Legion puławskiego

[pni]

Czy posiadacie jakieś informacje o tej jednostce wojskowej, może jakieś znaleziska, opis walk i losów żołnierzy. Pisze dla tego, że w domowym archiwum odnalazłem zdjęcie mojego pradziadka w mundurze carskim z podpisem Legion Puławski 1915". Wiem tylko, że pradziadek walczył z tym legionem potem była rewolucja i został gzieś w tej zawierusze wywieziony, powrócił do Polski chyba dopiero po wojnie bolszewickiej. Pozdr.

[Darda]

Legion Puławski, nie Puławskiego (jeśli już cyjś, to Gorczyńskiego...). I bez urazy, ale mam nadzieję, że sprawdziłeś http://www.google.pl/search?num=100&hl=pl&q=Legion+pu%C5%82awski%22&spell=1

Jest tam 858 trafień :-)

Pozdrawia, Darda

[Slate]

Taa, sugestia kol. Dardy wydaje sie ze wszech miar sluszna :))))

Ponizej test z Interii

araz po wybuchu wojny, z inicjatywy Witolda Gorczyńskiego zaczęto tworzyć w Puławach ochotnicze oddziały polskie, tzw. Legion Puławski. Od marca 1915 roku Legion walczył na froncie pod Iłżą, a w maju i w czerwcu brał udział w powstrzymywaniu ofensywy austriackiej. W sierpniowych bojach pod Nurcem i Zelwą Legion został zdziesiątkowany i odesłany do Bobrujska w celu uzupełnienia strat. Połączył się wówczas z polskimi ułanami i oddziałami strzeleckimi i wszedł w skład Polskiej Brygady Strzeleckiej pod dowództwem gen. Szymanowskiego. W lipcu 1916 roku brygada brała udział w ofensywie Brusiłowa, walczyła nad Szczarą i pod Zaosiem, gdzie poniosła duże straty. W styczniu 1917 roku została przeniesiona do Kijowa, gdzie nastąpic miało jej rozszerzenie w dywizję i korpus polski. Po obaleniu w Rosji caratu podjęto decyzję o utworzeniu na ziemiach rosyjskich armii polskiej. Na zjeździe wojskowych Polaków, który odbył się w początkach czerwca 1917 roku w Piotrogrodzie, wybrano najwyższy organ zwierzchni formacji polskich-NaczelnyPolski Komitet Wojskowy. Formowanie armii polskiej przebiegało jednak powoli, gdyż napotkał na opór Rządu Tymczasowego. Mimo to zaczęto tworzyć trzy Korpusy: I-na Białorusi, II-w Besarabii, III-na Podolu oraz dwie dywizje strzelców w Murmańsku i na Syberii, a także kilka mniejszych jednostek."

Pozdrawiam

[revolt]

Szukałem pod Iłżą troche full łusek od mośka,mausera,wycior,klamry,picelhauba,apteczki niemieckie,manierki,dzwonki od pocisków, guziczko od kaleson...i tyle:/

[revolt]

poniżej link do pomnika w Pakosławiu koło Iłży

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://radom.rpk.pttk.pl/grafika/zdjecia/ilza/pakos1.jpg&imgrefurl=http://radom.rpk.pttk.pl/miejsca/ilza.htm&h=314&w=205&sz=12&tbnid=Nt0qvqNYVxUJ:&tbnh=113&tbnw=73&hl=pl&start=17&prev=/images%3Fq%3Dpakos%25C5%2582aw%26svnum%3D10%26hl%3Dpl%26lr%3D%26client%3Dfirefox-a%26rls%3Dorg.mozilla:pl-PL:official_s%26sa%3DN

[pni]

Internet przeglądałem a chodzi mi o informację bardziej szczegółowe, jakies znaleziska czy pamiątki po tym oddziale, wzory odznak pamiątkowych itp. Tego akurat w internecie poza odkrywcą nie znalazłem i niewiem właściwie czemu odrazu odsyłącie do źródeł podstawowych. Nazwe legionu wpisałem z pamięci, być może stąd to przekłamanie Pułaski - Pułaskiegoniego.W każdym razie dzięki za te wiadomości.

[danieloff]

Legion Puławski nie zdążył wypracowac odznak pamiątkowych lub czegoś w tym stylu. Władze carskie niechętnie widziały manifestowanie polskości tej formacji, czego dowodem było późniejsze zaklasyfikowanie Legionu do opołczenia", czyli pospolitego ruszenia. Nie chciano dopuścić do narodowego charakteru Legionu. Charakterystyczne było jedynie noszenie małego polskiego orzełka nałożonego na carski bączek (zwany carskim okiem"). W kawalerii próbowano wprowadzić sztywne rogatywki i bluzy z amarantowym, odpinanym rabatem na piersi, ale szybko zabroniono noszenia tego typu umundurowania. Trochę informacji, zdjęć i kolorowych ilustracji z umundurowaniem oddziału kawalerii Legionu Puławskiego jest w albumie Wielka księga kawalerii polskiej".
Daniel

[Leuthen]

Odsyłam do lektury niewielkiego tomiku z serii Bitwy polskie" pt. Pakosław 1915 (autor: Edward Kospath-Pawłowski, Warszawa 1993) - poświęconego w całości Legionowi Puławskiemu i największemu bojowi Legionu - pod Pakosławiem.

Pozdrawiam
Leuthen

[pni]

Dzięki za wszelkie informację dodam, że sprawdziłem i na zdjęciu jest opis Legion Puławskiego 1915. A na odwrocie stępel zakładu fotograficznego z datą 1914 także napis na zdjęciu powstał później. Jest jeszcze nieczytelny podpis miejscowości obok daty 1915 Przemyśl, Przasnysz, lub coś b. podobnego. Pozdrawiam

[tg13]

Topic archiwalny ale podepnę się pod niego żeby nie robić bałaganu.

Otóż interesują mnie losy sztandaru Legionu Puławskiego. W necie poza fotkami żadnych informacji nie znalazłem. Może ktoś z Was pomoże?

pozdr Tommy

[atyl]

Z legionu puławskiego swój rodowód wywodzi 1 pułk ułanów Krechowieckich.
Utworzone przy legionie sotnie, przemianowane potem na sotnie opołczenia (pospolitego ruszenia) po kilku reorganizacjach były trzonem utworzonego w 1917 roku 1 pu Krechowieckich.
Więcej mogę Ci podać jak wyciągnę z szafy Historię 1 puK" z 1932 roku ,autor płk Litewski i rtm Dziewanowski (są tam opisane wszystkie walki i reorganizacje od 1915 do rozwiązania pułku w 1918, i później po odtworzeniu do lat trzydziestych)
Pozycja ta szerzej jest znana jako Teki Bolesława Kukiełki( po prostu Kukiełka miał ją przepisaną na maszynie)
Są skorowidze nazwisk.

[atyl]

Do tg
Jeśli chodzi o kawalerię, to około początku 1917 roku sotnie miały otrzymać jeden ze sztandarów jazdy Królestwa Polskiego przejęty przez Rosjan w 1831r. W tym celu udała się bodajże do Petersburga delegacja z sotni, a może już pułku (muszę sprawdzić), ale nic nie wskórali, bo zaraz wybuchła rewolucja, i ..... Nie pamiętam od którego roku używano karmazynowo-białego proporca, który potem był sztandarem 1puK.

[tg13]

Dzięki atyl za zainteresowanie tematem Legionu. Niby dużo publikacji ale jeszcze więcej w nich rozbieżności i nie dopowiedzeń.

Dokładnie interesują mnie losy sztandaru wręczonego I Legionowi Polskiemu w Puławach: http://www.dzieje.pl/?q=gallery&g2_itemId=1097


30 listopada 1914 r. formujący się I Legion Polski otrzymał od Genenał – Kwatermistrza Sztabu Głównego armii frontu południowo- zachodniego zezwolenie na posiadanie sztandaru: „ na drzewcu z kopją, z materiału koloru amarantowego z wyobrażeniem Matki Boskiej Częstochowskiej i napisem Legjony Polskie 1914. Dodatkowo na drzewcu umieszczono Orła Polskiego, na którego rosyjskie władze wojskowe nie zezwoliły - na podstawie : Henryk Bagiński ,Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920" z 1921 roku

Publikacje i artykuły w większości z okresu międzywojennego których mam kilka szczegółowo wymieniają nawet podstawę prawną na jakiej uzyskano zgodę na posiadanie sztandaru, brak jednak szczegółowych informacji o jego dalszych losach po wymarszu na front. Sztandar towarzyszył najprawdopodobniej (potwierdza to tylko jedna publikacja) w walkach w roku 1915. Ponownie wzmiankę znajdujemy w artylule z Ekspresu Porannego z 19 maja 1930 roku gdzie na zakończenie uroczystości odsłonięcia pomnika oddziały przemaszerowały przez żołnierzami Legionu i ich pocztem sztandarowym ubranym w stare mundury". Wychodziłoby że sztandar być może trafił do Związku Legionistów Puławskich?
Niestety o samym związku też nie znalazłem za dużo.

Losy obu szwadronów ułanów (104 i 105 sotni pospolitego ruszenia) oderwały się od losów samego Legionu. Na front z Legionem wymaszerował tylko jeden pluton pod dowództwem chor. Prądzyńskiego, przydzielony jako pododdział łącznikowy i rozpoznania" a jako że interesują mnie historia Legionu w składzie jakim wyruszył na front w marcu 1915 ten trop porzuciłem.

[dudzin]

Szczegółowe informacje odnośnie sztandarów kawaleryjskich zawiera publikacja Lesława Kukawskiego Sztandary Kawalerii polskiej XX wieku"wydana w 2009 r.

poniżej fragmenty tekstu dot. sztandaru 1 puł, który pierwotnie byl w legionie Pulawskim.

Sztandar 1 Pułku Ułanów należał do najstarszych znaków kawalerii II Rzeczypospolitej. Był już w rękach ułanów Legionu Polskiego, zwanego powszechnie Legionem Puławskim, jako proporzec 2 szwadronu wówczas, kiedy pułk jeszcze nie istniał. Wszystkie opracowania dziejów pułku są zgodne, że proporzec został wręczony 2 szwadronowi przez panie - Polki Ziemi Mińskiej, gdy pułk przejeżdżał przez Mińsk Litewski transportem kolejowym. Gorzej już z ustaleniem kiedy to było. Autorzy obszernych dziejów pułku piszą, że działo się to „Podczas przejazdu do Czugujewa...”, a było to w lutym 1917 roku. Natomiast Władysław Pękosław - Borakowski, jeden z pierwszych oficerów oddziału, naoczny świadek i de facto kronikarz tych wydarzeń, datuje wręczenie proporca 2 szwadronu na 10 maja 1916 roku, podczas pierwszego przejazdu pułku przez Mińsk Litewski. Obydwie te publikacje jednakowo opisują wygląd proporca, który od razu miał wyhaftowanego orła. Ponieważ jednak na podstawie datowanych fotografii wiadomo, że dywizjon ułanów (1 i 2 szwadron) „wczesną wiosną 1916 roku miał już proporzec amarantowa-biały, ale bez wyhaftowanych orłów, wielkości podobnej do tego z orłami (co można porównać na fotografiach), wożony na niemieckiej lancy, można nieśmiało postawić hipotezę, że orły zostały dohaftowane już na proporcu wcześniej używanym. Równie dobrze ten pierwotny proporzec gładki, mógł zostać wycofany i zastąpiony tym nowym.
Za bardziej wiarygodną datę przyjęcia proporca zdobnego w orły, należy przyjąć tę podaną przez Pękosława - Borakowskiego, na którego informacje wielokrotnie powołuje się Litewski i Dziewanowski, a więc 10 maja 1916 roku. Zachowały się tylko niewyraźne fotografie tego proporca, stąd można tylko domniemywać jakiej był długości i jak głębokie miał wycięcie (jeżeli w ogóle był z wycięciem). Natomiast znana jest (z minimalnym procentem błędu) szerokość proporca, gdyż on to stał się sztandarem pułku.
Był to proporzec amarantowo - biały, zeszyty z dwóch pasów sukna jednakowej szerokości. Na górnej amarantowej części był haftowany srebrny orzeł w koronie, jednakowy po obydwu stronach. Różnica pomiędzy stronami polegała wyłącznie na tym, że orzeł i tu i tu miał skierowaną głowę w kierunku drzewca, w tym wypadku metalowej lancy niemieckiej. Szerokość proporca wynosiła zapewne tak jak dziś sztandaru - 66 cm, a długość około (szacunkowo na podstawie fotografii) 150 cm.
Podczas postoju w Czugujewie czekano na zgodę rosyjskich władz zwierzchnich na przekształcenie Polskiego Ułańskiego Dywizjonu w pułk. 25 marca 1917 roku podczas przysięgi składanej przez dywizjon, podrotmistrz Tadeusz Żółkiewski ucałowawszy proporzec 2 szwadronu wypowiedział te historyczne słowa „Od tej chwili będzie to nasz sztandar”.
(…)
Po objęciu pułku pułkownik Bolesław Mościcki zaakceptował wybór proporca 2 szwadronu na sztandar. Jeszcze przez pewien czas nie zmieniono jego wyglądu. W walkach pod Tłumaczem sztandar był przestrzelony dwoma kulami z lotniczego karabinu maszynowego. Zapewne kule przeszły przez te części sztandaru, które potem przy przeróbce zostały obcięte, gdyż na pozostałym płacie ślady przestrzelin nie pozostały. Podczas postoju pułku w Dukorze, już w ramach I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbór - Muśnickiego, w sierpniu 1917 roku, na rozkaz dowódcy pułku sztandar skrócono, nadając mu kształt kwadratu, obszyto srebrną taśmą z frędzlą, zdjęto z lancy i dorobiono drzewce z metalową głowicą, podobną do głowic sztandarów z czasów Królestwa Kongresowego, wzorowanych na rosyjskich. Przywiązano też pod grotem do drzewca, jak podają historycy pułku „starym obyczajem” oficerski temblak, początkowo rosyjski. Dopiero nieco później, wiosną 1918 r. wymieniono go na polski legionowy.
Płat sztandaru o wymiarach 66 x 66 cm, obustronnie jednakowy, składa się z dwóch sukiennych pasów szerokości 33 cm. Górny pas amarantowy, dolny biały. Na obydwu stronach górnego pasa, w odległości 19 cm od strony drzewca i 23 cm od strony zewnętrznej, wyhaftowane srebrną nicią orły o wymiarach 24 x 24 cm, o rozpostartych skrzydłach, ze złotą koroną. Górne pióra skrzydeł w odległości 2,5 cm od górnego brzegu sztandaru, środkowe pióra ogona w odległości 6,5 cm od dolnego brzegu pasa amarantowego. Oba orły mają głowy zwrócone do drzewca - orzeł na prawej stronie płatu w lewo, na lewej w prawo. Płat obramowany jest z trzech stron srebrnym galonem szerokości 2 cm ze srebrną gęstą frędzlą z cienkich nitek długości 4 cm. Galon utkany z rysunkiem wężyka. Od stron drzewca w płat wszyta jest wąska tuleja do nałożenia na pręt metalowy połączony z drzewcem. Górna część tulei zakończona jest dwoma sukiennymi tasiemkami amarantowymi, którymi przywiązuje się płat do drzewca, zabezpieczając przed obsuwaniem się.
Kiedy w maju roku 1918 w Bobrujsku demobilizowano wraz z całym I Korpusem i 1 Pułk Ułanów Krechowieckich, płat sztandaru podjął się przewieźć do kraju rtm. Feliks Dziewicki. Drzewce samo ponoć pozostało w Bobrujsku i przepadło, ale potem jednak trafiło do zbiorów Muzeum Wojska w Warszawie. Rtm. Dziewicki w obawie, by sztandar pułku w warunkach okupacji nie został mu odebrany, jako oficerowi polskiemu, przekazał go na przechowanie proboszczowi parafii Dzierzgów w powiecie Włoszczowskim w Kieleckiem, księdzu Tomaszowi Cieplickiemu.
Dopiero w maju 1919 roku, sztandar powrócił do pułku, gdy ten powrócił do Wolbromia z frontu. Nowe drzewce, które dotrwało do roku 1939, ofiarowała hrabina Teresa Potocka. Sztandar został uroczyście wręczony pułkowi już w wolnej Polsce i pułk złożył na niego przysięgę.
Od tego czasu sztandar stale towarzyszył pułkowi we wszystkich działaniach na froncie. Wożony w futerale, który został w walkach uszkodzony. Pod Komarowem sztandarowy wachmistrz Zygmunt Wiewiórkowski został ranny, koń pod nim zabity, a drzewce sztandaru złamane. Początkowo związano je, a po wojnie połączono srebrną tuleją, na której wyryto ważniejsze bitwy pułku.
(…)
W kampanii wrześniowej 1939 roku sztandar znów towarzyszył pułkowi. W bitwie pod Zambrowem 11 września sztandar znajdował się przy koniowodnych, w bezpośrednim zagrożeniu przez nieprzyjaciela. Lekarz weterynarii pułku por. Henryk Szklarczyk zerwał płat sztandaru z drzewca, ratując go w ten sposób. Drzewce przepadło pod Zambrowem.
(…)
Sztandar do końca kampanii był wożony przez oficerów pułku, aż do dnia 6 października, kiedy to Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” gen. bryg. Franciszka Kleeberga skapitulowała. Wówczas to płat sztandaru wraz z zachowanym Krzyżem Orderu Virtuti Militari został zakopany w skrzyni amunicyjnej w lesie w okolicy Woli Gułowskiej. Wtajemniczeni zapamiętali plan sytuacyjny ukrycia sztandaru.
(…)
W październiku 1945 roku z 1 Pułku Ułanów Krechowieckich w II Korpusie Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech, wyjeżdża do kraju oficer pułku, odznaczony Krzyżem Virtuti Militari za wojnę bolszewicką, prezes Osady Krechowieckiej na Wołyniu, por. Bolesław Podhorski z zadaniem odnalezienia i przywiezienia do pułku sztandaru. Po roku melduje dowódcy Korpusu gen. Andersowi o wykonaniu zadania. Przez wiele lat, aż do śmierci w Warszawie 25 sierpnia 1979 r. nazwisko tego, który wywiózł sztandar z Polski dla macierzystego pułku, było utrzymywane w tajemnicy, aby uchronić jego i rodzinę przed pewnymi konsekwencjami ze strony władz komunistycznych. Bolesław Podhorski był pierwszym Krechowiakiem, który za życia dostąpił zaszczytnego tytułu nadanego mu przez pułk: „Dobrze zasłużył się Pułkowi”.
Przywieziony w roku 1946 do Włoch sztandar, mimo zabezpieczeń, po sześciu latach w ziemi, uległ poważnym uszkodzeniom i wymagał renowacji. Lewą stronę płatu pokryto nowym suknem, pozostawiając dobrze zachowanego oryginalnego orła. Natomiast prawą stronę płatu pozostawiono w takim stanie, w jakim sztandar został odnaleziony. Jako drzewce zastosowano wycior z działa czołgowego, na którym poprzednio był umieszczony proporzec dowódcy pułku. Drzewce ma 185 cm. Dorobiono do niego stalowy pręt, na który naciąga się płat sztandaru. U dołu drzewce ma oryginalną mosiężną stopkę wycioru działowego. Plutonowy Bolesław Pasławski wykonał do drzewca grot ze srebra, wzorując się na fotografii przedwojennego. W ażurowym, płaskim grocie, wysokości 22 cm jest umieszczony orzeł. Podstawą grotu jest tuleja nałożona na 4 cm drzewce.
(…)
Po paru miesiącach razem z innymi sztandarami oddziałów Polskich Sił Zbrojnych poza granicami kraju, historyczny znak 1 Pułku Ułanów Krechowieckich został złożony w Instytucie Polskim i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie w dniu 10 lipca 1947 roku.
(…)
Podczas restauracji sztandaru w rok 1966 został w niego wszyty obrazek z Sercem Chrystusa, wykonany przez właścicielkę majątku Rososze, ofiarowany ułanom przed wymarszem na front 3 maja 1917 roku, a przysłany do Koła Pułkowego w Londynie przez majora Edwarda Wrześniowskiego."

Fotografie, rysunki i więcej informacji w publikacji.

[tg13]

Dokładnie, losy kawalerzystów są dobrze opisane, co potwierdzili koledzy powyżej.

Ale o losach sztandaru I Legionu Polskiego nadal brak informacji - może ktoś natknął się jednak w publikacjach co działo się ze sztandarem po wymarszu na front w marcu 1915?

[Cpt.Nemo]

Alez koledzy ladnie to tak ?
Kolega pytal zapewne o Legion Pulaskiego a nie Legion Puławski, czemu mu nie powiecie prawdy ?

Kongres Kontynentalny upoważnił gen. Pułaskiego podczas trwania wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych w marcu 1778 roku do dowodzenia niezależnym legionem. Przez wiosnę i lato 1778 roku Pułaski werbował, organizował i szkolił zarówno kawalerię, jak i żołnierzy piechoty. Następnie, 25 sierpnia 1778 roku, Legion Pułaskiego przemaszerował przed pełnymi podziwu członkami Kongresu w Filadelfii."

Jakos takos mi sie skojarzylo :)

[dj23997]

Ogólnie mało jest informacji o L.Puławskim.
Ale kiedyś znalazłem artykuł w sieci. Oto jego fragment:Dowódcą owego polskiego wojska mianowano obywatela ziemskiego W. Gorczyńskiego. Jednak władze rosyjskie ujrzały w legionach polskich element rewolucyjny, niebezpieczny dla Rosji. Na rozkaz cara naczelny wódz wojsk rosyjskich powstrzymał formowanie legionów. Wprowadzono zmiany w organizacji i nazwie, rozwiązano Komitet Organizacyjny, zabroniono dalszego przyjmowania ochotników. Dnia 20 marca 1915 roku Legion Puławski w sile batalionu piechoty wyruszył pod swym dawnym sztandarem na front. Pod Fałkowem odbył się chrzest bojowy Legionu.
W nocy z 19 na 20 maja Legion Puławski stoczył wielką zwycięską bitwę pod Pakosławiem zdobywając niemieckie okopy. Żołnierze polscy wierząc, że walka toczy się o wolność dla rozdartej Ojczyzny nie szczędzili krwi. Miarą ich oddania i poświęcenia sprawie niepodległości niech będzie fakt, że w chwili wyruszenia z Puław w marcu, Legion liczył 1000 żołnierzy. Wkrótce dopełniony został 800 legionistami z II Legionu. Po pełnej chwały bitwie pakosławskiej i po następnych, które odbyły się: 20 sierpnia pod Nurcem i 10 września pod Zelwą, w Legionie zostało 100 żołnierzy. Inni zginęli lub zostali ranni. Nie oszczędzali się też oficerowie, nie było ani jednego, który nie byłby ranny. Wspaniała bohaterska postawa legionistów otworzyła narodowi polskiemu drogę do niepodległości.

[tg13]

Kolego Nemo jeśli I Legion Polski /739 Drużyna nowo-aleksandryjska /Legion Puławski kojarzy Ci się wyłącznie z gen. Puławskim to czas poczytać, bo według mnie to co piszesz obraża tych ludzi którzy walczyli w jego szeregach. To tak mnie się skojarzyło.


Może nie tyle publikacji jest mało co strasznie dużo nieścisłości i niedopowiedzeń, różnic w datach, nazwiskach itp.

Np. wygląda to tak: w informacji która podał dj23997 jest informacja że dowódcą owego polskiego wojska mianowano obywatela ziemskiego W. Gorczyńskiego". A po przyjrzeniu się bliżej dokumentom wychodzi że p. Gorczyński sprawował wyłącznie jako osoba cywilna funkcję naczelnika a dowódcą I Legionu Polskiego - już jako formacji pospolitego ruszenia mianowano 17 stycznia 1915 ppł Reutta.



Kilka publikacji i stron w których można znaleźć coś ciekawego:
1.Bagiński Henryk ppłk, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920 , Warszawa 1921
2.Jednodniówka poległym Legionistom (Puławskim) pod Pakosławiem w dniu 19 maja1915 roku, wydanie Związku Legionistów Puławskich w Warszawie
3.Kolesiewicz Maria, O bohaterskich legionistach z Puław , www.mmpulawy.pl
4.Słowo Ludu
5.Ekspres Poranny z dnia 19 maja 1930 r.
6.Jacek Woyno, Polskie formacje wojskowe w Rosji 1914-1920 w świetle dokumentów CAW, www.caw.wp.mil.pl
7.Marek Wesołowski, Natalia Bujniewicz, Duszpasterstwo wojskowe w polskich organizacjach niepodległościowych i w odrodzonym wojsku polskim w świetle akt Centralnego Archiwum Wojskowego, www.caw.wp.mil.pl
8.www.dawnepulawy.pl
9.www.wspolnota-polska.org.pl
10.www.1914-18.info
11. Edward Kospath-Pawłowski, Pakosław 1915,Warszawa 1993

[Nadwojciech]

Dzisiejszy zakup z wycieczki do Iłży,ciekawa broszurka autorstwa kolegi tg13.
Polecam.

[bjar_1]

O! Gdzie można ją dostać?

[Nadwojciech]

Kupiłem dziś na jakimś festynie-dożynkach czy czyś takim. :)
10 zeta.

[grba]

http://www.odk.pl/polityka-rosji-w-kwestii-polskiej-w-pierwszym-roku-wielkiej-wojny-1914-1915,12558.html

[atrix]

Legion Puławski ( właściwie I Legion Polski )to nie tylko walki pod Iłżą czy Pakosławiem. Dość dobrze jest opisany bój pod Ludwikowem . Gdzie legion powstrzymał dość znaczne siły niemieckie, które przełamały linię frontu. Dowodził kpt Trygar.Do chwili obecnej w okolicy wsi Wygoda, zachowały się rosyjskie okopy z tego okresu.
Dość szczegółowo opisany jest szlak bojowy Legionu w książce Henryka Bagińskiego - Wojsko Polskie na wschodzie 1914-1920

[pablo8019]

A czy ma ktoś jakies informacje na temat walk Legionu w okolicy Góry Puławskiej w lipcu 1915 r.?

[akcej]

Już w sobotę premiera telewizyjna filmu apomniany Legion" Przemka Bednarczyka
http://www.teleman.pl/tv/Zapomniany-Legion-1479700