorem, na czele. Naczelna Władza miała swoją siedzibę w Szopienicach. 3 maja ukazał się Manifest W.Korfantego do ludu górnośląskiego. Korfanty informował w nim o odwołaniu go przez rząd polski ze stanowiska komisarza plebiscytowego, wyrażał przekonanie, że powstańcy odniosą zwycięstwo, ogłaszał nominację pułkownika Mielżyńskiego na stanowisko wojskowego dowódcy powstania. 4 maja został powołany zasadniczy organ Naczelnej Władzy - Wydział Wykonawczy, który terenach zajętych przez powstańców miał zapewnić normalizację warunków życia ludności cywilnej, regulując sprawy zaopatrzenia, oświaty i komunikacji, dostaw wody i energii, a także częściowo zaopatrzenia i wyposażenia walczących wojsk powstańczych.
Mobilizacja sił powstańczych, poprzedzająca właściwe działania bojowe, była wyznaczona na 2 maja na godzinę 23.00, choć w niektórych rejonach rozpoczęła się już parę godzin wcześniej. Stawiennictwo było doskonałe. Wraz z członkami organizacji na miejsce zbiórek przybyli masowo nie zrzeszeni ochotnicy. Polską organizację bojową przekształcono w wojska powstańcze, liczące około 50 tys. żołnierzy, dowodzone przez Naczelną Komendę Wojsk Powstańczych, na czele której stanął ppłk Maciej Mielżyński.
Już 2 maja w godzinach wieczornych przystąpiły do pracy oddziały łączności, zrywając połączenia telefoniczne i zakładając własne linie polowe. Wysadzano mosty na liniach kolejowych wiodących z Niemiec na Śląsk (Grupa Destrukcyjna Konrada Wawelberga).
Właściwe działania bojowe rozpoczęły się 3 maja o godz. 3.00. Zaznaczają się w nich trzy zasadnicze fazy:
faza pierwsza - charakteryzująca się inicjatywą wojsk powstańczych i trwająca do 10 maja,
faza druga - trwająca do 20 maja - to stabilizacja działań bojowych,
faza trzecia - charakteryzująca się najpierw przejęciem inicjatywy przez siły niemiecka (do 6 czerwca), potem zanikiem działań bojowych (do 24 czerwca), zakończona ewakuacją przez obie walczące strony własnych sił z górnośląskiego obszaru plebiscytowego.
Powstańcy podzieleni byli na trzy grupy:
1/Grupa Północ, do-ca Nowak (ps. Neugebauer), szef sztabu Wyglenda (ps. Traugutt),
2/ Grupa Wschód,d-ca Grzesik (ps. Hauke), szef sztabu Grażyński (ps. Borelowski),
3/ Grupa Południe, d-ca Sikorski (ps. Cietrzew), szef sztabu Grześkowiak (ps. Brunhorst),
Zasadnicze znaczenie w organizacji wojsk powstańczych miała Grupa Wschód.
W swym składzie posiadała 9 pułków piechoty, 6 baterii artylerii i 2 pociągi pancerne. Miała ona za zadanie osłaniać górnośląski okręg przemysłowy. W pierwszej fazie powstania oddziały tej grupy dotarły do Odry, a w rejonie Bierawy nawet ja przekroczyły. Niestety, nie udało się utrzymać powstańcom tego przyczółka.
Grupy Północ.
Zadaniem tej grupy była obrona powiatów oleskiego, lublinieckiego, tarnogórskiego i strzeleckiego. Grupa ta składała się z trzech podgrup, przekształconych później w pułki. Ponadto w grupie tej były niewielkie jednostki artyleryjskie, kawaleryjskie, saperskie i łączności. Powstańcy opanowali powiat tarnogórski (miasto było blokowane), powiat lubliniecki z Olesnem i Lublińcem. Zdobyto Dobrodzień i powiat strzelecki.
Grupa Południe.
Złożona z 4 pułków piechoty i 6 baterii artylerii - broniła południowej części obszaru objętego powstaniem, tj. powiatów rybnickiego, części kozielskiego i części raciborskiego. Zadaniem tej grupy było opanowanie głównych miejscowości znajdujących się w rejonie jej działania oraz dotarcie do linii Odry na odcinku Koźle Stare - granica z Czechosłowacją. Powstańcy zajęli miasta Żory, Rybnik, Wodzisław i inne, nie udało im się opanować Raciborza.
W dniach 7-9 maja doszło w Dąbrówce Małej do zdezawuowanych następnie przez czynniki alianckie ustaleń, zapowiadających zawarcie rozejmu. Strona polska zobowiązywała się do wstrzymania działań zbrojnych, strona niemiecka nie była jeszcze gotowa do podjęcia działań zaczepnych, wobec czego nastąpiła względna stabilizacja sytuacji na froncie. W okresie do 20 maja stoczone zostały, ograniczone w swych rozmiarach, boje pod Olesnem, w rejonie Chudoby, pod Gorzowem Śląskim oraz Zakrzowem Turawskim i Radawiem, dochodziło także do walk pod Gogolinem.
W tym czasie siły niemieckie czyniły energiczne przygotowania wojskowe do kontrakcji. Główną część sił niemieckich stanowiły tzw. korpusy ochotnicze. Były to militarystyczne organizacje złożone z byłych żołnierzy armii niemieckiej. Oprócz nich wybitna rolę odegrał tzw. Selbstschutz, niemiecka tajna organizacja górnośląska. Często nazwa tą określa się całość sił niemieckich w III powstaniu.
Okres inicjatywy nieprzyjaciela zapoczątkowały zakrojone na szeroka skalę niemieckie działania ofensywne. Zasadniczym przedsięwzięciem było uderzenie dwóch zgrupowań niemieckich w rejonie Góry św. Anny, wyprowadzone 21 maja o godz. 2.30 z przyczółka pod Gogolinem. Prawe zgrupowanie, pod dowództwem kpt. v. Chappuisa, nacierało wzdłuż Odry o obchodziło Górę św. Anny od południa, lewe - pod dowództwem majora Horadama - postępowało najpierw wzdłuż szosy Gogolin-Strzelce, a potem obchodziło Górę św. Anny od północy. Postępom nieprzyjaciela przeciwstawiało się prawe skrzydło Pierwszej Dywizji Wojsk Powstańczych (grupa Wschód) oraz lewe skrzydło grupy Północ. Niemcy mieli znaczą przewagę; koło południa zajęli Górę św. Anny, mimo zaciętego oporu powstańców u jej podnóża, i włamali się głęboko w pozycje wojsk powstańczych, których kontruderzenie (23 maja) okazało się spóźnione. Niemcy utrzymali się na zajętych terenach.
Od 21 maja trwała także intensywna walka na północnym odcinku frontu. Szczególnie zacięte walki toczyły się pod Ząbkowicami (21, 22 i 25 maja), pod Olesnem (22 maja), w rejonie Gorzowa Śląskiego (23 maja), pod Wysoką (24 maja) oraz pod Pruskowem (22 i 25 maja). W wyniku tych walk front cofnął się o kilka kilometrów. 31 maja doszło do ciężkich walk rejonie Góry św. Anny. Niemcy wznowili tam walki 4 czerwca. Pod ich naporem powstańcy, mimo zaciętej obrony, musieli ustąpić z Lichyni, Zimnej Wódki, Zalesia Śląskiego i Sławięcic, a następnie z Kędzierzyna i portu kozielskiego. W tym samym czasie trwały zacięte walki pod Boroszowem (3 czerwca) i pod Ząbkowicami (5 i 11 czerwca).W okresie ciężkich walk obronnych, toczonych przez siły grupy Wschód i Północ, grupa Południe powstrzymywała działania zaodrzańskich ugrupowań nieprzyjaciela, staczając szczególnie zacięte walki pod Olzą (23 maja).
W czasie gdy wojska powstańcze toczyły ciężkie boje obronne, rząd polski naciskany przez aliantów, nie ustawał w wysiłkach doprowadzenia do likwidacji powstania. W pierwszej dekadzie czerwca toczyły się nadal rokowania o utworzenie strefy neutralnej między oddziałami obu stron, a następnie o stopniowe wycofywanie się oddziałów polskich i niemieckich z Górnego Śląska. 11 czerwca plan ten zaakceptowała ostatecznie strona polska.
Od 11 czerwca, po rozdzieleniu walczących stron pasem demarkacyjnym, zdarzały się jedynie sporadyczne, ograniczone starcia (m.in. 15 czerwca w rejonie Kadłuba Wolnego). 25 czerwca rozejm podpisała strona niemiecka. Ostatnie powstańcze i niemieckie oddziały opuściły teren plebiscytowego obszaru w dniu 5 lipca. Trzecie powstanie śląskie zostało w ren sposób definitywnie zakończone.
W III Powstaniu Śląskim, w toku działań bojowych 1218 Powstańców poległo a 794 odniosło rany.

Znaczenie III Powstania Śląskiego
Rozwiązanie sprawy Górnego Śląska nie było łatwe. Zwołana
8 sierpnia 1921 roku w Paryżu Rada Najwyższa miała ustalić ostateczne granice Górnego Śląska w oparciu Międzysojuszniczej Komisji. W czasie posiedzenia doszło do ostrej polemik między Francją a Wielką Brytanią. Oba mocarstwa uparcie tkwiły na swych dotychczasowych stanowiskach. Obaj premierzy, David Lloyd George (Wielka Brytania) i Aristides Briad (Francja), wygłaszali wielogodzinne przemówienia, przytaczając w nich po raz kolejny wszystkie argumenty przemawiające za słusznością prezentowanych przez siebie koncepcji. Pięciodniowe obrady nie przyniosły żadnego rezultatu.
12 sierpnia, na wniosek Włoch, sprawa podziału terenu znalazła się w Lidze Narodów. Problem Górnego Śląska badano jeszcze przez parę tygodni. Ostateczne decyzje zapadły dopiero 20 października 1921 roku, kiedy Konferencja Ambasadorów zatwierdziła ostatecznie projekt Ligi Narodów. Rada Ligi Narodów nałożyła na Polskę i Niemcy obowiązek zawarcia specjalnej umowy, regulującej na okres przejściowy wszystkie przewidywane trudności związane z podziałem Górnego Śląska.
W dniu 15 maja 1922 roku podpisano w Genewie Polsko - Niemiecką Konwencję Górnośląską. Była to obszerna umowa, licząca ponad 600 artykułów, drobiazgowo i skrupulatnie wyliczająca oraz regulująca wszystkie aspekty związane z podziałem Górnego Śląska. Poza tym ustanowiono dwie specjalne instytucje, których zadaniem było czuwanie nad wykonaniem przepisów Konwencji Górnośląskiej. Były to: Górnośląska Komisja Mieszana z siedzibą w Katowicach oraz Górnośląski Trybunał Rozjemczy z siedzibą w Bytomiu. Przewodniczącymi obu tych instytucji musieli być obywatele państw trzecich, tzn. ani nie Polacy, ani nie Niemcy.
Do Polski wróciły powiaty: katowicki, królewsko-hucki, lubliniecki, tarnogórski, świętochłowicki, pszczyński i rybnicki. Była to zaledwie trzecia część spornego obszaru, ale część niewątpliwie najważniejsza. Na całym Górnym Śląsku znajdowało się wówczas: 67 kopalń węgla, 15 kopalń cynku i ołowiu, 14 stalowni i 37 wielkich pieców. Z tego Polsce przypadły: 53 kopalnie węgla, 10 kopalń cynku i ołowiu, 9 stalowni i 22 wielkie piece. Uroczyste przejęcie terenów przekazanych Polsce nastąpiło w czerwcu 1922 roku.
Decyzja w sprawie podziału Górnego Śląska nie zadowoliła jednak Polaków. Poza granicami ojczyzny znalazło się ponad pól miliona Górnoślązaków, którzy pragnęli wrócić do Polski. Niemcy nie mogli pogodzić się z utratą przemysłu górnośląskiego. Podział Śląska w październiku 1921r. był bez wątpienia wynikiem ogromnego zaangażowania się dwóch czołowych mocarstw zachodnioeuropejskich w spór o dalszą przynależność państwową Górnego Śląska. Była to decyzja kompromisowa, obwarowana dodatkowymi warunkami, które w rezultacie poprzez działanie Komisji Mieszanej i Trybunału Rozjemczego przez pewien jeszcze czas umożliwiały państwom zachodnim wgląd w wydarzenia i rozwój sytuacji na spornym terytorium.
Jednak dzięki Powstaniom Śląskim, a zwłaszcza dzięki III Powstaniu, Polska odzyskała terytorium, które było znacznie większe niż obszar, jaki zamierzano zwrócić naszemu krajowi w wyniku niesprawiedliwego plebiscytu.
Krwawa ofiara wiernego Polsce ludu górnośląskiego nie poszła zatem na marne. Ważne było również to, że dzięki czynom Powstańców dokonano wielkiego kroku na tej drodze, która wiodła ku Polsce nie tylko Górny Śląsk, ale wszystkie nasze ziemie zachodnie i północne.

[suchy ss]

goda na wybuch powstania została wydana 30 kwietnia 1020 r."

Chodzi chyba o 1921 rok:)
Milo ze ktos pamieta o Naszej wspolnej historii

[U311]

Witam!
Dzięki :0) Kol. suchy ss" ! ! !
Tak, 30 kwietnia 1921 roku, teraz jest OK :0)

[Olaf777]

W najbliższych trzech latach kolejno będziemy mieli okrągłe rocznice Powstań Śląskich, ciekawe czy władze Opolskiego zamierzają jakość uczcić naszych chłopców poległych w zmaganiach o przynależność tej ziemi do Polski? Bierzmy przykład z Wielkopolan którzy z rozmachem przygotowali w 2008 r. obchody rocznicy Powstania Wielkopolskiego.